Rabanus Maurus artistaren lana (–856)
Narrazio bat entzun edo irakurtzean, orainaldia gainditzen da eta etorkizunera begira jartzen gaitu. Orreagakoa, egungo memoriaren prekarietatean, erregistratu eta zabaldu beharreko askatasun ekintza da.
Irulegi mendian, herrixkaren aztarnak eta gaztelua
Harritu bai, baina gehiegi ere ez ginen harritu; “déjà vu” usaina hartu genion notiziari
Teresa Alonso eta Inazio Agirregoikoa
Teresa, bi gerratan ibilia, eta orain ezin bizi Ukraina eta Errusiaren arteko gerra eroa ikusiz. Badirudi gizateria, behin eta berriz, egindako akatsak errepikatzera kondenaturik dagoela.
Gasteiz, 2024-01-28
Joaquín Gorrochateguiri eman berri dioten Ikerketa Saria dela-eta, SOS Iruña-Veleiak prentsa-ohar hau atera du. Nekez ahaztuko dugu Gorrochateguik gai honetan betetako jazarle-funtzioa.
Mendikute, Gipuzkoa / Zebi
Urteetan, utzikeriagatik, Bizkaiko historiaren zati hau ezkutuan laga da. Malmasinen, adibidez, beste nafar gaztelu baten agerpenak kezkatu egin ditu indusketetako arduradunak.
2. irudia. 15656 pieza, Arabako Arkeologia Museoko Zaharberritze Zerbitzuan egindako argazkia (ezker), eta grafito-gunea handituta (eskuin).
“Mirariak Lurdesen” atera zitzaion Idoia Filloyri, Iruña-Veleiako hiri erromatarraren kanpoaldean aurkitutako platereko grafitoa faltsua zela entzun zuenean.
/ eme
Arazoaren gakoa da euskaldunek ez daukagula historia akademiarik, euskara batua eta Euskaltzaindia ditugun bezala. Eskola-ikastola eta unibertsitateetan gure historia gutxi irakasten da eta beti frantses edo espainolen historiaren parte bezala.
St Lizierreko 1000 urteko kapitelak / dew tileway
Gure iraganaz jabetuta soilik izango gara gure etorkizunaren jabe. Horregatik eta horretarako, Bizkaian gure historia berreskuratzeko ahalegina egin nahi dugu.
Martxoaren 10ean Iruña-Veleiako aztarnategian egin genuen bisita gidatu bereziaren bideoa doa hemen.
Errobi / Jasone Iroz
Espainiera eta frantsesa ‘gureak’ dira? Euskal Herriko hizkuntzak badira, zergatik inposatu dizkigute armen, legeen, erbesteratze eta okupazio bitartez? Oso ‘guretasun’ bitxia iruditzen zait.
Martxoaren 10ean goizeko 11etan aztarnategiko aparkalekuan elkartuko gara. Azken hilabeteotan hondeamakinarekin aztarnategiko hainbat gunetan suntsiketak egin dituzte. Bertaratu garen herritarrok horren lekuko izan gara.
Clara Zetkin eta Rosa Luxemburg, 1910
Noiz eta zergatik sortu zen martxoaren 8a? Zeintzuk izan ziren martxoaren 8a Emakumeen Nazioarteko Eguna izendatzea eragin zuten gertakizun historiko eta aldarrikapenak? Nor edo nortzuk izan ziren egun honen ospakizuna proposatu edota bultzatu zutenak?
1894ko otsailean Castejónen egin zen Gamazadako protesta eta elkarretaratzea omentzeko plaka (2024), Foruen Plaza, Castejón, Nafarroa. / Iñaki Lopez de Luzuriaga
Gure historia guk idazten ez badugu, gure oroimena ez da hutsik geratuko, besteak arduratuko dira hura idazteaz.
Lehen Gerla Handira bidalitako milaka euskal gazteetako bat izana, Abeberri Ziburuko alkate ezkertiarra izan zen Petainek garbiketa politikoa agindu eta kargugabetu zuten arte.
Hemen duzue Bizkarsoro filmari buruzko kronikatxoa. Emanaldiaren ondorengo solasaldi bukaeran Manex aktore eta zuzendari laguntzaileak eskatu zigun pelikularen propaganda egiteko, eta horrela egin dut.
"State funeral", Sergei Loznitsa, 2019
Stalin lotsatu egiten zen inoiz galdu omen ez zuen bere georgiar azentuaz, betiere barregarria, zentralisten ikuspegitik.
Miresgarria da zein bide luze eta korapilatsua egin duten hizkuntzek, ahoz ahoz eta mendez mende, etxeko hurbilenei izenak emateko.
1963ko “Gudariaren aita” filmeko aktore nagusiak sobietarren garaiko georgiar nekazari idealizatuaren irudia gorpuzten du eta, gainera, georgiarra da, Stalin bezala.
Daniel Argote erdian.
Irakasle, nazien kontrako erresistentziako kide… baionar honek gazte-gaztetatik hartu zuen gizateriarekiko konpromisoa.
Oraingoan ere herri jakintzari dagokio proposamenak egitea eta lantzea, eztabaida sustatzea eta, denon ekarpenen arteko kontrastearekin, bidea egitea.
Baina, hori bai, gure arbasoak apodiktikoak ziren zenbait gauzatan.
Juan Larburu eta Frantxia Haltzuet
Bigarren Mundu Gerrak Europa osoa odol eta sufrikarioz blaitu zuen, baita gure Euskal Herria ere, Iparraldeko hiru lurraldeak gehienbat.
Iriaun gaztelua urrunean / ihintza
Kuriosoa da gure nazioaren sorkuntzaren azalpena, unibertsitateko historialarien lana izan beharko zukeena, historiazaleengandik entzutea, aipatu historialariek diskurtso espainola lantzen duten bitartean.
Atahualpa kalea Valparaison, Txile / Luis Alfonso Orellana
Ez dakigu nor izan zen olerki horren egilea eta zein urtetan egina den, baina ahoz aho hedatu zen eta gaurko egunetaraino bizi-bizirik iritsi da.
Lope Agirrek errespetu handian zituen Amerikako indioak, kitxuaz ikasi zuen eta kitxuaz mintzatzen zen beti Elbira alabarekin.
Urkiolan / Leire Saitua
Gose greba bukatutakoan agerraldia egin zen Eusko Legebiltzarrean, 2021eko otsailaren 19an. Euskera, euskaldunon ondarea eta historiari egindako erasorik handienetarikoaren aurrean ez al dute ezer esango? Isilik jarraituko al dute?
Irulegira bidean / 📸 Arturo Campion @rturocampeon
Irulegiko eskuaren zein Oiz mendiko aztarnen aurkikuntzak zaplazteko ederra suposatu du teoria berantiarrarentzat.
Pedro Albizu Campos
Ameriketara abiatu ziren milaka euskaldun haien ondorengoa dugu Pedro Albizu Campos, Puerto Ricoko independentziaren aldeko politikari eta ekintzailea.
Ruben, bere ama Doloresekin
1942ko abuztuan, armada alemaniarrak Stalingradoren aurkako erasoaldiak egin zituenean, bertan zegoen Ruben Ruiz Ibarruri bizkaitarra, sobietarren metrailadore konpainia batean Kotluban aldeko tren-geltokia defendatzen. Baina nor zen hogeita bat urteko mutil hura? Ikus dezagun.
/ Jan Hakon Erichsen
“Gaur egun edozer gauzari deitzen zaio nazismoa”… Nola deitu nazismoari nazismo, nazismoa banalizatu gabe?
Ipuineko pasarte ezaguna / Margaret Tarrant
Atzean beti otsoa duenak ezin otsorik ikusi, ezta behin eta berriz ondokoak esanda ere, ezta bueltaka eta bueltaka arituta ere, harik eta ispiluaren aurrean jartzen den arte.
Lauhaizetara / Gintza
Euskerak bere globalizazio garaia izan zuen, duela hamar mila urte inguru. Madeleine-euskaldunak “munduko kantoi guztietara” iritsi ziren, baina hau ez digute inon irakatsi. Guri irakatsi diguten historiaren hasiera “zibilizazioaren” hastapenena da, hots, gizarte patriarkal eta estratifikatuarena. Kolonizatzaileena.
