Gure historiaz, lau lerro

Gure historiaz, lau lerro

Identitatea hezkuntzan

Eta heu nor haiz ?

Nazio kontzientzia garatzeko beharrezko ezagutzak azalduko balizkigute; kultura, historia eta lurraldetasun espainiarra “curriculum” ofizialista eta arrotzean betearazi ordez; beharbada, izango luke eraginik euskararen erabileran, herri kolonizatua garenaz jabetu ahalko ginateke eta talde amnesiatik askatu.

Inkisizio kantoia, Sibilia / Landaluzia

Inkisizio kantoia, Sibilia / Landaluzia

kritikotasuna

Inkisizioaren atarian

Arrazoitu gabeko aginduak ematea borregoak baikinen “agintekeria” da. Halaber, informazio osoa eta zehatza ez ematea, baizik eta iluna, “obskurantismoa” da. Bi horiek Inkisizioa besterik ezin ekarri. Eta jendearen aldetik zer? Normala litzateke, horren guztiaren aurrean, jarrera kritikoa. Baina bestelakoa ere gertatzeko arriskua dago: artalde-jarrera, eta hortik laster, faxismoa.

EHE Sorrera agiria

EHE Sorrera agiria

Analisia

EHE berriaren izaeraz eta zereginaz

Oker egon naiteke, baina ematen du hemendik aurrera politikari abertzaleen independentziaren aldeko kanpaina erderazaleei kobertura euskaltzalea ematera dedikatuko dela. Gainera, desobedientziaren inguruan egiten den aipamena sinesgarritasunik gabekoa da. Egun batean independentzia aldarrikatu eta hurrengoan Madrilera belaunikatzera joaten direnekin batera desobedituko du EHE berriak?

'Segurtasun' kateak / Shivmirthyu

'Segurtasun' kateak / Shivmirthyu

Jesús García Blancaren ekarpena

Beldurrak katigatuta: zenbateko, etiketa eta protokoloak

Ez da birus arras hilgarri batek inbaditu gaituela, izu-uholdearen “pandemia” faltsua muntatu dugula baizik. Koronabirus-hildakotzat etiketatutako gehienak aurreko urteetako gripe, hotzeri, pneumonia eta abarrek hil dituzte; baina beste parte bat Koronabirus Operazioaren beraren ondorio ezberdinek eragindako gaixo eta hildakoak dira.

Denbora / P. Landa

Denbora / P. Landa

Stefan Lanka doktorearen ekarpena

Korona-krisiaren amaiera azkar baterako galdera erabakigarriak

Orain artean, inork ez ditu beharrezko kontrol esperimentuak modu frogagarrian gauzatu ez eta aipatu ere egin, burutu eta argitaratzen diren unean, koronabirusaren krisia istantean amaitzen baita. Beraz, proba prozedurak baliozkotu beharrean, euren buruak bermatu dituzte garatzaileek, prospektuetan proba soilik ikerketa xedeekin erabili behar dela eta ez dela egokia diagnostikorako jasoz.

Ikuskizuna / Urola Kostako Hitza

Ikuskizuna / Urola Kostako Hitza

Jesús García Blancaren ekarpena

Zientzia-fikzio espektakulua

Ez dago lantalde bakar bat ere birus berri bat dagoela demostratzeko beharrezkoak diren esperimentuak egin dituenik, ez eta jada milaka sekuentziazio ezberdin dituen eta Interneten zehar dabilen RNA hori birus batena dela. “Egia” ofizialistak koronabirus berria isolatua izan dela baieztatzeko darabilen jatorrizko artikuluak ez du inondik inora isolatze bat deskribatzen.

L. Adriana

L. Adriana

Erabaki beharra

Institutuko Ordezkaritza Organo Gorenerako 10 proposamen

Jolas-orduetan umeak libre mugitzea; maskararik gabe ahalik eta denbora gehien bizitzea; seinaleztapena zuzentzea, legeak jasotzen baitu hainbat kasutan BAI ibil daitekeela gabe; erabakiak hartzeko institutuen autonomia aztertu eta erabiltzea; pantaila orduak minimizatzea, irakaskuntza ez-presentziala eta on-line bi gauza ezberdin direnaz jabetzea…

Larru bizirik / Barefoot Kevin

Larru bizirik / Barefoot Kevin

Hizkuntza

Erraldoia oinutsik

Kultura gabeziak ahultzen du gehien, oinetako onak behar baitira euskeraren aberastasunaz jabetzeko. Kulturgintza Aro barri bati ekin beharra dakusat. Adituen taldetxoak osatu, hiru-lau laguneko taldeak herrialde bakoitzean, eta kulturgintzari ekitea, dela Kultur Etxeei programa zehatzak eskainiz, edo hala eskatzen duten irakasle taldeei…, eta “eragin burdineari”.

Garroak / K. Eine

Garroak / K. Eine

Stefan Lanka doktorearen ekarpena

Izuaren globalizazioa eta korona-krisiaren sortzea

Drosten irakasleak zientifikoki egiaztatu gabeko datuak erabili zituen bere 2019-nCoV PCR probarako eta, bere kideekin batera “nCoV” izendapena “SARS-CoV-2”-ra aldatzearekin, barne-muinetaraino izuak jota zegoen biztanleriaren espektatibak konplitu ziren: ziurrenik akastuna edo kaltegabekoa izan zitekeen birus baten susmo hutsa iradokitzen zuen izena, kolpe batez, patogeno arriskutsu eta benetako SARS birus berri bat deskubritu izanaren ideia helarazten zuena bihurtu zuten.

Egunsentia / Orkatz

Egunsentia / Orkatz

Esnaera

Zein osasun eta medikuntza mota nahi dugu?

Jasan dugun izu eta beldur kanpaina ez da osasuna, iruzur soziala baizik. Iaz arte nire konfiantza osoa zeukan osasun sistema honi oraindik ez diot txintik ere entzun osasunaren aldekoak ez diren neurrien kontra. Bere isiltasunarekin hau guztia ahalbidetzen pairatzeaz gain, zentzugabekeria txalotzen ere entzun eta irakurri behar izan ditugu.

Labirintoa / Miuenski

Labirintoa / Miuenski

Jesús García Blancaren ekarpena

Koronabirus Operazioa, eraikitze modu eta helburuak antzematen

Pseudoerlijio berria da “zientzia”, onartzen joan behar garen dogmak ikerketa eta aldizkari “zientifikoen” bidez heltzen zaizkigu. Baina xehetasun garrantzitsua ahaztu ohi dugu, egiazki zientzialari talde jakin batek idatzitakoak direla, erakundeetan boterera iristea lortu eta zientzia eredu zehatz bat inposatzea lortu dutenek, hain zuzen ere.

Argi-itzalak / A. Klodt

Argi-itzalak / A. Klodt

Literatura

Arrakastaren lilura eta liluraren premia

Ematen du gaur egun ezinbestekoa dela genero-ikuspegia balio literarioen artean aipatzea. Baina emakumeek idatzitako literaturaz gozatzen dudanean, ez dut egiten tratu berezia, bultzada bat, gizonon laguntza, patriarkatuaren oniritzia… behar dutelako, liburu zoragarriak idatzi dituztelako baizik. Beharbada, literaturak liluratzen nauelako ni, eta ez arrakastak.

Beldurra / K. Eine

Beldurra / K. Eine

Stefan Lanka doktorearen ekarpena

A gripearen “pandemiaren” porrotetik ikasitako lezioak

Kausen azterketa egin eta beren konklusioak eta gomendioak argitara eman zituzten: debate publikoetan adituak elkarrekiko kontraesanetan ez erortzea ziurtatzea; gizarte-komunikazio hedabide eta buruzagien parte-hartze goiztiarra; eta Internet sareko kontrola, aldarrikapen eta kritikek politika eta gizartean hartutako neurrien bat-etortze eta onarpena arriskuan jarri ahal izatea ekiditeko helburuarekin.

Gizarte ingeniaritza

Normaltasun berria eta hiritar normopatak

Munduko Ordena Berriaren diseinatzaileek ingenieritza soziala erabili dute hiritarrek normopatak bezala joka dezaten, alegia, modu pasibo eta akritikoan normaltasun berria onartu eta defenda dezaten. Gaur egun normopatia gaixotasun kolektibotzat har badaiteke, gure indibidualtasuna landu, benetako informazioa lortzeaz arduratu eta pentsamendu kritikoa sustatzeari ekin behar diogu, men egin barik ondo diseinatutako anormaltasun honi.

Lainopean / J. J. Agirre

Lainopean / J. J. Agirre

Jesús García Blancaren ekarpena

OME, pandemia faltsu honen sortze ofizialaren erantzule

Zergatik? Egin ahal izateko beharrezkoak diren mekanismoak zituelako. Eta baldin bazituen, bi-hiru hamarkadetan zehar hornitzeaz kezkatu direlako da, aurreko epidemia/pandemiez geroztik. Definizio aldaketak eta estatu kide guztiek bere ildoak jarraitzeko konpromisoa jasotzen duen Nazioarteko Osasun Araudia funtsezko bi erreminta dira horretarako.

Eneko Landaburu / Goiena

Eneko Landaburu / Goiena

Eneko Landabururen ekarpena

Sendaketa gorputzaren prozesu automatiko bat da, arnasketaren antzera

Gizarte kontsumista batek osasungintza kontsumista bat izango du. Nekazaritzako elikagaien industria indartsuak gaixotzen gaituzten elikagaiak eskaintzen dizkigu eta industria farmazeutiko ahalguztiduna tematuta dago bere produktuak saltzen jarraitzeko. Eta lortzen dute, nahasmenduaren edota beldurraren bidez, beldurragatik edota erosotasunagatik, kasu egiten baitiegu.

Hausnarketa

Musukoaren xarmagarria

Estalki berria fetitxe liluragarri gisa izan da ezarria, eta Erlijio Zientifikoaren apez berriek, populazioaren kontrolean tematurik dabiltzan guztien laguntzarekin, ez diote errazki uko egingo. Salbuespen-egoera orokor eta normalizatu bati bide emanez obedientzia itsua eta irrazionala justifikatzen duena, ez da egun batetik bestera desagertzeko ezarri.

‘Naia’ grafitoa. Sexuaren isla euskal izenetan duela 1700 urte / Lurmen

/ Lurmen

Iruña-Veleia

Afera berriak

Aurreiritziz betetako jarrerak albora utzita, burugogorkeria eta zentzugabekeriak isilpean utzitako gure aztarnategiko nobedadeak ikertzen ez dituen bitartean, ezin sinetsi “Iruña-Veleiako afera” liburu famatua idatzi zuen Berriako kazetariari.

Itzala gainean baina tinko / Natasha W.

Itzala gainean baina tinko / Natasha W.

Uribe Kosta

Elkarretaratzea bihar: Herri mugimenduak aurrera!

Hilak 27, larunbata, Sta. Eugenia plazan (Itzubaltzeta/Romo), 18:00tan. Eurena ez baita zaintza, indibidualismoa, kontsumismoa, espekulazioa eta errepresioa baizik! Aspaldidaniko herritarron eskubide eta askatasunaren murrizketa sistematiko motel baina pisutsuak abiadura osoa hartu duen honetan, altxa dezagun burua Euskal Herri osoko herri mugimenduek!

Stefan Lanka / Coronadatencheck

Stefan Lanka / Coronadatencheck

Stefan Lanka doktorearen ekarpena

Korona-krisiaren hastapen eta aurrekaritan

Inguratzen gaituen izu-ikararen funtsa ulertzeko gakoak, infektologo eta birologoek ezkutatzen dituzten egitateak eta zuzenean gezurra diren baieztapenak. Adibidez, ez dituzte detekzio probarako erabiltzen dituzten birusaren sekuentzia genetikoak isolatzen, ez eta kontrol esperimentu bidez frogatzen ere erabilitako suposizio eta metodo guztiak.

Sorginetxe / I. Bolumburu

Sorginetxe / I. Bolumburu

Jesús García Blancaren ekarpena

Esnaeratik gatazkaren sorburura

Pairatzen ari garen erasoaren neurrigabekeria bera da jende askoren burmuina astindu eta dugun gizarte motaz eta gertakarien bilakaeraz jabetzera bultzatzen duena. Adibidez, agerian gelditu da eskolak, itxura ustez demokratiko guztiaz haratago, makineria sozialaren pieza fabrikazio tresna izaten jarraitzen duela.

Zenbaki dantza / J. Barrenetxea

Zenbaki dantza / J. Barrenetxea

Datuen erabilera

Politikaren matematika

Adierazten dutenetik harago, herritarrak nahasteko zenbaki kopuru handiak, ehunekoak, estatistikak… nahieran erabiltzen dituzte arduradun politikoek, maiz baita maltzurki ere. Eta komunikabide gehienetan adierazpenak huts-hutsean eta gordinean transmititzen dira, inolako ikerketa edo zalantzarik agertu gabe, askotan kontraesankorrak edota absurdoak izan arren.

Lauhaizetara / Gintza

Lauhaizetara / Gintza

Historia

Geure hizkuntzaz ez dakiguna

Euskerak bere globalizazio garaia izan zuen, duela hamar mila urte inguru. Madeleine-euskaldunak “munduko kantoi guztietara” iritsi ziren, baina hau ez digute inon irakatsi. Guri irakatsi diguten historiaren hasiera “zibilizazioaren” hastapenena da, hots, gizarte patriarkal eta estratifikatuarena. Kolonizatzaileena.

Zentsura berriak gar zaharrak / Nikon

Zentsura berriak gar zaharrak / Nikon

Jesús García Blancaren ekarpena

Wilhelm Reichen oinordekotzatik ikasten

Zentsura basatia dagoen honetan, agindupean ezarritakotik ateratzen den edonor desprestigiatzeko iraganeko saiakeretatik badugu zer ondorioztatu. Ikuspegi reichianotik begiratuta, adibidez, ‘distantzia sozialak’ koraza modu ikusezinean bi metro zabaltzea suposatzen du, besteekin konektatzeko gaitasun falta areagotuz.

Anboto / Eider Palmou

Anboto / Eider Palmou

Hizkuntza

Euskera eta generoa (II)

Koldo Mitxelenak erran omen zuen ‘giza’ erroa ‘gizon’ hitzetik zetorrela eta aipu horretan oinarrituta, feminismoaren izenean batzuek, ez denek, ‘giza’, ‘gizaki’, ‘gizarte’… hitzak erabiltzeari matxismoa irizten diote. Eta horien ordez ‘jende’, ‘jendarte’ erabiltzen. Nik uste hitz batzuk zein besteak erabil daitezkeela lasai asko, erabakia hartzea txit korapilatsua izan arren.

Lurpeko zainak / Ataria

Lurpeko zainak / Ataria

Jesús García Blancaren ekarpena

Pandemia faltsuaren sustraiak

Honaino iristea ahalbidetu duten eragile multzoaren artean bada bereziki garrantzitsua den bat, aspaldidanik botere mekanismo automatiko batzuk sortzen joan izana: ezarri, martxan jarri eta bateratuz doaz, baita erabat kontrolatuta egon gabe ere batzuetan, baina efektu oso kaltegarriak produzituz.

Anboto / Gartxot

Anboto / Gartxot

Hizkuntza

Euskera eta generoa (I)

Orain erabaki korapilatsu baten aurrean aurkitzen gara: zer egin behar dugu euskaldunok: inbaditzaile etorri berrien pentsaerara makurtu, honetan ere? Ala geure bidetik jarrai? Uste baino erabaki zailagoa da, hain baitugu barneratuta Patriarkatua gaur egungo gizonezko nahiz emakumezkoek!

Sagitarioren hodeiak / Luis Argerich

Sagitarioren hodeiak / Luis Argerich

Astrometereologia

Gogoaren irekiera: maitasunezko ekintzak eta gure biziraupenerako uzta

Glaziazio aro txiki batean sartu berri gara eta honek gure bizitzeko era eta ohiturei eragiten die. Eliteek, Homeopatia eta Astrometeorologia beren onurarako erabiltzen dituzte, baina gizartearentzako oso zientzia garrantzitsuak direnez, beren indar guztia darabilte hauen zabalkuntza eta ezagutza ekiditeko.