memoria historikoa
“Los Victimarios”, 78ko Sanferminetako Estatu krimenei buruzko liburua aurkeztu du Sabino Cuadrak
Asko hitz egiten da gaur egun biktimez eta haien eskubideez, baina batere ez da hitz egiten biktimarioez.
Josu Naberan
Josu Naberan autorearen ekarpenak
/ zg
JAbetu
Herria eta hizkuntza hiltzea onartzen dugu kanpoko zelaian jokatzean, hots, Konstituzio Inperialean
Jabetu behar dugu ez-jakintzaren industria txit potentea dugula Euskal Herrian.
Guraso erlatibistak
Baina, hori bai, gure arbasoak apodiktikoak ziren zenbait gauzatan.
aditu batzordea
Prestaketak
Erne, gure osasunarekin jolasten ari dira, berriro ere
Eta gogoratu: “esker europarrak” (komunistak, anarkistak, kolore orotako nazionalistak…) ontzat jo eta bedeinkatu egin zituen neurri nazi guztiok.
Donostia, 2021. Txantaia emozionala / ihintza
ERANTZUKIZUNAK
Big Farmaren mistikak sinetsarazi diguna eta norbere erantzukizuna
Zeinek hartuko du hildakoen kargu? Azkenean geure buruari eskatuko diogu erantzukizuna, Elite horietaz fidatzearren eta haien esku jartzearren.
Iberiar gehiago Zapatarin (Ibaeta) / eme
ABERRI EGUNA 2023
Baskonderry, gure aberri maitea
Hizkuntzak ez dira inoiz bizi isolatuta, ezta euskera bera ere. Hizkuntzen arteko harremana nabaria izan da beti.
Ezkerretik eskuinera: Marija Gimbutas, Marija Gimbutas eta Marija Gimbutas
Marija Gimbutasen ekarpena
Anderen Zibilizazioa
Nik gure MARIri ez nioke “jainkosa” deituko, Andere baizik.
Errekalde, 2023 / eme
EUSKARA
Lehenengo testu baskoia, Nafarroako Andelos urizarrekoa (-2.500 urte)
Euskaldunok, herri eta hizkuntza zapaldua garenez, ez dugu behar besteko botere ekonomiko eta politikorik, baina bai kultura-botere mardula. Eta esango nuke azken hauxe izanen dela nazio gisa eutsi ahal izango diguna etorkizunean.
Eusko Legebiltzarrean Pedro Azpiazu ("Desalerezazio") diru kontuen buruak Gotzone Sagardui matasanosen burua babestu du, beraz atera kontuak
Protokolo sakrifikatzaileak
Ez ahaztu asesinoak eta homizidak
Gizateria osoaren degradazioa bizitzen ari garela. Zer da besterik, ume eta nerabe SAKRIFIKATZEA, guraso eta zahar salba zitezen.
Irulegiko eskua / argia
IRULEGIKO ESKUA
Irulegiko eskuari buruzko ñabardurak
Zergatik ez dituzte irakasten gure eskoletan eta akademietan euskararen historia eta pentsaera? Euskara bere historiarekin eta pentsaerarekin (bere soineko eder guztiekin) saldu behar zaio belaunaldi berriari.
Euskeraren jatorria ez da, honezkero, “misterio”
Lehen euskera monosilabiko hura ez zen inola ere eztarrizkoa, baizik bokalezkoa, kontsonantezkoa eta batik bat txistukaria eta ahosabaikoa. Askoz geroago, gure amamek hizkera bisilabazkoa eraiki zuten.
Garai honi legokiokeen plangintza politikoaz
Bidegurutze garaian edozein “sorginkeria” gertatu ahal da, dagoeneko jabeturik daudenez Bilbon eginen dugun “Gune Irekia” 26 eta 27an Zabalguneko Plazan biltzeko garenok.
Elkano, lehorreratzea. "Itxaskaria", 1972. / Argazkia: Sigfrido Koch Arruti
Euskararen iraupena
Zertaz desager daiteke gure kultura?
Euskera eta euskal kultura jada desagertzear darela-edo erran nahi dugula, baina kasik hobe da arazoa aldez aurretik planteatzea, benetan gerta dadin baino lehen.
/ xot
GERRA NUKLEARRA
Alarma gorria keinuka
Ez da lehen aldia AEB horrek etsian eta itsuan hartu izana erabaki arriskutsuak gizadiarentzat.
/ Assaf Naftali
GKS / EHBildu Bandarizazioa
Ez dira txikerkeriak, mister
Euskal Herrian tamalgarri izan ziren “Bandarizoak”, Banderizoen borrokak. Den-denak euskaldunak izan eta bata bestearen gazteluak suntsitzen. Hura bai jarrera tamalgarria benetan.
Pfizer atzeko putre fondoak /
Pandemia
Pandemiaren jatorrira garamatza erabaki nagusien kronikak
Etorkizunak esango du, baina historia hau ez da bukatu, tamalez eta begibistakoa denez. Esan ohi denez, «hasi besterik ez da egin».
Biharko deialdia, 2022 uztailak 4, Iruña Veleiako Festa / Naia
Iruña Veleia Martxan
Iruña Veleia ez zatekeen munduan barna beste ezein lekutan gertatu
Hementxe bakarrik. Beste guztiak baino kolonizatuak garelako?
Mikel Aginagalde / A.
gatazka
Kontura gaitezen zein den etsaia
Hego EHko egoeraren gako nagusietariko bat, nik uste, hemen ez gaituztela hazi ezein demokrazia motatan, ezta liberalean ere.
Kooperatiba-eredu herritarra vs. elitekoa
Bata, autogestio horizontalean eta proiektu abertzalean oinarritua. Bestea, aldiz, teknokrazian eta erreformismo teknokratan oinarritua, diru handikiena.
/ Subidoi asintomatikoa
Gizarte mantsoa
Agian, agian…
Orain eta hemen galdetu eta aztertu beharko litzatekeena da: zergatik gertatu zaigun gertatu zaiguna.
Bada, lehen Korrika hura ez zen izan samurra!
Korrika 22 honetan, aurtengo arrakastaz pozik baino pozago, gogotik utzi ditugu ahanzturan joandako joanekoak. Baina Korrika 1 ez zen batere gozoa izan, ezta hurrengoak ere.
maskarada / Andoni Ramos
MASKARADEN ESANGURA
Adibidez Altzürükü
Maskaradek euskal mitologiaren ziklo osoa antzezten dute, bizian eta zuzenean XXI. mendean; ia sinestezina gaur egungo zibilizazio mendebaldar honetan, naturatik hain urrundua berau.
/ Escif
Kanpaina experimentala
Nerabeen txertaketa?
[UZTAILEKOA GAURRA] Kontuan hartu behar dira, halaber, esperimentu transgenikoa egiten ari diren estatuetan erne jartzen gaituzten ahotsak.
Gasteiz, 2021-05-15 / Bizitza.eus
Manifestaldia
Gasteiz-M15 aldarria
Lehena eta geroa banatzen duen puntua izan daitekeena. Zantzu guztien arabera, noizean behin baino gertatzen ez diren bidegurutze batean aurkitzen baikara.
Lehen euskal poema, XVI. mendea / Goiena
Hizkuntza
Euskalkien gorabeherak
Euskalkiek bertsuak zirauten oraindik Erdi Aroan, Amorantearen poemak agertzen duenez. Beraz, ez gintuzten hainbatean “geure artean isolatu euskaldunok”. Inongo oinarri zientifikorik ere ez du euskal lurralde mendebaldarron “euskalduntze berantiarraren” kontuak, iritzi-kontrasterik onartu gabe etengabe errepikatutako gezur potolo maltzurrak.
Giza goraldia / E. Perez
Gizarte ingeniaritza
Noraeza induzitua
Egungo nahaste eta anabasa honetan Kapitalismoaren elite boteretsua ari da eskua sartzen, populazioa manipulatu eta helburu ezin konfesagarri batzuk lortzeko xedearekin. Gaitezen kritikoak edo gureak egin du.
Musu gorria / Hirian
Biraketa
Azeri dantza
Oina zoruan tinko jarri eta ezkerrerantz tiraka hasteko aukera da oraingo hauxe. Pribatizazio, murrizketa, kontrol neurrigabeko eta kolonizazioaren aurka, gure balio tradizional diren auzotasunaz eta naziotasunaz baliatuz, defentsarako nahiz kontraerasorako.
Irudia: Orin Zebest
Herritarron indarra
Zeinek jarriko ote dio kaskabela?
Oilar nagusien arteko gerra zibernetiko deklaratu gabeak, milaka antenaz eta ehunka satelitez bete du, lurrazala ezeze, planetaren gaineko espazioa. Garai larria bizi dugu bai, hala ere, ez dezagun bultza angustia antzu alferrikakorik. Angustia sortzailea da behar duguna, non gauden eta nora goazen argi daukatenena, aktiboa, aktibista.
Inkisizio kantoia, Sibilia / Landaluzia
kritikotasuna
Inkisizioaren atarian
Arrazoitu gabeko aginduak ematea borregoak baikinen “agintekeria” da. Halaber, informazio osoa eta zehatza ez ematea, baizik eta iluna, “obskurantismoa” da. Bi horiek Inkisizioa besterik ezin ekarri. Eta jendearen aldetik zer? Normala litzateke, horren guztiaren aurrean, jarrera kritikoa. Baina bestelakoa ere gertatzeko arriskua dago: artalde-jarrera, eta hortik laster, faxismoa.
Larru bizirik / Barefoot Kevin
Hizkuntza
Erraldoia oinutsik
Kultura gabeziak ahultzen du gehien, oinetako onak behar baitira euskeraren aberastasunaz jabetzeko. Kulturgintza Aro barri bati ekin beharra dakusat. Adituen taldetxoak osatu, hiru-lau laguneko taldeak herrialde bakoitzean, eta kulturgintzari ekitea, dela Kultur Etxeei programa zehatzak eskainiz, edo hala eskatzen duten irakasle taldeei…, eta “eragin burdineari”.
Lotuta jarraitu ala askatu / Punk Marciano
Agintariak
Geuk hautatu al ditugu?
Jendeok, oro har, ez dugu gertatzen ari denari buruz ikuspegi zuzenik eta, are larriagoa, ezta gure gidari politiko-ekonomikoek ere. Indarrean dauden eta epe laburreko ikuspegiaren araberako planak diseinatzen ari diren artzainak geuk hautatuak direnaren zalantza handiak dauzkat gainera.
/ Lurmen
Iruña-Veleia
Afera berriak
Aurreiritziz betetako jarrerak albora utzita, burugogorkeria eta zentzugabekeriak isilpean utzitako gure aztarnategiko nobedadeak ikertzen ez dituen bitartean, ezin sinetsi “Iruña-Veleiako afera” liburu famatua idatzi zuen Berriako kazetariari.
Lauhaizetara / Gintza
Historia
Geure hizkuntzaz ez dakiguna
Euskerak bere globalizazio garaia izan zuen, duela hamar mila urte inguru. Madeleine-euskaldunak “munduko kantoi guztietara” iritsi ziren, baina hau ez digute inon irakatsi. Guri irakatsi diguten historiaren hasiera “zibilizazioaren” hastapenena da, hots, gizarte patriarkal eta estratifikatuarena. Kolonizatzaileena.
Anboto / Eider Palmou
Hizkuntza
Euskera eta generoa (II)
Koldo Mitxelenak erran omen zuen ‘giza’ erroa ‘gizon’ hitzetik zetorrela eta aipu horretan oinarrituta, feminismoaren izenean batzuek, ez denek, ‘giza’, ‘gizaki’, ‘gizarte’… hitzak erabiltzeari matxismoa irizten diote. Eta horien ordez ‘jende’, ‘jendarte’ erabiltzen. Nik uste hitz batzuk zein besteak erabil daitezkeela lasai asko, erabakia hartzea txit korapilatsua izan arren.
Anboto / Gartxot
Hizkuntza
Euskera eta generoa (I)
Orain erabaki korapilatsu baten aurrean aurkitzen gara: zer egin behar dugu euskaldunok: inbaditzaile etorri berrien pentsaerara makurtu, honetan ere? Ala geure bidetik jarrai? Uste baino erabaki zailagoa da, hain baitugu barneratuta Patriarkatua gaur egungo gizonezko nahiz emakumezkoek!
Itsu lorategia / Yumikrum
Txertoa
Ez gaude esku onetan, benetan
Orain arte edozein txertok lautik hamar urte bitarteko ikerketa behar izan duenean, gizakietan sekula erabili gabeko txerto ez, baizik eta terapia genikoa den hau, epe luzera potentzialki transgenikoa dena, Pfizer Etxearen eskutik egokitu zaigu. Honek, oso logikoki, baldintzatzat jarri du bere produktu horrek eragin ditzakeen albo-kalteen erantzukizunik ez duela hartuko. Eta gobernuak konforme.
Kolonizaziorik ez
Ez dezagun ezer espero ente publiko eta unibertsitatetik. Gure kultura landu eta gizartera hedatzean datza benetako erronka, ETB eta gainerako kolonizatzaile kulturalen ezjakitearen industriari aurre eginez.
Norbere buruaren negazionista
Halakoak izan ote gara euskaldunak? Ala geure hedabideek, EHU publikoak eta abarrek kolonizatzen ote gaituzte? Zer karaillo gertatzen da, konpa?