Martxoaren 30ean Iruña-Veleia eskabadoraz ez suntsitzeko manifestazioa egingo da Gasteizen
Manifestazioa Arabako Aldunditik 12:00etan aterako da, Bibat Museoraino heltzeko (grafitoak han omen daude), eta Andramari Zurian amaituko da.
historia
Euskal errepublika konfederalaren aitortza proposatu zuen Zumalakarregik
Oso sartuta dugu Espainiako ikuspuntua gure baitan, baina Karlistadak benetako nazio askapenerako borroka izan zirela nabarmena da.
ez suntsitu
Iruña Veleiaren txikizioa dokumentatzen ari gara
Hondeamakina sartu zutenetik urtebete baino gehiago pasatu denean, Iruña-Veleia suntsitzen darraite zigorgabetasun osoz.
Mendeetan zehar erregeek herri boterea errespetatu behar izan zuten
Foru orokorren gainetik zeuden tokian tokiko foruak. Antolakuntza politiko burujabea, bai iraganekoa, baita etorkizunekoa ere, luze eztabaidatzeko gaia dugu oraindik.
argitalpena
Nahasmen orokortuaren aurrean, euskal izenen lehen bilduma orokorra
Gezurra dirudien arren, euskararen historiaren azterketan antzinateko epigrafeak beti erdigunean egon badira ere, orain arte ez da horien katalogo edo zerrendarik argitaratu.
moztutakoa. / ihintza
Iruña-Veleia
Ostia monumentala hartzen duzu konturatzen zarenean dena gezur handi bat dela
Euskal Herria eta bere eskubide kultural eta linguistikoak defendatzen dituztenek ez dute inola ere babestu egiaren bilaketa. Edo, are okerragoa dena, beste aldera begiratu dute.
Euskalduntze berantiarra, Iruña-Veleiako grafitoak izutzeko mamua
Gómez Moreno, Sánchez Albornoz eta beste batzuk dira “Baskoitze berantiarraren” teoriaren gurasoak. Teoria minoritarioa eta akademikoki garrantzi txikikoa, baina 2011n berpiztarazia eta 2014an hauspotua.
Atsalde on paradisutarrok / Jasone Iroz @jasoneiroz
IV. BILTZARRA
Iruña-Veleiako aurkikuntzen benetakotasuna defendatzea euskal nazioaren aldeko borrokaren baitan kokatzen da
Aipamen hau egitea guztiz ezinbestekoa zaigu, benetakotasunaren aurkariak euskal nazioaren ukatzaileak izaten direlako gehientsuenetan.
Kondenatutako arkeologo baten gogoetak
Ziur aski, nire itxaropen inozoa da istorio honek guztiak balioren bat izatea antzeko trantze batean dagoenarentzat, egoera malapartatu honetara eraman nauten akatsak egin ez ditzan.
Herria!
Matalaz 363 urte
Mauleko sarreran Matalazen burua, euskaldunak izutzeko
Gaurko egunez 1661ean frantziar tirano arrotzek burua moztuz erail zuten Beñat Goienetxe.
/ Ibon Serrano Lasa
galderak
Zergatik eman dute hain komunikabide gutxik Durangoko kongresuaren berri?
Mesedez, arren, argitaratu Iruña-Veleiako grafitoen inguruko albisteak. Euskal gizarteak gai hau behar den moduan ezagutu beharko luke.
NEURRI BIKOITZA
Faltsua omen da Irulegiko inskripzioa?
Irulegiko objektuaren aurkikuntza eta bere inguruabarrak behatzean, pertsona askori Iruña-Veleiako grafitiak etorri zaizkigu burura.
nondik gatozen
Luis Amadoz martzillarra eta zubi ahantzia
Herritarren arteko giza zubiak txikituta gelditu ziren 1936an. Martzillan bakarrik, 37 pertsona erail zituzten faxistek, fusilatuta.
John D. Rockefeller munduko lehen milioiduna izan zen eta petrolioaren % 90 zuen kontrolpean.
INDUSTRIA
Zientzia eta medikuntza, aberatsen mende
XX. mende hasierako gizonik aberatsenak bere ikuspegi kapitalista sutsua inposatu zuen medikuntzan, bere beste negozio-iturri bat bezala.
erregearen harria / Angel Bidaurrazaga
memoria berreskuratu
Eroritako erregearen harria
Zer izan ginen eta noraino heldu ginen oroitzeko balio du, baina harriak hor dirau plaka xixtrin bat barik, herri honen amnesiaren ikur.
/ Yumikrum
Jokoa
Bide okerrak norabidea galarazten du
Oraingo jokoa zuzena bada, lehenagokoa okerra. Eta lehenagokoek zer egingo ote zuketen hau horrela izango zela jakin izan balute?
/ araba.eus
bisita gidatuak
Iruña-Veleian bisita gidatua bihar, irailak 1
Auzitan jarri diren grafitoez arituko gara eta hauek ezagutzeko aukera izango dugu.
/ Jasone Iroz @jasoneiroz
independentzia
Xabierren pregoia, Azpeitia 2024
Nazio bat gara eta estatu nahi dugu berriz izan, euskal errepublika nahi dugu izan. Gure konstituzio bakarra gora Euskadi askatuta da.
Rabanus Maurus artistaren lana (–856)
Gure Historia
Oroimenaren iraganetik etorkizunera, 824ko Orreagako Guduak 1.200 urte
Narrazio bat entzun edo irakurtzean, orainaldia gainditzen da eta etorkizunera begira jartzen gaitu. Orreagakoa, egungo memoriaren prekarietatean, erregistratu eta zabaldu beharreko askatasun ekintza da.
Irulegi mendian, herrixkaren aztarnak eta gaztelua
Irulegiko eskua
Irulegiko Eskua: ziria sartu nahi digute berriro
Harritu bai, baina gehiegi ere ez ginen harritu; “déjà vu” usaina hartu genion notiziari
Teresa Alonso eta Inazio Agirregoikoa
biografiak
Inazio Agirregoikoa eta Teresa Alonso gerraren begian
Teresa, bi gerratan ibilia, eta orain ezin bizi Ukraina eta Errusiaren arteko gerra eroa ikusiz. Badirudi gizateria, behin eta berriz, egindako akatsak errepikatzera kondenaturik dagoela.
Gasteiz, 2024-01-28
sariak eta ardurak
Gorrochateguik jokatutako paper negargarriak indargabetu egiten ditu beste gai batzuetan izan ditzakeen merituak
Joaquín Gorrochateguiri eman berri dioten Ikerketa Saria dela-eta, SOS Iruña-Veleiak prentsa-ohar hau atera du. Nekez ahaztuko dugu Gorrochateguik gai honetan betetako jazarle-funtzioa.
Mendikute, Gipuzkoa / Zebi
Historia
Bizkaiko gaztelu nafarrak ezagutzeko ekintzak eta hitzaldiak
Urteetan, utzikeriagatik, Bizkaiko historiaren zati hau ezkutuan laga da. Malmasinen, adibidez, beste nafar gaztelu baten agerpenak kezkatu egin ditu indusketetako arduradunak.
2. irudia. 15656 pieza, Arabako Arkeologia Museoko Zaharberritze Zerbitzuan egindako argazkia (ezker), eta grafito-gunea handituta (eskuin).
Mirariak Lurdesen
IAN DAN ZVTA euskarazko grafitoaren historia, Iruña-Veleiako plater batean aurkitua lurretik atera eta ordu gutxira
“Mirariak Lurdesen” atera zitzaion Idoia Filloyri, Iruña-Veleiako hiri erromatarraren kanpoaldean aurkitutako platereko grafitoa faltsua zela entzun zuenean.
/ eme
Historia lapurtua
Ez gara gure historiaren jabe
Arazoaren gakoa da euskaldunek ez daukagula historia akademiarik, euskara batua eta Euskaltzaindia ditugun bezala. Eskola-ikastola eta unibertsitateetan gure historia gutxi irakasten da eta beti frantses edo espainolen historiaren parte bezala.
St Lizierreko 1000 urteko kapitelak / dew tileway
hitzaldi-zikloa
Hitzaldiak Bilbon apirilaren 25etik aurrera, Bizkaiaren memoria galduari buruz
Gure iraganaz jabetuta soilik izango gara gure etorkizunaren jabe. Horregatik eta horretarako, Bizkaian gure historia berreskuratzeko ahalegina egin nahi dugu.
Arabako Foru Aldundia Iruña-Veleia suntsitzen ari da
Martxoaren 10ean Iruña-Veleiako aztarnategian egin genuen bisita gidatu bereziaren bideoa doa hemen.
Errobi / Jasone Iroz
NOR GARA GU?
Euskara da Euskal Herriko hizkuntza, ez abertzaleok hori erabaki dugulako, dakigun arte horrela izan delako baizik
Espainiera eta frantsesa ‘gureak’ dira? Euskal Herriko hizkuntzak badira, zergatik inposatu dizkigute armen, legeen, erbesteratze eta okupazio bitartez? Oso ‘guretasun’ bitxia iruditzen zait.
Historia zapaldua
Iruña-Veleian bisita gidatu berezia igande honetan
Martxoaren 10ean goizeko 11etan aztarnategiko aparkalekuan elkartuko gara. Azken hilabeteotan hondeamakinarekin aztarnategiko hainbat gunetan suntsiketak egin dituzte. Bertaratu garen herritarrok horren lekuko izan gara.
Clara Zetkin eta Rosa Luxemburg, 1910
emakume langileen eguna
Martxoaren 8aren jatorri historikoa
Noiz eta zergatik sortu zen martxoaren 8a? Zeintzuk izan ziren martxoaren 8a Emakumeen Nazioarteko Eguna izendatzea eragin zuten gertakizun historiko eta aldarrikapenak? Nor edo nortzuk izan ziren egun honen ospakizuna proposatu edota bultzatu zutenak?
1894ko otsailean Castejónen egin zen Gamazadako protesta eta elkarretaratzea omentzeko plaka (2024), Foruen Plaza, Castejón, Nafarroa. / Iñaki Lopez de Luzuriaga
GAMAZADAk 130 urte
Memoria kolektiboko ariketa Castejónen: 130 urte
Gure historia guk idazten ez badugu, gure oroimena ez da hutsik geratuko, besteak arduratuko dira hura idazteaz.
Erresistentzia
Joseph Abeberri, Ziburuko alkate deportatua
Lehen Gerla Handira bidalitako milaka euskal gazteetako bat izana, Abeberri Ziburuko alkate ezkertiarra izan zen Petainek garbiketa politikoa agindu eta kargugabetu zuten arte.
zinea
Pospolo kaxetan gordetako hitzak, hizkuntza-genozidioaren lekuko
Hemen duzue Bizkarsoro filmari buruzko kronikatxoa. Emanaldiaren ondorengo solasaldi bukaeran Manex aktore eta zuzendari laguntzaileak eskatu zigun pelikularen propaganda egiteko, eta horrela egin dut.
"State funeral", Sergei Loznitsa, 2019
Hizkuntza
Badute diktadoreek joera bat “aita” bezala agertzeko
Stalin lotsatu egiten zen inoiz galdu omen ez zuen bere georgiar azentuaz, betiere barregarria, zentralisten ikuspegitik.
Hizkuntza
Ded Morost, Olentzero bezala, aro berri baten iragarlea da
Miresgarria da zein bide luze eta korapilatsua egin duten hizkuntzek, ahoz ahoz eta mendez mende, etxeko hurbilenei izenak emateko.
Bitxia egiten da “mama” deitzea aitari
1963ko “Gudariaren aita” filmeko aktore nagusiak sobietarren garaiko georgiar nekazari idealizatuaren irudia gorpuzten du eta, gainera, georgiarra da, Stalin bezala.
Daniel Argote erdian.
Biografia
Daniel Argote, askatasuna amets
Irakasle, nazien kontrako erresistentziako kide… baionar honek gazte-gaztetatik hartu zuen gizateriarekiko konpromisoa.
Herri jakintza
Irulegiko Eskuaren testuingurua eta esanahi proposamenak aztergai urriaren 7an eta 8an Iruñean
Oraingoan ere herri jakintzari dagokio proposamenak egitea eta lantzea, eztabaida sustatzea eta, denon ekarpenen arteko kontrastearekin, bidea egitea.
Guraso erlatibistak
Baina, hori bai, gure arbasoak apodiktikoak ziren zenbait gauzatan.
Juan Larburu eta Frantxia Haltzuet
euskal mugalariak
Juan Larburu mugalaria eta Kometa Sarea
Bigarren Mundu Gerrak Europa osoa odol eta sufrikarioz blaitu zuen, baita gure Euskal Herria ere, Iparraldeko hiru lurraldeak gehienbat.