Bukows / Jasone
Agur
Egunero zerbait ikasi
Anitz ikasi dut Independentearekin, gutxi idatzi baina anitz ikasi
Hemeroteka
Noski kazetaritza ez dela soilik kazetariona
Ikasi dugu kazetaritza ere garrantzitsuegia dela komunikabideen esku uzteko. Gure osasuna medikuen esku uzteko garrantzitsuegia den bezala, edo seme-alaben hezkuntza irakasle edo ikastetxeen esku uzteko garrantzintsuegia den lez.
Kazetaritza ez da kazetariena
Informazioa eta kazetaritza garrantzitsuegiak dira hedabideen eta kazetarien eskuetan uzteko.
/ Dahlov Ipcar
Agur
Independenteako lagunak
Bertatik bertara izan ginen hartan, galde egin zenidaten, ea ari zineten lana nola ikusten nuen nik. Lehenengoa etorri zitzaidana esan nizuen: maitasunez.
«Punto y Hora de Euskal Herria», 1982ko apirila Especial Salud / Collagea: Enrike Lopez
Euskal Herriko agerkariak
1982an Punto y horak ere bai: osasuna erdigunean
«Higiene gehiago eta medikuntza gutxiago» aldarrikatzen zuen argi eta garbi «Punto y hora de Euskal Herria» astekariak, 1982eko apirilean osasuna erdigunera ekarriz. Indarrez isildutako astekari bakezalea zen, elebiduna eta desobeditzailea, Felipe Gonzalezen poliziak behin eta berriz erasotua, aleak bahituta, eta bere inguruko paramilitarrek ere bonbaz lehertutako agerkaria. Irakurriena zen
Amesgaizto autoritario bat eta porrot egin duen kudeaketa bat
Datu ofizialekin agerian geratzen da emaniko erantzunaren neurrigabekeria
—Paz Francés, José R. Loayssa eta Ariel Petruccelli sinatutako artikulua, «Covid 19. La respuesta autoritaria y la estrategia del miedo» liburuaren egileak.
Gasteiz, 2021-05-15 / Bizitza.eus
Manifestaldia
Gasteiz-M15 aldarria
Lehena eta geroa banatzen duen puntua izan daitekeena. Zantzu guztien arabera, noizean behin baino gertatzen ez diren bidegurutze batean aurkitzen baikara.
Zerbait berria
Informazioaren alde egindako ahaleginagatik. Eskerrik asko. Itxieraren berria aurrez emateko begirunea.
Nork esango zigun
Distopia normaltasun berritzat onartzeko sumatzen den giroa da kezkagarriena, baina jarraituko dugu autoritarismoaren mozorroak biluzteko moduen bila. Bitartean, esan diezagutela marilurlau edo asma ditzatela gura beste etiketa eta irain arrastoan sartzen ez diren ahotsak mendean hartzeko.
Txantxangorri bat txioka / Goierritarra
Euskarazko egunkariak
Independentearen etenaz
Independentea egunkariaren etena dator, azkenean. Eta zinez pozik eta ilusioz beterik iragartzen dugu publikoki, aspalditik datorrena azalduz
Beharbada gaur
Non ezartzen dituk jasaten ahal ditukanaren mugak? Izerditan immunitate komunaren dantza, estresazko azidosiaren kontra irria, biok kontra kontra berreskuratzen ari gira guria.
Lehen euskal poema, XVI. mendea / Goiena
Hizkuntza
Euskalkien gorabeherak
Euskalkiek bertsuak zirauten oraindik Erdi Aroan, Amorantearen poemak agertzen duenez. Beraz, ez gintuzten hainbatean “geure artean isolatu euskaldunok”. Inongo oinarri zientifikorik ere ez du euskal lurralde mendebaldarron “euskalduntze berantiarraren” kontuak, iritzi-kontrasterik onartu gabe etengabe errepikatutako gezur potolo maltzurrak.
Irudia: Donostiako Piratak
Hedabideak
Geldialdia ala jaitsiera etengabea?
Azken hamarkadan, euskararen erabilera jaisten ari da Euskal Herriko txoko eta eremu guztietan, baita arnasguneetan ere. Euskara galbidean doa, eta egoeraren larritasunaz ohartu beharrean, datuak manipulatzen ari dira, ezer gertatzen ez dela sinetsarazteko.
Herritarren txanda
Lur eta espazioaren kutsadura handiagoa, deshumanizazio emozionala, minbizia bezalako gaixotasunen ugaritzea, askatasuna are gehiago mugatuko duen kontrol soziala, ama lurrarekiko deskonexio handiagoa… Hau da 5G-a. Bizimodua guztiz eraldatuko duen sistemaren azkeneko aurkikuntza.
Argazkia: Jose Luis Canales
Desertuko Ur Tantak
Arduragabekeriaren inperioa
Buruan sarrarazi zaigu arauak, aginduak, printzipioak betetzea eta obeditzea bere horretan dela ardurazko ekintza bat, eta aurkakoa da hain zuzen ere.
"Piezak" kale artea / A. Marín
Gizarte ingeniaritza
Qatar, futbola eta ospitaleak
Oihartzun nahasgarriz blaituriko basamortu semantikoan haztaka: sentimentalismo epistemikoan murgilduta, prestigiozko fetitxeren bat behar dugu, segurtasun-estaldura gisa erabili ahal izateko; hari esker, errealitate fantasmal bat “humanitarioa” edo errukizkoa bihurtzen baitugu, eta gertatzen ari diren beste gauza guztiak erabat ezkutatzen.
Erantzuna
Egiak, gutxiengoan egonda ere, egi izaten jarraitzen du
Eztabaida gehien eragin ahal izan duten nire planteamenduei dagokionez, “zenbat eta txerto gehiago ezarri, are handiagoa izango da UZIetako okupazioaren ehunekoa” dioenak, argipen erraza dauka, ospitaleratu dituzten pertsonetatik txertoa zenbatek jaso duten esango balute.
Txolarrea / A. Marín
Naziogintza
Gereziondoak saritan
Lehengo euskaldun askok Historian zehar egin bezala, orain ere beste batzuek menperatzen gaituzten arrotzen sariak, dominak eta lausenguak jasoko dituzte poz-pozik, espainiarrek eta frantsesek gure herria eta gure hizkuntza legez, indarrez edota azpijokoz zapaltzen jarraitzen duten bitartean.
Burujabetza aldarrikatzetik praktikatzera
Aldarrikapen sozialak nagusiei zuzendutako eskaerak bilakatu dira, gurasoei eskaturiko pagaren antzera. Baina orain, oinarri oinarrizkoenaren gaineko jabetza galtzen ari garelarik, oinarri oinarritik hasi beharko dugu geure bizitzaz birjabetzen.
Engranaian harri
Izan gaitezen artearen arteaz herrisistentzian den herri, maiatzaren leheneko oinordekook segi dezagun izorratzen, mozorroarekin edo gabe, dauden marrazo oro!
Mandala / Mikel Iturbe Urretxa
Berbagintza
Bitxialdia
Barre apur bat ere egin ahal diogu egoerari, ez ala? Aukeraz eta sormenerako zuloz betea dugu oraingo sasoia. Iritziak iritzi, batasunerantz hurbildu gaitzake berbak berak.
Giza goraldia / E. Perez
Gizarte ingeniaritza
Noraeza induzitua
Egungo nahaste eta anabasa honetan Kapitalismoaren elite boteretsua ari da eskua sartzen, populazioa manipulatu eta helburu ezin konfesagarri batzuk lortzeko xedearekin. Gaitezen kritikoak edo gureak egin du.
Liburu azteka / J. Cohen
Herri kontzientzia
Literaturaren garrantzia herrien iraupenean
Whittakerrek jakinarazi du aztekek erabiltzen zituzten hieroglifikoek ez zutela balio hitz eta silaba-kopuru mugatu bat transmititzeko soilik, horietako bakoitzaren soinuak ere zehatz-mehatz deskribatzen zituztela baizik.
Alderantziz / Nicolas Pereira
Erabaki beharra
Bizirautea ala osasuna?
Adinekoak zaintzea senideen bisitak ukatzea dela uste duen gizarte bat; adinekoak babestea bakardadean hiltzen, musurik eman gabe, eskua hartu gabe uztea dela uste duen gizartea…horrelako gizarte bat ez al da jada gizarte gaixo bat izango?
Zure begiengatik
Ideia ustel, biral, konspiratzaile edo negazionistak, zurrunbiloaren begian nork ditu zigilatzen? Haizebegi batetik ditut uxatzen. Iruña-Veleian izan nahi nintzen arkeologo, bata xuriko maisu asko faltsutzelogo. Ez panika, PNVkoek erakutsi teknika, nola erabiltzen den pala mekanika.
Zirinak ezkutatzen / M. Summers
Gutun irekia
Miren Basaras mirabeari
Zalantzak, tronboengatik heriotzak eta fabrikatzaileek beraiek onartutako bestelako albo-ondorio larriak sortzen ari den txerto honen onurek eragingo dituzten kalteak gaindituko dituztela ziurta diezagukezu gurasooi? Zure gain hartuko duzu ondorioen ardura?
Zigorra
Olatuka, faseka, beldurtuta eta triste existitzeko biziartekoa. Bakean utz gaitzaten nahi dugun gizajende gehienari, gauzak ‘artean’: lagunartean, maite artean, jendartean, eta gauzak ‘artez’ egitea, baizik ez litzaiguke geratuko: ‘artea’.
Urkullu-Otegi, Otegi-Urkullu, ergelkerian lehiakide
Urkullu jauna, pandemiaren estatistikak irizpide logikoekin kalkulatzen hastea nahiko nuke, eta ez, osasun-erabakiak baino gehiago, zure erabaki politikoak direnak ziurtatzeko erabat manipulatuak dauden irizpide alderdikoiekin.
Bir Farraró 'Umadevi'
Bizitza Plataforma
Testigantzak behar ditugu
Eusko Jaurlaritzaren aurka salaketa jartzeko, bai Hezkuntza Protokoloarengatik, bai haren ezarpenagatik ere. Giza Eskubideen aldeko Euskal Herriko hainbat taldek eta elkartek osatutako plataforma garen aldetik, dei egiten diegu ama eta aita guztiei, testigantzak biltzea baita lehen urratsa hurrengo pausuak eman ahal izateko.
Joseba Bidaurrazaga, mediku naturista
Osasuna, euskeraz, osotasun ona: mentalki, psikologikoki, espiritualki, fisikoki eta animikoki oreka edukitzea. Gaixotasunei aurre egiteko oinarrizko ideia batzuk gogorarazi dizkigu: beroa, ohea, salda, kaka eta denbora. Herritarrek bazekiten ondo, lehenago: herri osasuna, herritarren esku utzi, ez zientistalariengan!
Musu gorria / Hirian
Biraketa
Azeri dantza
Oina zoruan tinko jarri eta ezkerrerantz tiraka hasteko aukera da oraingo hauxe. Pribatizazio, murrizketa, kontrol neurrigabeko eta kolonizazioaren aurka, gure balio tradizional diren auzotasunaz eta naziotasunaz baliatuz, defentsarako nahiz kontraerasorako.
Arriskua ezkutatzen? / Tiago C.
Diktadura zientista
“Derrigortzearen kontra, informatzearen alde”?
Ana Galarragak “zalantzan zeudenak lasaitzeko” idatzi omen du bere artikulua. Zalantzarik ez dut txerto hauei dagokienez. Nirea, zuretzat uzten dizut, gustu handiz.
Amaiur / J. R. Luzuriaga
Burujabetza
Inoiz isilaraziko ez duten ahotsa
Nola hitz egin dezake muturren aurrean ezarri diguten engainu absolutua ikusteko gaitasunik ez duenak independentzia nazionalaz? Ordezkatuko ez gaituzten sistemaren zerbitzari onak diren alderdi politiko bizkarroi horiek berretsitako salbuespen-egoera etengabetik ezin irten gintezke irizpide propio eta autokontrolik gabe.
"Jolasa" kale artea / A. Marín
Gutun irekia
Miren Basaras beldurkratari
Oso larria da ustez zientzia arlokoa den eta EHUn kargu garrantzitsua duen pertsona batek injektatu gabeko langile bat modu horretan epaitzea eta “kutsatzearen” erantzuletzat jotzea, are okerrago enpresa farmazeutikoek beraiek eta gaur egungo ebidentzia zientifikoek infekzioaren etena frogatu ez dutenean, ez eta birusa transmititu denik ere.
Baiagaz eta Ezagaz
Negazionista gehitu ene akatsen listan, koronazirko ta bere tele-mago-artista, interneten pitokeriz luzea da lista. Eskuin muturrak mugiarazten panpin konplotista, nik nahiago ene umeekin izan konpotista.
Irudia: Orin Zebest
Herritarron indarra
Zeinek jarriko ote dio kaskabela?
Oilar nagusien arteko gerra zibernetiko deklaratu gabeak, milaka antenaz eta ehunka satelitez bete du, lurrazala ezeze, planetaren gaineko espazioa. Garai larria bizi dugu bai, hala ere, ez dezagun bultza angustia antzu alferrikakorik. Angustia sortzailea da behar duguna, non gauden eta nora goazen argi daukatenena, aktiboa, aktibista.
Plazara / A. Uranga
Autodefentsa
Covi-Diktaduraren aurka
Hau ez da berez bukatuko, lortu duten botere horri guztiari ez diotelako uko egingo. Kaleak berreskuratu behar ditugu, maskara kendu, jendearekin bildu…
Gure bazterrak / A. Uranga
Preso eta iheslari politikoak
Zer da errefuxiatu izatea?
Infernua. Estatu Espainiarrak, adibidez, berez oinarrizko giza eskubidea besterik ez den nortasun eskubidea ere ukatzen dit. Oso argi dut Euskal Herria independente eta sozialista baten alde harturiko konpromisoagatik mendekatzen nautela.
Ipuineko pasarte ezaguna / Margaret Tarrant
Itsutasuna
Kultura segurua?
Atzean beti otsoa duenak ezin otsorik ikusi, ezta behin eta berriz ondokoak esanda ere, ezta bueltaka eta bueltaka arituta ere, harik eta ispiluaren aurrean jartzen den arte.
Paradigma greziarra
Mikel Ibargurenen iritzi artikulua: “Egun bizi ditugun antsietate, depresio, ezin ulertu eta kezka orokortuek, Pascalek esango lukeen eran, ongi pentsatzen ikastera bultzatu behar gintuzkete.”…