Hemeroteka

Garroak / K. Eine

Garroak / K. Eine
Stefan Lanka doktorearen ekarpena

Izuaren globalizazioa eta korona-krisiaren sortzea

Drosten irakasleak zientifikoki egiaztatu gabeko datuak erabili zituen bere 2019-nCoV PCR probarako eta, bere kideekin batera “nCoV” izendapena “SARS-CoV-2”-ra aldatzearekin, barne-muinetaraino izuak jota zegoen biztanleriaren espektatibak konplitu ziren: ziurrenik akastuna edo kaltegabekoa izan zitekeen birus baten susmo hutsa iradokitzen zuen izena, kolpe batez, patogeno arriskutsu eta benetako SARS birus berri bat deskubritu izanaren ideia helarazten zuena bihurtu zuten.

Egunsentia / Orkatz

Egunsentia / Orkatz
Esnaera

Zein osasun eta medikuntza mota nahi dugu?

Jasan dugun izu eta beldur kanpaina ez da osasuna, iruzur soziala baizik. Iaz arte nire konfiantza osoa zeukan osasun sistema honi oraindik ez diot txintik ere entzun osasunaren aldekoak ez diren neurrien kontra. Bere isiltasunarekin hau guztia ahalbidetzen pairatzeaz gain, zentzugabekeria txalotzen ere entzun eta irakurri behar izan ditugu.

Labirintoa / Miuenski

Labirintoa / Miuenski
Jesús García Blancaren ekarpena

Koronabirus Operazioa, eraikitze modu eta helburuak antzematen

Pseudoerlijio berria da “zientzia”, onartzen joan behar garen dogmak ikerketa eta aldizkari “zientifikoen” bidez heltzen zaizkigu. Baina xehetasun garrantzitsua ahaztu ohi dugu, egiazki zientzialari talde jakin batek idatzitakoak direla, erakundeetan boterera iristea lortu eta zientzia eredu zehatz bat inposatzea lortu dutenek, hain zuzen ere.

Argi-itzalak / A. Klodt

Argi-itzalak / A. Klodt
Literatura

Arrakastaren lilura eta liluraren premia

Ematen du gaur egun ezinbestekoa dela genero-ikuspegia balio literarioen artean aipatzea. Baina emakumeek idatzitako literaturaz gozatzen dudanean, ez dut egiten tratu berezia, bultzada bat, gizonon laguntza, patriarkatuaren oniritzia… behar dutelako, liburu zoragarriak idatzi dituztelako baizik. Beharbada, literaturak liluratzen nauelako ni, eta ez arrakastak.

Beldurra / K. Eine

Beldurra / K. Eine
Stefan Lanka doktorearen ekarpena

A gripearen “pandemiaren” porrotetik ikasitako lezioak

Kausen azterketa egin eta beren konklusioak eta gomendioak argitara eman zituzten: debate publikoetan adituak elkarrekiko kontraesanetan ez erortzea ziurtatzea; gizarte-komunikazio hedabide eta buruzagien parte-hartze goiztiarra; eta Internet sareko kontrola, aldarrikapen eta kritikek politika eta gizartean hartutako neurrien bat-etortze eta onarpena arriskuan jarri ahal izatea ekiditeko helburuarekin.

Zugan begiak / Punk Marciano

Zugan begiak / Punk Marciano

Gizarte ingeniaritza

Normaltasun berria eta hiritar normopatak

Munduko Ordena Berriaren diseinatzaileek ingenieritza soziala erabili dute hiritarrek normopatak bezala joka dezaten, alegia, modu pasibo eta akritikoan normaltasun berria onartu eta defenda dezaten. Gaur egun normopatia gaixotasun kolektibotzat har badaiteke, gure indibidualtasuna landu, benetako informazioa lortzeaz arduratu eta pentsamendu kritikoa sustatzeari ekin behar diogu, men egin barik ondo diseinatutako anormaltasun honi.

Lainopean / J. J. Agirre

Lainopean / J. J. Agirre
Jesús García Blancaren ekarpena

OME, pandemia faltsu honen sortze ofizialaren erantzule

Zergatik? Egin ahal izateko beharrezkoak diren mekanismoak zituelako. Eta baldin bazituen, bi-hiru hamarkadetan zehar hornitzeaz kezkatu direlako da, aurreko epidemia/pandemiez geroztik. Definizio aldaketak eta estatu kide guztiek bere ildoak jarraitzeko konpromisoa jasotzen duen Nazioarteko Osasun Araudia funtsezko bi erreminta dira horretarako.

Eneko Landaburu / Goiena

Eneko Landaburu / Goiena
Eneko Landabururen ekarpena

Sendaketa gorputzaren prozesu automatiko bat da, arnasketaren antzera

Gizarte kontsumista batek osasungintza kontsumista bat izango du. Nekazaritzako elikagaien industria indartsuak gaixotzen gaituzten elikagaiak eskaintzen dizkigu eta industria farmazeutiko ahalguztiduna tematuta dago bere produktuak saltzen jarraitzeko. Eta lortzen dute, nahasmenduaren edota beldurraren bidez, beldurragatik edota erosotasunagatik, kasu egiten baitiegu.

"Edozein bizitzaren existentzia baimentzea zuzenean eta proportzionalki lotuta dago sor dezakeen onura ekonomikoaren zenbatekoarekin" / Nuria Pérez-Cárcamo Samaniego

"Edozein bizitzaren existentzia baimentzea zuzenean eta proportzionalki lotuta dago sor dezakeen onura ekonomikoaren zenbatekoarekin" / Nuria Pérez-Cárcamo Samaniego

Hausnarketa

Musukoaren xarmagarria

Estalki berria fetitxe liluragarri gisa izan da ezarria, eta Erlijio Zientifikoaren apez berriek, populazioaren kontrolean tematurik dabiltzan guztien laguntzarekin, ez diote errazki uko egingo. Salbuespen-egoera orokor eta normalizatu bati bide emanez obedientzia itsua eta irrazionala justifikatzen duena, ez da egun batetik bestera desagertzeko ezarri.

‘Naia’ grafitoa. Sexuaren isla euskal izenetan duela 1700 urte / Lurmen

/ Lurmen
Iruña-Veleia

Afera berriak

Aurreiritziz betetako jarrerak albora utzita, burugogorkeria eta zentzugabekeriak isilpean utzitako gure aztarnategiko nobedadeak ikertzen ez dituen bitartean, ezin sinetsi “Iruña-Veleiako afera” liburu famatua idatzi zuen Berriako kazetariari.

Itzala gainean baina tinko / Natasha W.

Itzala gainean baina tinko / Natasha W.
Uribe Kosta

Elkarretaratzea bihar: Herri mugimenduak aurrera!

Hilak 27, larunbata, Sta. Eugenia plazan (Itzubaltzeta/Romo), 18:00tan. Eurena ez baita zaintza, indibidualismoa, kontsumismoa, espekulazioa eta errepresioa baizik! Aspaldidaniko herritarron eskubide eta askatasunaren murrizketa sistematiko motel baina pisutsuak abiadura osoa hartu duen honetan, altxa dezagun burua Euskal Herri osoko herri mugimenduek!

Stefan Lanka / Coronadatencheck

Stefan Lanka / Coronadatencheck
Stefan Lanka doktorearen ekarpena

Korona-krisiaren hastapen eta aurrekaritan

Inguratzen gaituen izu-ikararen funtsa ulertzeko gakoak, infektologo eta birologoek ezkutatzen dituzten egitateak eta zuzenean gezurra diren baieztapenak. Adibidez, ez dituzte detekzio probarako erabiltzen dituzten birusaren sekuentzia genetikoak isolatzen, ez eta kontrol esperimentu bidez frogatzen ere erabilitako suposizio eta metodo guztiak.

Sorginetxe / I. Bolumburu

Sorginetxe / I. Bolumburu
Jesús García Blancaren ekarpena

Esnaeratik gatazkaren sorburura

Pairatzen ari garen erasoaren neurrigabekeria bera da jende askoren burmuina astindu eta dugun gizarte motaz eta gertakarien bilakaeraz jabetzera bultzatzen duena. Adibidez, agerian gelditu da eskolak, itxura ustez demokratiko guztiaz haratago, makineria sozialaren pieza fabrikazio tresna izaten jarraitzen duela.

Zenbaki dantza / J. Barrenetxea

Zenbaki dantza / J. Barrenetxea
Datuen erabilera

Politikaren matematika

Adierazten dutenetik harago, herritarrak nahasteko zenbaki kopuru handiak, ehunekoak, estatistikak… nahieran erabiltzen dituzte arduradun politikoek, maiz baita maltzurki ere. Eta komunikabide gehienetan adierazpenak huts-hutsean eta gordinean transmititzen dira, inolako ikerketa edo zalantzarik agertu gabe, askotan kontraesankorrak edota absurdoak izan arren.

Argazkia: Itsaso Güemes

Argazkia: Itsaso Güemes
Desertuko Ur Tantak

Marilurlau!

Asel Luzarragaren iritzi artikulua: “Azken urteotan zabaltzen ari da, gero eta indar handiagoz, ezkerraren tradizio oso zaharra, kasu honetan zientzia ahalguztidunaren ahots ofizialak zalantzan jartzen duen oro barregarri utzi, estigmatizatu eta sakoneko eztabaidak saihesteko…”

Lauhaizetara / Gintza

Lauhaizetara / Gintza
Historia

Geure hizkuntzaz ez dakiguna

Euskerak bere globalizazio garaia izan zuen, duela hamar mila urte inguru. Madeleine-euskaldunak “munduko kantoi guztietara” iritsi ziren, baina hau ez digute inon irakatsi. Guri irakatsi diguten historiaren hasiera “zibilizazioaren” hastapenena da, hots, gizarte patriarkal eta estratifikatuarena. Kolonizatzaileena.

Zentsura berriak gar zaharrak / Nikon

Zentsura berriak gar zaharrak / Nikon
Jesús García Blancaren ekarpena

Wilhelm Reichen oinordekotzatik ikasten

Zentsura basatia dagoen honetan, agindupean ezarritakotik ateratzen den edonor desprestigiatzeko iraganeko saiakeretatik badugu zer ondorioztatu. Ikuspegi reichianotik begiratuta, adibidez, ‘distantzia sozialak’ koraza modu ikusezinean bi metro zabaltzea suposatzen du, besteekin konektatzeko gaitasun falta areagotuz.

Abdullah Öcalan / Thierry Ehrmann

Abdullah Öcalan, politikari kurdua / Argazkia: Thierry Ehrmann
Gabiltza

Larunbatean Donibane Garazin elgarretaratzea: Kurdo eta euskal preso politikoak askatu!

Abdullah Öcalan askatu! Kurdo eta euskal preso politikoak askatu! Torturarik ez! Joxe Arregi eta Mehrdad Taleshi gogoan. Larunbatean, otsailak 13, Donibane Garazin elgarretaratzea. 12:00tan Herriko etxean (euria baldin bada merkatuan).

Anboto / Eider Palmou

Anboto / Eider Palmou
Hizkuntza

Euskera eta generoa (II)

Koldo Mitxelenak erran omen zuen ‘giza’ erroa ‘gizon’ hitzetik zetorrela eta aipu horretan oinarrituta, feminismoaren izenean batzuek, ez denek, ‘giza’, ‘gizaki’, ‘gizarte’… hitzak erabiltzeari matxismoa irizten diote. Eta horien ordez ‘jende’, ‘jendarte’ erabiltzen. Nik uste hitz batzuk zein besteak erabil daitezkeela lasai asko, erabakia hartzea txit korapilatsua izan arren.

Lurpeko zainak / Ataria

Lurpeko zainak / Ataria
Jesús García Blancaren ekarpena

Pandemia faltsuaren sustraiak

Honaino iristea ahalbidetu duten eragile multzoaren artean bada bereziki garrantzitsua den bat, aspaldidanik botere mekanismo automatiko batzuk sortzen joan izana: ezarri, martxan jarri eta bateratuz doaz, baita erabat kontrolatuta egon gabe ere batzuetan, baina efektu oso kaltegarriak produzituz.

Anboto / Gartxot

Anboto / Gartxot
Hizkuntza

Euskera eta generoa (I)

Orain erabaki korapilatsu baten aurrean aurkitzen gara: zer egin behar dugu euskaldunok: inbaditzaile etorri berrien pentsaerara makurtu, honetan ere? Ala geure bidetik jarrai? Uste baino erabaki zailagoa da, hain baitugu barneratuta Patriarkatua gaur egungo gizonezko nahiz emakumezkoek!

Sagitarioren hodeiak / Luis Argerich

Sagitarioren hodeiak / Luis Argerich
Astrometeorologia

Gogoaren irekiera: maitasunezko ekintzak eta gure biziraupenerako uzta

Glaziazio aro txiki batean sartu berri gara eta honek gure bizitzeko era eta ohiturei eragiten die. Eliteek, Homeopatia eta Astrometeorologia beren onurarako erabiltzen dituzte, baina gizartearentzako oso zientzia garrantzitsuak direnez, beren indar guztia darabilte hauen zabalkuntza eta ezagutza ekiditeko.

Jesús García Blanca / YouTube

Jesús García Blanca / YouTube
Jesús García Blancaren ekarpena

Konspiranoikoak ala matxinatuak?

Haluzinazio kolektibo ikaragarri hau nola izan da posible? Bill Gates eta multinazional farmazeutikoen aurrean saldu al dira mediku, erizain eta pertsonal sanitarioa orokorrean, zientzialari, aldizkari medikoetako editore, osasun arloko arduradun politiko garrantzitsu eta kazetari legio oso batekin batera? Batzuk, oso gutxi eta influentzia oso handikoak, bai; baina gehiengo nagusia, ez. Gehiengoak doan eta beste arrazoi batzuengatik egiten du, Boterearen erremintak ezagutuz soilik uler daitezkeenak.

Komunikazio ez bortitzeko saio batean Nerea Mendizábal / X. Rodríguez

Komunikazio Ez Bortitzeko saio batean Nerea Mendizábal / X. Rodríguez
Erronka

Korobeldurraren irakaspena

Emozioak eta sistema immunologikoa guztiz erlazionatuta daudela eta beldurrak edozein gaixotasuni ateak irekitzen dizkiola frogatzen duten ikerketak nonahi aurki ditzakegu. Baina orain agerian geratu da gizakiok beldurra neurri hauetaraino kutsatzeko gaitasuna badugu, konfiantza, poza, esperantza eta maitasuna ere kontajiatzeko gai izan gaitezkeela. Eta hori da hain zuzen ere gure egitekoa une honetan.