Fito Rodriguez 
Jerusalem, Xalimen hiria / Utriusque Vasconiae
Ustez bakearen hiria zena nola odola nahiz oinazearen hirigune bilakatu zen. Hiritartasunaz aritzeko, bada, funtsezkoa. Beraz, zer dakizue Jerusalemi buruz?
/ Giuseppo
Kolonizatuen ikusmira ezin da ordezkatu eta Euskal Herria kolonia zapaldua izan dugu eta oraindik ere badugu, batez ere kulturalki ikusita.
/ xot
Independentistek oso presentzia gutxi daukate espainiar komunikabideetan eta autodeterminazioa ez da azaldu ere egiten, espainiar ikuspegi ezkor bezain iraingarritik begiratzeko ez bada.
Gune ireki bat / Euskaltzaleen Topagunea
Paolo Gerbaudok argudiatzen du ezkerreko denak soilik saihestu ahal izango duela etorkizun autoritario baterantz jotzea, baldin eta gizarte- eta ingurumen-babesa eta Estatuaren demokratizazio erreala konbinatzen dituen proiektu baten alde egiten badu.
Jon Anza zena
Horrela eraiki nahi digute oroimena. Batzuei omenaldiak eginez eta beste batzuk ahanzturara kondenatuz.
Euskal preso politikoen irudikapen bat / 📸 IA
Adimen Artifizialari Euskal Preso Politikoen egoera modu literarioan azaltzea eskatu diot.
Pandemiarekin, denboraren barrurako leherketa izan genuen eta munduaren pertzepzioa funtsezko aldaketa suertatu zen.
Gauza argi pare bat daude gutxienez: biak, sekulako intelektualak izanik, euskal kulturan ardatz bihurtutako euskara batuaren sorreran batera aritu zirela eta, halere, bion gizarte errekonozimendua zeharo asimetrikoa dela egun.
Baldin eta loretan badago satsa,
negu beltzak galdua dauka isatsa.
Mitxelena, Villasante eta Txillardegi Bergaran, 1978an
Mitxelenak euskara batuaren aldeko Euskaltzaindia nahi zuen. Txillardegi soziolinguistak, ordea, glotopolitika normalizatzailearen alde lan egin zuen
Idazkera
Idazketaz adierazteak norberaren ahalegin handiak eskatuz gero, saiatzearen porrota adierazi eginen du, eta, agian, ez du inork hori merezi eginen, baldin eta adierazi beharrezkoa ahoz eta bat-batean adierazteko gaitasunik ez badauka.
Euskal Gramatika, Txillardegi / ev argitaletxea
Txillardegi zendu zela hamaika urte pasa ondoren gogora dezagun aurreko urtean (X. urteurrenaren kariraz) jatorri eta diziplina ezberdinetako kulturgileak saiatu zirela Donostiako Udal Liburutegiak haren izena har zezan baina, tamalez, betiko boikot instituzionalarekin egin zutela topo.
Harrigarria iruditzen zaigu polizia halako lanetan ibili beharra baina, dena den, duela gutxi arte gure artean ere horrelakorik ikusi izan da maiz.
Maaaaau / Zigor Garro
Bakarrik izaten da. Berezkoa baita garatu beharreko mintza ahalmena. Idazteko, aldiz, ezin da inolako gaitasunik garatu ezer ikasi gabe.
Siluetak / Zigor Garro
Atxilotua izatea eta ziega haietatik pasatzea unibertsitateko hezkuntzaren elementu giltzarri bihurtu zen, eta bere kideen artean ez zen inor onartua izaten aipatu kartzelalditik pasa gabe.
Irulegiko eskua aztarnategian / Aranzadi
“Sorioneku” euskaraz idatzitako testu zaharrena Irulegin aurkitu dutena. Bistan da, bada, egungo Espainian dokumentaturiko lehendabiziko hizkuntza idatzi eta bizia ez dela gaztelania, eskuara baizik.
Angela Lansbury hil berriaren aitzakian film hauxe berriz ere ikusi dudanean, egun gasaren inguruan sortzen ari den iritzi manipulazioa etorri zait burura.
/ Eme
Euskal Herriarentzat egitura politiko burujabe bat amestuz bizi gara, eta horren alde dihardugu, jakitun, 1979ko Autonomia Estatutuaren mugak, baita Nafarroako Foru Hobekuntza deritzanaren mugarriak ere zeintzuk diren.
/ Loidi
Kriselu sailean Lur argitaletxeak zabaldu zuen liburua baina kritika gogorrak eskuratu zituen orduan eta, ondorioz, egilearen hitzetan, nobelagintza uztea erabaki zuen.
/ Xot
Marshall McLuhan zenak zioenez: «Hirugarren Mundu Gerratea informazio gerrilla izango da, biztanleria zibila eta militarrak bereiziko ez dituena».
Izurrite honen inguruaz euskaraz pentsatzeko eta eztabaidatzeko sortu zen «Inpedendentea» eta, hastapenetatik, aurkako prentsa zela zabaldu zen…
Liburu azteka / J. Cohen
Whittakerrek jakinarazi du aztekek erabiltzen zituzten hieroglifikoek ez zutela balio hitz eta silaba-kopuru mugatu bat transmititzeko soilik, horietako bakoitzaren soinuak ere zehatz-mehatz deskribatzen zituztela baizik.
Iraungigaitz / Yumikrum
Informazio asko eta asko ari dela ezkutatzen eta ematen dizkiguten datu gehienak susmagarriak direla dakidan honetan, burura datorkit informazioa ez dela hain erraz birrintzen, aitzitik, energia bezala, eraldatzen baizik. Sekreturik zikinena ere, azaleratuko da noizbait, eta berragertuko dira ostendutako datuak.
“Dena gaizki doa, baina konponduko da” fasean sartu gara. Orain hasiko dira disidenteak urkatzen. Egia da. Honezkero krisialdi latzean bizi gara eta, ziurrago izango dugu euskaldun gisa bizi. Txillardegik zioen bezala: politika bidea, bada, naziogintza dugu.
Ihesiko tranbia / Kroketo
Utilitarista batek erabaki lezake medikuek gu hiltzeko zilegitasuna izatea, gure organo osasuntsuak haiek gabe hilko liratekeen beste bost pertsonari eramateko.
Zein da Kapitalismoan garatutako Medikuntza honen helburua? Mundua menderatzea ala gizarte kontroladoreko tresna bihurtzea?
Langilearen gorputza ez zaio interesatzen osasunaren estatuko administrazio horri, baizik eta Estatua osatzen duten banakoen gorputza.
Bizitzeko egokitu zaigun egoeran, inoiz baino gehiago bidenabar, hara gizarteaz nola zientziaz behar bezala eztabaidatu ahal izatea funtsezkoa da. Zoritxarrez, premiazko debate hori, ematen denean, azalkeriaz eta gazteleraz ematen ari da.
