“Palestinak, zapaldua den artean, eskubide osoa du defendatzeko”

Taher Ali Al-Yudur Gazte palestinarren antolakundeko kidea da. Justizia, deskolonizazioa, askapena eta itzulera dute aldarri gazte horiek. Errefuxiatu palestinarren semea, Espainiako Estatuan jaio zen, Madrilen zehazki, eta egun Bilbon bizi da. Palestinaren gaineko hitzaldia emango du bihar Palestinako Erresistentzia Aurrera lelopean, Gaztañoko auzo lokalean NATO eta EBren Aurkako Herri Ekimenaren eskutik. 19:30ean izango da. Aurretik, 19:00etan, elkarretaratzera deitu dute Foru Plazan Palestinari elkartasuna adierazteko eta genozidioa eta okupazioa gelditzeko galdegiteko.

HITZAk Taher Ali elkarrizketatu du.

Al-Yudur antolakundeko kide zara. Zein da bere egitekoa?

Al-Yudur gazte palestinarren kolektibo bat da. Gure helburua gure identitatea mantentzea da, eta kideon egoera askotarikoa da; batzuk erbestean jaioak gara, beste batzuk, berriz, Palestinako errefuxiatu eremuetatik iritsi berriak dira, eta hirugarren belaunaldiko palestinarrak ere baditugu Latinoamerikatik heldu direnak. Gure kultura ez galtzea, gure artean harremana izatea, Palestinaren historia eta egoera politikoa lantzea, eta gure lurraldearen askapenerako zein bertara itzultzeko eskubidea izan dezagun ekarpena egiteko lan egitea ditugu helburuak.

Halaber, bizi garen herrietan harremana dugu tokiko eragile sozial, antiarrazista eta bestelakoekin Palestinako agenda mahai gainean jarri eta erakusteko zein den gure egoera. Palestinarrak borrokalariak garenez, gauden herrietan inplikatzen gara tokian tokiko borroketan.

Errefuxiatu palestinarren ondorengoa zara, Espainiako Estatuan jaio eta gaur egun Bilbon bizi zara. Nola bizitzen ari zarete Palestinaren egoera?

Gogorra da. Nire familia Gazakoa da, eta kolpatuenetakoa izaten ari den ipar zonaldean bizi dira. Oso gogorra izaten ari da, hildako kopuruarengatik: Beste batzuetan sentitutako beldurra handiagoa izaten ari da orain, izan ere bi edo hiru urtetik behin, jende ugari hiltzen dute; honakoan, ikaragarria izaten ari da hildakoen kopurua. Tartean bi lehengusu hil dizkidate; latza da.

Saiatzen ari gara, ahal dugun neurrian, honek ez gaitzan hondora. Agintari okupatzaileen ahultasuna agerian ere uzten du jarrera horrek.

Ahal dugun bezain beste mobilizatzen ari gara, ahalik eta hitzaldi gehien ematen ari gara…

Familia duzu esan duzunez Gaza iparraldean.

Gazarako sarbidea konplexua da. 1990. hamarkada arte bi-hiru urtetik behin joaten ginen. 2007an, Israelgo Estatuak blokeoa ezarri zuen urtetik bitan baino ezin izan dugu joan.

Haien berririk jasotzerik baduzue?

Zaila da egoera. Elektrizitaterik ere ez dutenez, mugatu egiten dute erabilera. Emotikonoren bat edota hitz gutxi batzuk bidaltzen dizkigute ahal dutenean beraien berri emateko: une honetan berriak dira, bizirik jarraitzen duten edo ez. Tantaz tanta heltzen da informazioa eta bateren batek berriren bat jasotzen badu, familiako besteei jakinarazten die. Hala ere, erabat zaila da oraintxe.

Leherrarazi ez dituzten autoetatik elektrizitatea lortzen saiatzen ari dira, ur erreserbarik ez dute.

Jakin ere ez dakigu nola arraio ari diren bizirauten baldintza horietan.

Genozidioa egiten ari da Israelgo Estatua, eta Europa babesten ari da, harekin lerrokatuta. Moral bikoitza duela esan daiteke ezta?

Oso zaila da pedagogia egitea honen inguruan Europan, eta munduko gainontzeko lekuetan, berriz oso erraza. Finean, Europarena, neurri bikoitzaren historia da, bere egunerokoa. Munduak onartzen du naziena eta Adolf Hitlerrena basakeria, genozidioa izan zela Europan egin zuelako; baina historikoki, potentzia izatea lortu duten Europako herri guztiak, baita txikiena ere, genozidioetatik sortu dira; eredu kapitalistak ez du beste modelorik: beste herrialdeak arpilatuta eta sarraskia eginda garatu da historikoki.

Israeli dagokionean, Europak bat egin du Israel Europa delako, Europaren kolonia bat arabiar lurraldearen erdi-erdian. Biztanleen gehiengoak europar edo euroamerikar jatorria izateaz aparte, Israelek Eurokopa jokatzen du, Eurovisionen parte hartzen du… Australiaren pareko, eredu antzekoa izan nahi du Israelek. Finean Australia ere europar kolonia da; bertara heldu ziren, natiboak sarraskitu eta lurraldea eurentzat hartu zuten.

Israelek arazo bat du; hamarkadetan zehar garbiketa etniko eta genozidioa egin arren ezin izan du erabat hil edo desagerrarazi populazio natiboa, palestinarrak. Areago, jaiotza-tasa kontuengatik, mehatxu bilakatu da koloniaren existentziarentzat.

David Ben-Gurion Israelgo Estatuaren fundatzaileak esan zuen onartu zitekeela natibo portzentaia txiki bat, beti ere, populazio osoaren %20ra iristen ez bazen. Kopuru horretara iritsita arriskutsua zela euren estatuarentzat ere esan zuen, eta hortik gorakoa izatekotan, neurriak hartu beharko liratekeela. Hori dokumentatuta eta argitaratuta dago, bere diskurtsoetan zabaltzen zuen. Gaur gaurkoz, populazio osoaren %50 baino gehiago dira palestinarrak kolono israeldarrekin alderatuta. Sarraskitu behar gaituzte, beraz, eta Europak babestu egin behar du Israel.

Populazioaren %50 baino gehiago palestinarrak, eta lur eremu txiki batean, lurralde denak kendu dizkizuetelako.

Bai, noski. Gazan pilatuta bizi diren palestinarrak, Zisjordaniako ghettoetan bizi direnak, eta oraindik ere Israel kontsideratzen denaren barruan bizi diren palestinar jatorria duten biztanleak batuta. Israel kontsideratzen den zatian bizi direnen %20 palestinarrak dira.

Eremu horretan bizi diren palestinarrak apartheid erregimen baten pean bizi dira, eskubideak murrizten dizkieten arrazagatiko berrogei lege baino gehiagoren menpe; eta ez dute eskubide politikorik ere.

Sostengaezina da egoera, nagusiki, israeldar populazioaren gehiengoak natiboen gaineko eskubideak dituztela uste badu ere, eta aldian behin genozidioa egin daitekeen aukera onartzen badu ere, Europako demokrazia liberalen pare aritu nahi du, eta halako egoerak sortzen diren bakoitzean deseroso sentitzen da, hiltzaile gisa ikusten duelako bere burua.

Horren ondorio nabarmenena, azken lau urteetako erregimen sionistaren segurtasun politiko eza ikaragarria da. Bultzatzen dituzten politikek azkenean, euren jendartearen elementurik erreakzionario eta faxistenak eramaten dituzte boterera, inongo disimulurik gabe hiltzeko prest daudenak, alegia.

Kaleak Palestinaren aldeko agertoki bilakatu dira azken asteotan. Donostian manifestazio nazional erraldoia egin zuten pasa den larunbatean milaka lagunek; Bilbon eta Baionan hitzorduak daude etzi (larunbata 28), eta antzeko argazkia aurreikus daiteke. Nola bizi duzue elkartasun uholde hori?

Irakurketa oso positiboa egin dugu, esan nahi baitu komunikabide handiek Israelgo Estatuaren ikuspuntua zabaltzeko posizionamendua gora behera, jendeak Europan ere erantzun duela. Ikaragarria izaten ari da herri mobilizazioa.

Hala ere, Europako agintariek jarraitzen dute berean; Palestinaren aldeko taldeak legez kanporatzen ari dira Alemanian, Palestinako bandera debekatzea aztertu dute Erresuma Batuan, Frantziako presidentearen asmoen aurrean esku hartu behar izan du parlamentuak arabiarren familia eta lagun arteko topaketak debekatu nahi zituelako…

Honek guztiak Europako Batasunarengan izango dituen ondorioak ikaragarriak izango dira, agintariek ez dute jada sinesgarritasun apurrik ere izango giza eskubideez hitz egiteko; sinesgarritasun hori galdu du erabat Europa kanpoko gainontzeko guztiekin. Afrikarrei, latinoamerikarri, edota asiarrei ez diezu azaldu behar zergatik Europa babesten ari den Palestinaren aurkako genozidioa. Ukrainia giza eskubide arrazoiengatik babestu behar zela esan zuenean albora begira jarri ziren horietako asko, Europan bizi ez den edonorentzat adar jotzea delako. Gaur egun, hala ere, Europako biztanle asko-askorentzat ere lizuna da jarrera.

Boikot aktiboaren aldeko deia egiten ari dira protestetan. Zein garrantzia du neurri horrek, eraginkorra da Palestina laguntzeko?

Boikotak min handia ematen dio Israelgo Estatuari. Asian kokatutako estatu europarra da, bisaturik gabe etortzen dira hona bere herritarrak, eta bere enpresek trataera preferentea dute hemen. Harreman ekonomikoak mugarik ez balego bezain errazak dira. Mendebaldeko enpresekin hain lotuta egonik kalte handia egin diezaioke Israelgo Estatuari boikotak, ez soilik ekonomikoki.

Enpresa bat erretiratu edota unibertsitate batek akademiko israeldarrak atzera botatzen dituenean, bataila propagandistikoa galtzen du. Israel bai hala bai genozidioa eta hilketak eginez mantendu behar da, eta hori egiteko, bere burua biktima gisa azaltzeko, kanpaina publizitario ikaragarria behar du. Ikaragarri garestia da hori berez. Zailtasunak gehitzen badizkiozu, publizitate kostua ikaragarri igotzen da.

Boikota oinarri-oinarrizkoa da sarraskia gelditzeko; baina ez nahikoa. Harago joan behar da.

Joan den larunbateko manifestazioa aipatu duzu lehen, eta hori bihar Bilbon egingo denarekin alderatzen badugu badu ezberdintasun bat: galdegin behar da palestinar errefuxiatuok gure herrira itzultzeko dugun eskubidea bermatzea. Gure sorlekura diogunean ez dugu esan nahi munduan barrena sakabanatuta gauden 7 milioi palestinarrek Gaza eta Zisjordaniako errefuxiatu eremuetara joatea onartzea, baizik eta bakoitza bere sorlekura, Jaffakoa dena Jaffara, Galileakoa dena Galileara, eta Nazaretekoa dena Nazaretera… Gure lurra da, gure eskubidea bertara itzultzea.

Horretarako presio egin behar zaio gobernuei, eskubide hori egikaritzeko neurriak har ditzaten. Horretan badu zer esana nazioarteko komunitateak korapiloa askatzeko. Nazioarteaz ulertzen dena, Europako lau herrialde eta Ameriketako Estatu Batuak, izan ziren beraiena ez zen lurra bat zatitu, eta arazoa sortu zutenak, milizia sionistei bide emanez Nakbaren sarraskia eta genozidioa hasteko. Orain nazioarteak onartu behar du palestinarrek eskubide osoa dugula itzultzeko, arrazaren araberako diskriminazioa bultzatzen duten egitura kolonial guztiak ezabatu behar direla, eta bertan bizi diren herritar guztiak izan daitezela, aukera berdintasunean, erabakiko dutenak nola gobernatu behar den lurralde hori, argi utzita, herritar orok duela bizitzarako eskubidea.

Boikot hori norbanakoak egiten duenean ere balio du?

Bai, zalantzarik gabe. Ondorio ekonomiko eta propagandistikoak ditu. Israelek gerra industria finantzatu behar du, ekoizten duena baino gehiago gastatzen du eta eten bakoitza, murrizketa bakoitza da esanguratsua. Diru sarrera murrizketa bakoitza, bala bat, Palestinan jaurtiko duen fosforo zuridun bonba bat gutxiago da.

Zer egin daiteke Euskal Herritik, herri eta hirietatik Palestina laguntzeko?

Mobilizazioa ezinbestekoa da, eta argia izan behar du, zehatza. Arazoa nabarmen jarri behar da. Borondate onenarekin ziurrenik bakearen aldeko deia egiten ari dira batzuk, oso modu abstraktuan, edo bi aldeen arteko elkarrizketara deitzen. Aldeen arteko ezberdintasuna, baina, nabarmena da; ezin da aldeen arteko elkarrizketa bat planteatu inondik inora ere. Bestalde, Palestinan bakearen alde egitea, palestinar errefuxiatu guztien itzulera eskubidearen alde egitea da; arrazaren arabera legalki diskriminazioa ezartzen duen estatu koloniala desagerraraztea da.

Babestu behar da Palestina, eta horretarako diskurtso argia izan behar da, nabarmen jarriko duena Palestinako herriak, zapaldua den artean, eskubide osoa duela defendatzeko eskura dituen bitarteko guztiak erabilita.

Presioa eragin behar da tokiko instituzioetan, unibertsitateetan, enpresetan… ez dadin kolaboratu kulturalki, ekonomikoki edo bestelako ezein modutan tamainako basakeriak egiten ari den estatu batekin.

NBE Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak, Antonio Guterresen adierazpenek hautsak harrotu dituzte Israelgo Estatuan.

5.000 hildako, tartean 2.000 haur baino gehiago, behar izan ditu hain ebidentea den egoera agerian jartzeko. Bere dimisioa eskatu du Israelgo Estatuak, NBEko ordezkariei bisatuak ukatu… Horrek agerian baino ez du uzten bete-betean nazioarteko zuzenbidearen tresnek ez dutela inongo baliorik, eta giza eskubideen defentsa zera abstraktua dela interes ekonomikoren bat tartean denean herrialde boteretsuek ahulagoak direnak desagerrarazteko eskubidea dutela justifikatzeko.

Giza eskubideak kezka iturri dira Venezuelan, ez duelako petrolioa besterik gabe ematen, baina ematen badu, Saudi Arabiak bezala, ez dute hainbeste axola, hori da mendebaldearen logika.

Ezin da nazioarteko zuzenbideaz hitz egin, behartzeko ahalmena ez dagoen bitartean eta azken hori ez da existituko, ez bada Israel suntsitzeko koalizio militarra sortzen dutela. Azken hori irudikatzea zaila egiten zait.

5.700 palestinar hil ditu Israelek azken egun hauetan, 2.000tik gora haurrak dira, eta mendebaldeak bestaldera begira jarraitzen du sarraskiaren aurrean.

Palestinar gisa ezinezkoa da ulertzea jarrera. Agentzia politikorik gabeko txotxongiloa da Europa eta Ameriketako Estatu Batuen interesetarako hobea da gerra izaten jarraitzea, finean, heriotzaren industriak ematen dio irabazi gehien, batez ere Ameriketatik kanpo bada, eta odolak ez badu bera zipriztintzen.

Palestinaren okupazioaren amaiera lorgarria ikusten duzu?

Ez dudana ikusten posible da jendeak beste 70 urte ematea eskubiderik gabe kaiola batean. Bi aukera baino ez dira: lurraldearen deskolonizazioa lortzen da, ibaitik itsasora askea izango den eta erlijioa gora behera bertako biztanle guztiak aske bizi daitezkeen Palestina erdiesten dugu, edo heriotza gehiago izango dira.