Pospolo kaxetan gordetako hitzak, hizkuntza-genozidioaren lekuko

Bizkarsoro

Nola eskolako andereño batek lortu zuen haurren ahoetatik hizkuntza desagerraraztea euskararen konplexua txertatuz, eta beste hainbat diziplinatze metodo.

Leitzako Herri areto txukuna ia beterik zegoela Bizkarsoro pelikula ikusteko aukera eduki genuen joan den larunbatean. Josu Martinezek zuzendutako lan honek Iparraldeko herri asmatu bateko euskararen galbidearen historia kontatzen digu, 1900etik 1982ra arteko bost atal historikotan oinarrituz. Zati horietan zehar ikusten dugu, herri euskaldun elebakar batean, nola Frantziako bandera jasotzean Marsellesa abestu beharrean, euskal abesti batekin ordezkatzen duten, herriko inork frantsesik ez zekielako, Lehen Mundu Gerrara joandako soldadu mutilatuen omenaldian. Handik gutxira, eskolaren bidez, andereño frantsesdun batek bortizki lortzen du euskaraz ari diren umeen ahoetatik euskara desagertzea, makilatxo bat erabiliz, euskaraz hitz egiten dutenei eman eta horren bidez euskararen konplexua zabalduz. Konplexu horren erakusgarri da alemanen okupazio garaietan euskaldun kolaborazionista batzuk burlaka ari zaizkiela euskaldun espainolei, Agur jaunak abestia Gurs jauna trufarako izenarekin ordezkatuz, Gurs baitzen Espainiako gerrako iheslariak atxilotzeko kontzentrazio eremua.

Azkenean herri horretan frantsesa nagusitu denean, alaba bat ohartzen da bere gurasoek, nahiz eta euskaldunak izan, ez diotela euskaraz irakatsi. Hizkuntza kontzientzia suspertzen zaio larre zelai batean pospolo kaxetan gordetako euskarazko hitzak aurkitzen dituenean. Filmaren azken atalean Seaska ikastolen garaiak azaltzen dira, euskararen erresilientziaren lekuko.

Guk ere jaso ditugu mehatxuak euskaraz jarduteagatik, oraindik ere seme-alabei erdaraz ari diren guraso euskaldunak ezagutzen ditugu eta estatu okupatzailearen bortizkeria judizialaren kontra manifestatu gara orain dela gutxi

Nahiz eta Iparraldean girotuta egon, filmean agertzen den genozidio linguistikoaren historia Euskal Herri osoaren kronika bat da. Oso hurbilak dira agertzen diren gertakizunak, gehienbat umetako bizipenetan oinarrituak. Guk ere jaso ditugu mehatxuak euskaraz jarduteagatik, oraindik ere seme-alabei erdaraz ari diren guraso euskaldunak ezagutzen ditugu eta estatu okupatzailearen bortizkeria judizialaren kontra manifestatu gara orain dela gutxi. Eskertzekoa da Iparraldekoen herri lan hau, gutxitan dugulako aukera gure izaeraren parte den hizkuntzaren inguruko gertaerak gure ikuspegitik ezagutzeko.

Bere lehen fikzio lan honetan, Josu Martinezek bost zatitan banatu du historia, baina ezkutuko hariak daude euren artean maisuki gordeta, belaunaldi ezberdinen arteko jarraipena harilkatuz. Mirande, Sarrionandia eta beste idazle batzuen aipuak daude pelikula honetan.

Emanaldiaren ondoren ordu erdiko solasaldi interesgarri bat egin zen Manex aktore eta zuzendari laguntzailearekin. Ikusleen gogoetak eta pasadizoak entzuteko aukera izan genuen, Bizkarsoron agertzen direnen berdintsuak. Horrelako emanaldien bidez zabalduko da pelikula.

Aurtengo Korrikaren leloak dioen moduan, harro egoteko moduko herri ekimena euskararen alde. Ez galdu ikusteko aukera.