Biolur Gipuzkoa eta EHKOlektiboak abuztuaren 12an sinatutako idatzia
«Beste oztopo bat baserritarrontzat: Ticketbai.
Gutxi omen gara baserrian bizimodua topatu dugunok – populazioaren %1-, eta susmoa dugu gero eta gutxiago izango garela. Garai zailak-hauek ere- baserritarrontzat; are zailagoak txikitik lan egitea erabaki dugunontzat.
Txikitasunetik lan egiteak gaitz askotatik libratu gaitu. Zorpetze handietatik, adibidez. Merkatu globalizatuaren putre espekulatzaileen atzaparretatik -neurri batean edo bestean, zeri buruz ari garen-.
Txikitasunetik lan egiteak aukera eman digu gurdi-bideetan aurrera-bidea topatzeko. Baserrietan behar dugunaren zati handi bat inguruan eskuratzeko, esate baterako. Gertuko erosleekin sareak josteko.
Herrietako dendari txikiekin lan egiteko. Edota herritarrekiko zuzeneko harremanari eusteko azoketan, izan asterokoak ala noizbehinkakoak.
Halere, txikitasunaren gurdi-bidean, badira oztopoak, eta ez dira guk jarritakoak. Ezta herritarrek jarritakoak ere. Oztopo nagusiak administrazioak berak jartzen dizkigu, bere bertsio guztietan -izan osasun saila, izan ogasuna…-; eta horiek tartean, zailtasun handiak ditugu orga osorik -eta zama galdu gabe- aurrera egiteko.
Hektarea eta buru kopuru gutxi ditugulako, diru-laguntzetan besteek baino dezente gutxiago kobratzen dugu. Ezer kobratu gabe geratzen dira maiz baserriaren etorkizuna dibertsifikazioan aurkitu dutenak. Inork ez ditu aintzat hartzen komunitateari etxe horiek eta dituzten lan-moldeek dakarzkiguten onurak, horiek hartzen dituzten lanaren tamainakoak izanik ere. Normalean, lur-sail aldapatsuak eta pobreak izaten dira – asko pinudiak izandakoak-, eta zailtasun horiek ere edozein neurgailutatik kanpo geratzen dira, baserritarrarentzat lan handiagoa suposatu arren.
Exijentziak, ordea, handien parekoak dira kasu askotan; eta gehienetan, itogarriak. Horietako bat ekarri nahi dizuegu, azkena: Ticketbai. GFAren webgunean horrela deskribatzen dute: hiru foru aldundiek eta Jaurlaritzak batera abiatutako proiektua da, eta bere helburua lege eta teknika arloko betebehar batzuk ezartzea da. TBAI indarrean jartzen denetik aurrera, jarduera ekonomiko bat egiten duten pertsona fisiko eta juridiko guztiek erabili beharko baitute argitaratzen diren beharkizun teknikoak betetzen dituen fakturazio software bat.
Handi ala txiki, azoka asko ala gutxi, zuzeneko salmentan oinarritzen den baserria izan ala ez. Denok egin beharko dugu, kasu askotan, gure neurritik kanpo dagoen inbertsio bat. Ulertzen dugu iruzur fiskala saihestu behar dela, baina gure susmoa da ez garela baserritarrok iruzur handiena egiten dugunok, eta gure egoera prekarioa ikusita, are gutxiago aberasten ari garenok.
Era berean, ulertzen dugu administrazioak, kasu honetan Gipuzkoako Foru Aldundiaren Ogasun departamenduak, bere baliabideak garatu behar dituela helburu horiek betetzeko, ez, ordea, baserritarrok behartu geure gain hartzera berak egin beharko lituzkeen inbertsioak eta lanak. Osterantzean ere,nahiko lan ditugu bizkar gainean.
Ulergaitza egiten zaigu, aldiz, nolatan Ogasun departamenduak ez dituen aintzat hartzen sektore honen ezaugarriak eta egoera. Ez, ez da nahikoa gailuak eskuratzeak eta horiek atzetik dakartzaten inbertsioak diruz laguntzea. Horregatik, besteak beste, justiziagatik, eskatzen dugu ticket bai sistema doakoa izatea, oso osorik, edozein dela sektorea-merkatari txikien kasua, adibidez-, beti ere, gu bezala, txikitik are denean.
Ulergaitza, halaber, lehen sektoreari buruzko hainbeste ikerketa eginda, hainbeste datu jasota, nolatan inork ez duen antzeman Gipuzkoan-beste lurraldeetan bezala- baserri mundua oso anitza dela. Gerturatuz gero, erraz ikusten da bi muturrak daudela. Baserri batekoak egon daitezke, aldi berean, azokan, kontsumo taldean eta dendaz-dendako banaket a n – , eta horrek ez du esan nahi dirua erruz irabazten dutela, baizik eta behar-beharrezkoak dituztela, aurrera egingo badute-. Zenbateko inbertsioa egin beharko du etxe horrek egun horretako salmenta guztietan ticketa emango duen gailu bat izateko? Aurrekontuak askotarikoak dira;
alde batetik, aurretik baserritarrak zer inbertsio egin duen gailu informatikoetan -eta horiek eskatzen duten softwaretan-, eta, bestaldetik, inbertsio horri emango dion erabilera. Izan ere, badira azokak oso tarteka egiten dituztenak, eta horiek ere gailua izan behar, agian, urtean lauzpabost aldiz erabiltzeko.
Egoera guztietan, halere, indarrean sartu baino hilabete lehenago egiten diren inbertsioek jaso ahal dute, askoz jota, gastu osoaren %60a diru-laguntzatan. Edozein kasutan, zaila baserriko produktuekin zor horri aurre egitea.
Gurdi-bideak e z direla errazak jakin badakigu; pausu bakoitzak bere estrategia duela, aurrera egingo badugu; zama ongi zabaldu eta atonduta behar dugula, oreka mantenduko badugu; idi-parea behar bezala zainduta egon ezean, adarrak jasoko dituela -eta harekin batera, guk-; bideak egoera onean mantendu ezean, aurreko guztia zalantzan geratzen dela.
Beste askotan bezala, administrazioaren lana -besteak beste-bideak mantentzea da, ez bakarrik handi eta azkarrentzako autobideak; baita bidezidorrak eta gurdi-bideak ere, motelago eta seguruago ibili nahi dugunontzat, lana herrian bertan eta herriarentzat egiten dugunontzat. Horretarako, funtsezkoa da egin beharreko inbertsioak egin eta jarri behar dituen baliabideak jartzea -pertsonalak eta teknikoak-; hau da, ezin da zamatu lehenik ere pisu handia duena. Bestela, berandu baino lehen azalduko dira putreak zeruan, bidean tripaz gora geratu diren gurdikadari eta idi-pareari noiz helduko zain.
Akaso, jada, bueltaka hasi dira.»
Bergaran Abuztuaren 12an
SINATZAILEAK
Bejoindizula, Josetxo, gauzak hain ongi azaltzeagatik. Gure bizitzak, gure osasunak, gure osotasunak behar zaituztete.
Bada antzinako sineste bat euskal herrietan:
SAIA harrapariaren gerizak etxe baten gainean jotzean, etxe horretan heriotza gertatuko dela.
Bada, oraintxe dihardute PUTRE HARRAPARIEK GURE baserrien gainean bueltaka.
Eta nondik etorriak zehazki?
Baserri.etxeen zaintzaile izan beharko luketen bulegoetatik.
ALA, YAWHE edo JINKO
gorenek anpara zaitzatela PUTRE HARRAPARIETATIK!