Gure inguruko hizkuntzak etorri zirenean (-3.300~), euskera hemen zegoen aspaldi. Hori horrela, argi eta garbi aldera daitezke euskal hizkeraren eta hizkuntza arioen atzean dauden pentsaerak. Mundu-ikuskera txit desberdinak, zinez. Honakoan, generoari buruzko pentsaerari ekingo diogu.
Euskerak oso ondo bereizten ditu sexuak, baita ere zehazki deskribatu, arraren eta emearen sexu organoak, geroxeago ikusiko dugunez.
Baina gainerako hitzetan (aita, ama, gizona…) ez du hartzen erreferentziatzat sexua, baizik leinua. Hortxe datza euskeraren eta gure inguruko hizkuntza arioen arteko desberdintasuna: azken hauek bai hartzen dutelako sexua erreferentziatzat (padre, madre, hombre, hijo… esatean).
Sinesgaitza ezta? Gizon, gizaki, gizarte eta abarrek genero-markarik ez izatea? Bada, euskal hitzak horixe ematen dute. Aitzitik, Patriarkatua Euskal Herrira iritsi zenean, orduan bai irauli zela euskaldunon pentsaera jatorrizkoa, hala pentsaera arioaren eraginez, nola batez ere Kristianismoaren eraginez. Izan ere Kristianismoan (honelaxe izendatzen dut, nahiz eta zuzentzaileak gorriz markatu) Aita, Semea eta Espiritu Santua dira protagonista bakarrak. Miriam, Jesusen amak, ez zeukan garrantzirik orduan.
Espiritu Santuari dagokionean, Ekialdeko tradizioan beharbada emea izango zen (uso itxuran), baina Valpuestako elizan bizar eta guzti ikusi dut alboko aldare batean, Aita eta Semearekin batera, azken bi hauek ere bizar kizkurdunak.
Vaticanok espresuki debekatua zuen arren Espiritu Santua irudikatzea, Valpuestako komunak paso egin zion agindu horri; horregatik hantxe ikus daiteke Espiritu Santu bizartsua (uste dut kasu bakarra dela munduan). Ikusi nahi duenak Valpuestan dauka ikusgarri.
Patriarkatuaren sorrerari dagokionez, Sumerian gertatu zen lehenbizi, gure ezagutza eremuan bederen (-7.000 inguruan), zigurat dorrean izarrak behatzen zituen apaiz emakumea apaiz gizonezkoek jaitsarazi zutenean dorretik. Gero bi mila urtetako erresistentzia egon zen, harik eta gizonen kastak emakumea menperatu zuen arte. Baina, dena dela, gertakari historiko bat da; ezin da pentsatu gaur bizi duguna betikoa izan dela. Beraz, itxaropenaren iturria ez dago buxatuta.
Euskal Herrira berandutxo heldu zen Patriarkatua, Teodosio Goñikoak Aralarreko San Migel eliza eraiki zuenean (-1.200~), eta jarraian EHko beste San Migel guztiak, zein ala zein Herensugearen burua zapaltzen, Herensugea baitzen Anderearen irudia. “Betiko etsaigoa jarriko dut zure eta emakumearen artean”, dio Genesiak, patriarkatuaren aroa islatzen duen Bibliako Genesiak (-5.000).
Hemen, Mari Anderearen mitoa erdibidean geratu da: ez Mariren senarra den Sugarrek, ezta haren seme diren Atarrabi eta Mikelatsek lortu zuten Ekaitzaren jabe izatea. Mari bera geratu da titulu horrekin.
Baina itzul gaitezen harira. Nola izan daiteke gizon/gizarte… hitzek genero-markarik ez izatea? Esan bezala, euskerak ez du jartzen erreferentziatzat generoa, baizik leinua, ahaidetasuna, senidetasuna.
Orduan aba/ama hitzak “leinua” adierazten du besterik gabe; aita hitzak, berriz, “leinua bermatzen duena (ait-da)” esan nahi du, bereberren ait, Kaukasokoen ayte, guantxeen atxa hitzen ildotik. Ez daukate genero-markarik!
Era bertsuan, atso, agure “atsagureak” jatorriari eta ahaidetasunari egiten diote erreferentzia. Atso hitzak, adibidez, “leinuko garrantzitsua” (ait-so) esan gura du; eta agure hitzak, berriz, “gur egitea merezi duena”. Berriro ere genero markarik gabe. Eta beste gauza bat, gainera: aita-amasoak zein neurritan ziren errespetagarriak tribu haien barnean. Ez ziren egongo, ez, Adinekoen Etxeetan baztertuta eta zenbaitetan esperimentu-haragi gisa, egun bezala.
Goian esan bezala, jende euskaldun hark naturaltasun osoz definitu zituen arraren eta emearen sexu-organoak; ez, zorionez, Kristianismoaren ajeak kutsaturiko obsesiopean. Obsesioz blai Espainiako Erret Akademiaren Entziklopedia ere, kasu, zeinek coño hitza esaterik ez daukan. Gure arbasoek ez zuten konplexu lotsati hipokritarik koroino eta alu izendatzeko giza emearen sexu-organoak: koroino, montortxoa; alu, ahal-gunea; eta zakila, aldiz, giza arraren sexuari: zakila, barrenetik zut jartzen dena esangurarekin; eta barrabilak “bola bikoitza” (boa-arra-bil). Azkenez, freskotasun bertsuarekin esan zuten giri (haragi-egin) eta joder (jo erdian), Erret Academia lekuz kanpo harrapatzen duelarik oraingoan ere: ez du atzematen joder nondik datorren eta zer den. Txingar ere hor dago: agian giri-in-ar: arrak haragi egitea.
Jendarte hura ez zen gaur egungoa bezalako obsesiboa eta gaixoa sexu gauzetan, bistan dago. Zeinek lukeen gaurko garai honetan halako sexu-heziketa naturala!
Orain, Santxo –erran zuen On Kixotek- Elizarekin egin dugu topo.
Halaxe da. Orain erabaki korapilatsu baten aurrean aurkitzen garela uste dut: zer egin behar dugu euskaldunok: inbaditzaile etorri berrien pentsaerara makurtu, honetan ere? Ala geure bidetik jarrai? Ez pentsa dilema hau hain erraza denik. Uste baino erabaki zailagoa da, hain baitugu barneratuta Patriarkatua gaur egungo gizonezko nahiz emakumezkoek!
Normala izango da planteatzea gure garaietara egokitu beharra daukagula, gizon, gizarte etab., kateximan eta eskolan erakutsi diguten moduan hartu behar ditugula. Hots, egoera, errealitatea, errealismoa… azken batean politika dago tartean eta bitartean. Zeri eman bide, jatortasunari ala politikari?
Dena dela, ez dadila izan behintzat aurreiritziengatik edo ezagutza ezagatik.
Jarraipena Euskera eta generoa II idatzian.
Jakin dut, EUSKAL BERBA asko ta asko (hau da, EUSKERA) bibrazio kuantiko altuko, maitasun betekoak direla.
Neu honekin geratzen naz, gaur egun hau da behar dudana maitasunezko bibrazio altuko; berbak, antolaketak, pertsonak, taldeak, landareak, animaliak…. ta euskera, guzti hau ahalbideratzeko laguna izango da.
Patriarkatua, beste hitz bat petsonak bereizteko ideologien arabera. Agenda 2030ean asko hitz egiten da generoen desagerpenari buruz, eugenesiarako pauso garrantzitsua baita. Birusarena? Entsaio bat datorren holokausto erraldoiaren aurrean.
Lucenako, surik luzENA bezala, behin piztuta, amata etzein, ingurukoak jaten ematen zioten milaka urtetan zehar, baina etzen su andi bakar bat itxuria, asko ai zian inguruan, badazpada.
Euskaltzaindiari esker Euskera bakarra dugu artifizialki e`ratua eskualdun gehienentzat arrotza eta ulergaitza (100 urtetan??).
Gure Arbasoei esker eskuera anitza eta mundu zabalean hiztegi bizidun bat, toponimo egoskorrez, leku zehatz bati loturiko altxor musiko, fonetiko, linguistiko, topografiko, filosofiko, artistiko eta gnOSTIKOak deskribatuz.
Ezin dugu ahantzi, gaur egungo baliabideei eskerrak, GIzarte INgenieritzak gugan duen eragina IZUtzekoa dela.
GiZA ItURri KodIA (eskuerak eta programazio neurolinguistikoa) AdImen ArtIfIzIAlAk irensten duen egunean, gureak egingo du sinkronizidadea dela eta.
Milaka urtetan zehar agerian eta ezkutuan baina hor zain dugun A, gure aurka biratuko dugu bapatean.
Batuerakin eta ergatiboarekin nahikoa dute, ez diezaiegun zaildu gehiago, Espainian edo Frantzian, Euskaltzaindian zein, OMS, GAFAM, OTAn eta ETBn Agintari BerBerak Bait IRA.
Aitor Agirreri:
Patriarkatua ideologia eta zibilizazio antolaketa guztiak zeharkatzen dituen balore eta marka bat da, sexualitateak nolakoa behar duen izan argi zehazten duena eta “aitaren”, beraz, gizonenezkoaren edozein ezaugarri emakumezkoaren gainetik jartzen dituena, era kupidagabean edo era disimulatuago batean. Ideologia guztietako jendeok kontsumitu dezakegu pornografia eta pornografia horrek ongi adierazten digu nor den jaun eta nor morroi. Lege patriarkala da honaino ekarri gaituena eta kapitalismoa da lege patriarkal horren azken aldaera.
Patriarkatuaren aurreko giza-talde eta leinuak emakumeen inguruan zeuden antolatuak, patriarkatuaren aurretik ama/ume bikoa egoera sexual batean garatzen ziren,bizitza sano baterako ezinbestekoa, oraingoa desastre bat da eta espezie bezala suntsiketara garamatzana. Horrek ez du esan nahi garai haietara itzuli behar dugunik baina nondik gatozen jakitea agian osasungarria zaigu.
Adeitasunez, besarkada bat.
Deigarria egiten zait Ugazaba hitza, ugatzarekin izan dezaken loturarengatik, Amandrea ere adierazgarria.
Gorka Setieni: ez dut uste fede txarrez ari zarenik, baina NBEren politika globalisten muina defendatzen ari zara. Feminismoak asmatu duen patriarkatua eta ekologismoak asmatu duen aldaketa klimatikoak diktadura zientifikoak asmatu duen birusaren aurpegi berberak dira.
Lehen euskeraren monosilaboak SONEMAK dira:
hau da, lehen giza-espezieak sortu zituen hitza bibrazioak dira, naturan ikusi eta sentitzen zuena adirazten dutelako.
Adibidez Ziiii, ibaiaren hotsa, Izzzz, izarren izpia;
Shhhuuu, suaren zirrada; Ussshhhh, animaliak izuarazi….
UGAZABA hitzak ez zukeen hasieran genero-markarik, baizik eta “leinu (ABA) sortzailea (UGATZ)” adieraziko zuen. Hori uste nik
aITOR,
PATRIARKATUA ez duk “feminismoak asmatu duen ideologia”.
Ba al dakik zer esan duan? Zeren VOX euskuindarraren mezu berbera baita: “feminismo erasokorretik defendatu behar dugu”
Dioana, emakume ororentzat eta feminismoaren alde gauden guztiontzat IRAINGARRIA izateaz gain, GEZUR HANDIA DUK.
Utz dezagun aparte “iraingarriarena”, eta zentra gaitezen “gezurraren” atalean, hots ANTIZIENTIFIKOA izatean.
Patriarkatua (hots, gizonak emakumea menperatzea) Sumerian sortu zen duela 6 edo 7 mila urte, guk ezagutzen dugun eremuari dagokionean bederen.
Lehenik apaizen eskutik sortu zen, haiek agintzen baitzuten politikan nahiz ekonomian (uraren kanalizazio-lan erraldoian batik bat). Orduan, giza-memoriak nekez ahaztuko duen egun batean, zigurat dorretik firmamentoa behatzeaz arduratzen zen apaiz-emakumeari handik jaitsiarazi zioten apaiz-gizonezkoek. Kontutan hartu behar da izarrak behatzea funtsezkoa zela garai hartan, urte barruko egutegia antolatu ahal izateko (jaiak eta lanegunak, soldakak eta abar)
Hortaz, “patriarkatua ez du sortu feminismoak”. Hori esatea paralaje-errore handi bat besterik ez da, hots, historia aldrebes ikustea, ez dakit zer-nolako betaurrekoekin.
Data hertaz geroztik (emakumeen 2.000 urteko erresistentziaren ondoren) PATRIARKATUAREN IDEOLOGIA finkatu zen (hots, “patriarkalismoa”, Biblian islatzen dena (-5.000), eta batik bat Grezia Klasikoan, Aristoteles izan zelarik erpinetan erpina: “Emakumeak, materia bai, baina ez dauka FORMA, “EZ DAUKA ARIMA”, esan baitzuen.
Gure “mendebaldar zibilizazioa” hortixe elikatu da: Biblia, Aristoteles eta Zuzentza Erromatar-Germanikoa.
Orduan abiatu omen zen “zibilizazioaren aro berria”
Zer besterik da eskolan eta unibertsitatean erakutsi digutena, Aitor?
Aitor, ba al dakik zer esaten habilen klima-aldaketari eta feminismoari buruz? Ala neu ote nauk gaizki ulertu dudana?
Bazter utziko diat klima-aldaketarena, feminismoaren gaiari oratzeko.
Izan ere, honi buruz esaten duana VOX
eskuindarrak dioen gauza bera duk: “… eta defenda gaitezen feministen erasoaren aurrean”. Ez diat uste VOXekoa haizenik, ze orduan ez hintzateke egongo Foro honetan denbora alferrik galtzen.
“Feminismoak ez du asmatu patriakalismoa”.
Esaera hori IRAINGARRIA duk emakume ororentzat eta feminismoaren alde gauden guztiontzat. Eta gainera, GEZUR MONUMENTALA duk.
Bazter utziko diat (berriro) iraigarriaren kontua, gezurrarena argitzeko.
“Patriarkatua” duela 6 edo 7 mila urte sortu zen Sumerian, (guk ezagutzen dugun eremua).
Gizadia nekez ahaztuko da data horretaz, giza-historiaren aldaketa sakonena gertatu baitzen orduan.
Egun hartan, zigurat dorretik firmamentoa behatzen zuen apaiz-emakumea handik jaitsiarazi zuten apaiz-gizonezkoek.
Izarren behaketa oso garrantzitsua baitzen garai hartan, urtean zeharreko egutegia antolatzeko (jaiegunak, soldatak…).
Ordurako, jada, apaiz-gizonezkoek agintzen zuten politika eta ekonomian (batez ere ur-kanalizazio erraldoiaren arloa antolatzen).
Gerotxoago militarrek hartu zuten txanda, semiten inbasioak hasi zirenean (eta emakumeentzat oraindik gaiztotu egin zen beren egoera.
Bi mila urteko erresistentzia egin zuten emakumeek (bi mila urtekoa!), baina azkenean gizonezkoen esklabo bihurtu ziren (gizon-eliteak hautatu zituen batzuk salbu). Saldu eta erosi egin zituzten (ume-fabrika gisa), eta orduan “patriarkalismoa” finkatu zen: hots, patriarkatuaren ideologia, oraindik gaur egun dirauena.
Jada Biblian (-5.000) islatzen da patriarkalismoa, baina Grezia Klasikoan burutu zen ideologia hori. Aristotelesek esan zuenean “Emakumeak ez zeukala arimarik”, hots, materia bai, baina FORMA ez (orduko hizkuntzan “forma” arima zen).
Mendebaldarron ideologia misogeno horixe da, hain zuzen, gaurko gizarte matxistak heredatu duguna.
Gure zibilizazioa Biblian, Aristotelesen eta Zuzenbide erromatar-germanikoan oinarrituta dago.
Zer besterik irakatsi diguteeskola eta unibertsitatean, Aitor?
Barka, hire errana gaizki idatzi diat. Hirea duk “feminismoak asmatu du patriarkatua”, ezta?
Beraz, EZ hori sobera zegok