Beldurrak katigatuta: zenbateko, etiketa eta protokoloak

Plural-21 eta Jesús, honakoarekin amaitutzat ematen dut elkarrizketa atalka jasotzearen zeregina. Azken zati honetan ageriago geratzen da duela hilabete batzuetako hitzak direla. Alabaina, tristea da oraindik ere duten gaurkotasuna. Beste askok bezala, ezin ekidin dezaket nire buruari galdetzea noiz arte jarraituko dugun –zure hitzak erabilita, Jesús- haluzinazio kolektibo ikaragarri honetan.

Zenbatekoen amarrua

Argi eduki behar dugun lehen gauza zenbatekoak testetatik datozela da. Diagnostiko klinikoak egin diren kasuetan salbu, baina hauek ere ez dute baliozkotasunik. Ez dute ezer demostratzen, bilatutakoak pneumonia, hotzeri edota gripe baten sintomen hain antzekoak izanda. Egiten ari diren kasu zenbaketak, bai gaixo eta bai hildako kopuruez ere, edota “eramaile asintomatikoenez”, test baten bidez etiketatuak izan diren pertsonei dagozkie.

Lehenik, testa baliozkoa ez bada, ahantz gaitezen test horiek oinarri hartuta ematen dizkiguten zenbateko guztiez.

Bigarrenik, zenbateko “ofizialak” kontu bat dira, eta benetako zenbatekoak beste bat. Ezin garenez gorputegi eta ospitaleak ikuskatzen ibili, ez dakigu zeintzuk diren egiazko zenbatekoak. Eta ez dakigu inoiz jakingo ote ditugun. Honek zenbateko “ofizialekin” aritzera behartzen gaitu.

Telebistan agertzen diren irudien eraginez izu-ikaratuta dagoen jendea dago: Nola uka dezakezue hau? Nola uka dezakezue pandemia eta birusa? Hildakoak daude nonahi! Ospitaleak kolapsatuta daude! Nola aztertu behar da hau, aipatu bi gakoak (zenbateko “ofizialak” direla, ez benetakoak; eta ezin garela testek diotenaz fidatu) kontuan hartuta?  Gertatzen ari dena ikusteko erarik argiena, inguratzen gaituen gezur itzelezkoaz jabetzeko modurik errazena, hildakoen guztizko zenbatekora jotzea da. Nola da posible, pandemia hiltzaile ikaragarri bat egonik, aurreko urteetan baino hildako gutxiago egotea guztira?

[Nire oharra: Hildakoen guztizko zenbateko ofizialistekin ere nahasmen handia sortzen ari dira, nahita.  Zalantzak argitzeko bide bat herriz herri hildakoen erregistro zibilak jasotzea izan daiteke, datu lokalak fidagarriagoak baitira. Lan hori egiten hasiak zaretenei, eskerrik asko!]

Etiketa arbitrarioak

Eta dauden hildakoak hor daude, bai, ez dugu ukatuko! Baina koronabirus etiketa uka daiteke! Diagnosi eta etiketa izenaldatze bat jazotzen ari dela begi-bistakoa da: gripe, hotzeri, arnas arazo eta abarrez hiltzen ari den jendea koronabirus etiketa pean koronabirus-hildakotzat zenbatua izaten ari da.

Izu-ikararen ondorioak

Dena den, ezin gara geratu hemen ezer gertatu ez denaren eta hildako guztiak bestela ere egongo liratekeenaren inpresioarekin. Ez. Hemen zerbait gertatu da, munta handikoa. Baina gertatu dena ez da birus arras hilgarri batek inbaditu gaituela, izu-uholdea sortu duen pandemia faltsu bat muntatu digutela baizik. Eta horrek ondorio batzuk ditu.

Hortaz, argi hitz egitearren, koronabirus-hildakotzat etiketatuak izan diren hildako gehienak aurreko urteetako gripe, hotzeri, pneumonia eta abarrek hil dituzte. Baina, beste parte bat Koronabirus Operazioak berak eragin ditu.

Beldurrak jendea hil du, literalki. Jakin baitakigu beldurrak hiltzen duela. Badaude mekanismo batzuk, beldurrak biriketan eragin dezakeela agertzen dutenak. Medikuntza Germaniko Berriak, esaterako, ikuspegi hori hartzen du.

Beldurrak beste era batean ere hil du. Birusarena sinetsi eta azkar batean urgentzietara joan zen jendea, egia baita hasiera batean urgentzietako zerbitzuak beste urteetan baino gehiago kolapsatu ahal izan zirela, jendea izu-ikaratuta bertaratzen zelako.

Baina ez hori bakarrik, kontrakoa ere gertatu da. Badago beste osasun arazo batzuk izanda, urgentzietan kutsatzearen beldur, joan ez den jendea. Eta pentsatzekoa da horietariko batzuk hil ere egin ahal izan direla, hain zuzen ere urgentzietara ez joateagatik. Gainera, joan arren, behar zuten arreta jaso ez dutenak egon dira.

Oraindik beste faktore bat gehitu behar da. OMEk onartu du ez dagoela koronabirusaren aurkako ebidentzia zientifiko frogatuko tratamendurik. Orduan? Zer ematen ari zaio jendeari? Gauza mordo bat, baina horietako bakar bat ere ez da egokiro testatua izan. Eta, uste izatekoa da zuzentasunez ontzat eman gabeko tratamenduak izango zirela, nahikoa ikerlan eta frogaketarik gabe bide azkarretik tratamenduak onartzea ahalbidetzen duen larrialdi lege-figuraren bitartez ontzat emandakoak, maila ezberdinetan esperimentalak diren tratamenduak, GIBean erabilitako tratamendu antibiralak, etab. Hau da, saiakera-errorea probatuz joan dira, onartzeko adorea izan duten sendagileen bideo eta audioei esker ikusi ahal izan den bezala. Horrek guztiak osasun arazoak ere probokatuko zituen,  eta baita heriotzak ere. Eta pertsona horiek, ba koronabirus-hildakotzat etiketatuak izango ziren, beste arrazoi batzuen artean, horren erantzukizuna zutenak ez zeudelako gertatutakoa aitortzeko prest.

Zuzentasunez ari denaren ustetan egiten duen medikurik ere badago, beraiek protokoloa jarraitzen baitute. Baina ezartzen dieten protokoloaren aurka ez egitearen arrazoietako bat balizko salaketa baten aurrean euren buruak babesteko modu bakarra izatean datza: nik obeditu egiten dut, eta orain kontua hau esan zidana egokia ez zen tratamendu bat ematen ari zitzaidala da, baina nik egin behar nuen, protokoloak esaten zidana zelako.

Hortaz, asmo onez aritu edo ez aritu izana alde batera utzita, Koronabirus Operazioaren beraren ondorio ezberdinek eragindako gaixo eta hildako portzentaje bat dago.

[Nire oharra: Plural-21ekoek partekatu diguten Lekukotza anonimo baina benetakoa: Larrialdietan gaua ernai igaro eta geroko ondorio korapilatuak Covid osteko aroan irakurgai hemen. Zazpi hausnarketa labur, hiru aholku baliagarri, eta gaixo bat bere sendiarengandik bananduta eta bakarrik uztearen erantzukizuna bere gain har dezan medikuari sinatzeko eskatzeko dokumentua jasotzen dira bertan.]