Esnaeratik gatazkaren sorburura

Beste behin ere, eskerrik asko Jesús eta Plural-21eko kideei, ¿Conspiranoicos o rebeldes? elkarrizketan egiten duzun ekarpenaren laburpena atalka jasotzeko baimena emateagatik. Adarretatik joaten ari garenaren sentipena eduki dezakezuenentzako lasaigarri, hauek direla zentzu honetan azken zertzeladak esan nahi dut. Hurrengoetan bete-betean murgilduko gara OMEren (Ordainketapeko Muntatzaileen Erakundearentzat sigla aproposak, aizu) azpijokotan.

Iratzartzea

Zerbait positiboa ekar badezake honek guztiak jende jakin baten esnaera da. Ez mundu guztiarena, jakina, baina bazen ate bat irekitzetik pausu batera eta beste ikuspegi batera zabaltzear zegoen jendea, oldar honek pausu hori ematera bultzatu duena: dugun gizarte motaz eta gertakarien bilakaeraz jabetzea.

Konspirazio deitzen dioten horren atzean dagoen guztiaz konturatzen ez zaren arte, ezin ikusi ez dela konspirazioa, baizik eta erreminta erabat identifikagarriak, beste askok aztertutako mekanismoak, oso ikertu eta analizatuak. Baina, beharbada, lan hauek guztiak bateratzearen beharra zegoen, El rapto de Higea liburuan egin bezala, engranaje horren guztiaren garrantziaz jabetu ahal izateko.

Pairatzen ari garen erasoaren neurrigabekeria bera da jende askoren burmuina astintzen duena.

Heziketaren giltzarria

Absurdoaz ez hitz egitearren… Musukoarekin sartu kafetegira, kendu, mahai gainean utzi, berriro jarri eta kalera buelta mozala jantzita! Jendeak ez dauka ideiarik ere, eta beraz, onartu egiten ditu autoritateak emandako azalpenak, horretarako hezi baitituzte, autoritatearen azalpena ontzat emateko.

Eskolaren benetako irakaspena: nork erabakitzen duen erantzuna zuzena den ala ez.

Eskolan irakasleak 2×3 zenbat diren galdetzen zizunean, garrantzia zuena ez zen zuk ba ote zenekien ala ez zenbat ziren 2×3. Benetako irakaspena honakoa zen: zuk ikastea nor den galderak egiten dituena eta nor den erantzunak ematen dituena, eta nork erabakitzen duen erantzuna zuzena den ala ez.

Reichek gizaki-gizarte gatazkan arazoa gizarteari egozten zionez, gizarte hori aztertzera dedikatu zen, hortik dator La psicología de masas del fascismo liburua. Era berean, pertsonak autoritateari obeditzen zioten gizontxo txikiak (Reichen izendapena) bihurtzea ahalbidetzen zuten mekanismoak  aztertu zituen.

Gatazkaren sorburua

Honek biraketa bat suposatu zuen bere planteamenduetan. Azken uneraino bere psikologia askatzailearekin (konduktismo eta abarren guztiz alderantzizkoa dena) pazienteak tratatzeko denbora eta energia atera zuen; eta terapeutika oso bat garatu zuen (Orgonomia izendatu zuena), koraza mugimenduan jarri eta malgutzean, barne eta kanpoaldearekin konexioan eta abarretan oinarritutakoa. Baina planteamenduaren mugapena argi ikusi zuen: zenbat pertsona lagun ditzaket nire bizitzan zehar? 100-500? Hau denbora galtzea da, ez dauka zentzurik, egin beharrekoa errora joatea da. Beraz, pertsonak lur jota eta akorazatuta egon arte itxaron beharrean, orduan tratatzen has nadin; goazen ikustera zer den gertatzen dena, zerk eragiten duen pertsona horiek horrela bukatzea. Orduan hasi zen haurraren garapen naturala aztertzen.

Une horretatik aurrera haurdunaldiaz, erditzeaz, lehen bizitza uneez, hazieraz eta gainerakoez arduratzen hasi zen. Ez zuen hasitako bide honetatik jarraitzeko denborarik izan, baina ondoren etorri ziren beste autore batzuentzako zimenduak ezarri zituen: giza ugaztuna sortu, jaio eta garatzen den baldintzei dagokien garrantzia ematea.

[Nire (Haizea) oharra: Reichen emaritik jaso eta eman duten autore horien artean, Casilda Rodrigáñez Bustos bereziki aipagarria iruditzen zait. Hemen uzten dut bere liburu mamitsu bai, baina erabat gomendagarria.]

Hau zen Reichen ustetan eman beharreko aldaketa gizartea oinarrietatik aldatzeko. Baina ez genion kasu zipitzik ere egin. Ez genuen haurrak hezteko era aldatu, alderantziz baizik, itxura ustez demokratiko guztiaz haratago (lehen zapladak ematen zizkigutelako eta orain ez, eta badirudi horrekin jada eskolak funtsezko pausua eman duela), eskolak makineria sozialaren pieza fabrikazio tresna izaten jarraitzen du. Eta hortaz, hori denez fabrikatu duguna, pieza horiek heldu bilakatu dira, eta gaur egun pandemia faltsu hau zuzentzen eta gizateriaren aurka bideratzen ari direnak dira.