Gómez Moreno, Sánchez Albornoz eta beste batzuk dira “Baskoitze berantiarraren” teoriaren gurasoak. Teoria minoritarioa eta akademikoki garrantzi txikikoa, baina 2011n berpiztarazia eta 2014an hauspotua.
Irulegiko objektuaren aurkikuntza eta bere inguruabarrak behatzean, pertsona askori Iruña-Veleiako grafitiak etorri zaizkigu burura.
/ Iowa Unibertsitatea ©2013
Talde txiki batek egindako manipulazioak eragin du euskaldun askok sinistea Iruña-Veleiako grafitoak faltsuak direla.
Zirkua den ala ez jakiteko bide bakarra indusketak egitea da, baina AFAk ez omen du horretarako asmorik.
2024ko urtarrilaren 28ko manifestazioa Gasteizen
Froga posibleak ezkutaraztea eta zinpean egindako deklarazioak isiltzea legezkoa ote den galdetzen diot neure buruari. Argitzea komeniko litzatekeen beste hainbat gauza ere argitu gabe gelditzen da.
Gasteiz, 2024-01-28
Joaquín Gorrochateguiri eman berri dioten Ikerketa Saria dela-eta, SOS Iruña-Veleiak prentsa-ohar hau atera du. Nekez ahaztuko dugu Gorrochateguik gai honetan betetako jazarle-funtzioa.
Balizko eta egiazko konspirazioen garai honetan iritzi desberdinak plazaratzea zaila da, gizarte demokrataren kontrako erasotzat har daitezkeelako. Hori da boteretik erabiltzen den taktika kritikak ezerezean uzteko.
2. irudia. 15656 pieza, Arabako Arkeologia Museoko Zaharberritze Zerbitzuan egindako argazkia (ezker), eta grafito-gunea handituta (eskuin).
“Mirariak Lurdesen” atera zitzaion Idoia Filloyri, Iruña-Veleiako hiri erromatarraren kanpoaldean aurkitutako platereko grafitoa faltsua zela entzun zuenean.
/ eme
Arazoaren gakoa da euskaldunek ez daukagula historia akademiarik, euskara batua eta Euskaltzaindia ditugun bezala. Eskola-ikastola eta unibertsitateetan gure historia gutxi irakasten da eta beti frantses edo espainolen historiaren parte bezala.
Aski da! / Iruña Veleia Martxan
Bisitan zehar hainbat gai jorratuko ditugu; auzi judiziala, gauden egoerari buruzko gure irakurketa, grafitoak benetakoak diren ala ez behingoz argitzeko ze proposatzen dugun, eta aztarnategiaren historia argitzen saiatzen gara, betiere Euskal Herriko historian txertatuta.
Martxoaren 10ean Iruña-Veleiako aztarnategian egin genuen bisita gidatu bereziaren bideoa doa hemen.
/ utzi pakean
12:00etan Arabako Foru Aldunditik abiatuko da manifestazioa. Iruña-Veleiako aztarnategiaren zati bat erabat suntsitu dute eta hor zeuden estratu arkeologiko guztiak betiko galdu dira.
IV aztarnategia / A. Madariaga
Auziak mutur asko ditu oraindik solte. Bereziki Eliseo Gil-i ekarri dion sufrikario handiaz gain, grafitoei ez zaie inolako datazio-frogarik egin.
Urkiolan / Leire Saitua
Gose greba bukatutakoan agerraldia egin zen Eusko Legebiltzarrean, 2021eko otsailaren 19an. Euskera, euskaldunon ondarea eta historiari egindako erasorik handienetarikoaren aurrean ez al dute ezer esango? Isilik jarraituko al dute?
Irulegira bidean / 📸 Arturo Campion @rturocampeon
Irulegiko eskuaren zein Oiz mendiko aztarnen aurkikuntzak zaplazteko ederra suposatu du teoria berantiarrarentzat.
'ATA', Iruña Veleiako harresian azaldutako grafitoa / Irudia: Elexpururen bloga https://blogak.goiena.eus/elexpuru/
Atera daitezkeen ondorioak honako hauek dira: Iruña-Veleian kristau komunitate bat zegoela, idazkera erabiltzen zuena, antzinako euskaraz idatzi zuena
Ostegunean elkartean, Hendaiako Baleak Elkarteak antolatuta, Antxeta Irratiaren eta Kanalduderen laguntzaz.
Errekalde, 2023 / eme
Euskaldunok, herri eta hizkuntza zapaldua garenez, ez dugu behar besteko botere ekonomiko eta politikorik, baina bai kultura-botere mardula. Eta esango nuke azken hauxe izanen dela nazio gisa eutsi ahal izango diguna etorkizunean.
Inkisizioaren sinesmenek kondenatuta sutan hil zituzten inoiz ere sorginak izan ez zirenak. Espainiako Natur Historiaren Elkartearen teoriek kondenatu zituzten gerora Munduko Ondare izendatuak izango zirenak. Orain, iritzi akademiko eta judizialek inolako frogarik gabe kondenatu dituzte faltsutzat grafitoak.
Larru bizirik / Barefoot Kevin
Kultura gabeziak ahultzen du gehien, oinetako onak behar baitira euskeraren aberastasunaz jabetzeko. Kulturgintza Aro barri bati ekin beharra dakusat. Adituen taldetxoak osatu, hiru-lau laguneko taldeak herrialde bakoitzean, eta kulturgintzari ekitea, dela Kultur Etxeei programa zehatzak eskainiz, edo hala eskatzen duten irakasle taldeei…, eta “eragin burdineari”.
Ez dago faltsuketaren edo faltsutzaileen frogarik, baina Eliseo Gil kondenatu dute, piezen gainazala soilik aztertuz burututako txosten ez fidagarriak asmatu faltsutzean oinarrituta.
Egungo koroa-zirkuaren atzean daudenak antzinatik egon izan dira oso presente Euskal Herriko, zein Catalunya eta abarretako etxe askotako sutondoetan.
