Joseba Aurkenerena Barandiaran 
Pola Sala
Espainiarrak mugimendu independentzia-zalea zapalketaz, ankerkeriaz eta odolez zanpatzen saiatu baziren ere, ezin izan zuten kolonbiar herriaren matxinada zapuztu.
Pedro Albizu Campos
Ameriketara abiatu ziren milaka euskaldun haien ondorengoa dugu Pedro Albizu Campos, Puerto Ricoko independentziaren aldeko politikari eta ekintzailea.
Kasilda Hernaez ekintzailea / gordegia.eus
Donostia tradizionalean sindikalista, libertarioa, feminismoaren aitzindaria, iraultzailea, eta borrokalaria izan zen. 1936ko altxamendu faxistari aurre egin zion armak eskuan hartuta.
Mark Légasse /
Independentziaren egun handian ezin izanen dute euskal arrano beltzaren hegaldi libre eta airosa eragotzi. Eta Mark Legassek Kataluniako kaba edanez, algaraz eta pozez zoratzen ospatuko du.
Lola Iturbe Arizkuren
Higa edo Elomendi deitutako mendiaren gerizpetik Kataluniara abiatu behar izan zuena. Lola Iturbe, haren alaba dugu artikulu honen ardatz.
Buenaventura Durruti /
Durruti izena aipatzea eta anarkismoa burura ekartzea gauza bera dira. Haren deiturak salatzen duen bezala, euskal jatorrikoa zen, arbasoak, aitaren aldetik, baxenafarrak zituen, Aiherrakoak.
Ruben, bere ama Doloresekin
1942ko abuztuan, armada alemaniarrak Stalingradoren aurkako erasoaldiak egin zituenean, bertan zegoen Ruben Ruiz Ibarruri bizkaitarra, sobietarren metrailadore konpainia batean Kotluban aldeko tren-geltokia defendatzen. Baina nor zen hogeita bat urteko mutil hura? Ikus dezagun.
Bada hemen gaia eleberri edota film bat egiteko.
/ Apatxe
Oso garai zaharretatik euskaldunok sua gurtu dugu eta sua erabili izan dugu solstizio eta ekinozioen inguruko jai erritualetan.