Antiarrazakeria kosmetikoaz bi hitz
Benetako emantzipazio-proiekturik gabe, arrazismoaren aurkako diskurtsoa abstraktua, moralista eta sistemarekiko funtzionala da, klase borrokaren fokua desbideratu eta proletargoa are gehiago zatikatzen baitu.
Zeruertz iraultzailerik ezean, arrazismoaren aurkako borroka eremu sinboliko bihurtzen da, non elite aurrerakoiek langile klaseekiko nagusitasun morala erakuts dezaketen, sektore pauperizatuenak elkarren arteko lehia gordin, odoltsu eta perpetuora kondenatuz.
Arrazakeriaren aurkako diskurtsoa ez da erabiltzen proletargo txiroena burgesiaren aurka batzeko, bere gatazkak despolitizatu eta deslegitimatzeko baizik.
Gizartea eraldatzeko asmo errealik gabeko antiarrazakeriak gutxiengo hiperminoritario bati estratu-igoera indibiduala eskaintzen dio, desberdinkeriak eta zapalkuntza eragiten dituen egitura ukigabe utziz, eta arrazakeria betikotuz.
Eskerrik asko, Zigor!
Gizarte honek, erakunde eta “eragile” ugariren bitartez aplikatu izan zaion gizarte ingeniaritzaren pipiak burmunina eta arima janda dauka, bere buruari eutanasia kolektiboa aplikatzen eta inposatzen ari delarik era masibo eta transbertsalean.
Krimen perfektua.
Arlo hau ez da beste kasu ugariren arteko bat baino
EUSKAL OMERTÁ ZULATUZ
Niri, egia esan, “klase kontzientzia” kontzeptu marxista ez zait inoiz gustatu. Ulertzen dut gaur egun badirela klase sozialak, baina ez da langilea esplotatzen duen burgesa, eta langile klaseak bere zapalkuntza egoeraz jabetu behar du esplotazioaren aurka borrokatzeko. Gaur egun, burgesia, oro har, gehienak gara, eliteak eta aberats gutxi batzuk esplotatzen dute, eta lokatza zapaltzen dutenak etorkin pobreak dira. Klase borrokaren kontzeptua, gaur-gaurkoz, motz geratzen da. Klase sozialak de facto onartzea bezala da. Helburua da klaseak ez desagertzea eta langile klasea (nahiago dut behartsu deitu) beti burgesia esplotatzailearen aurka borrokan egotea (nahiago dut elite esplotatzaile deitu, munduko aberastasun guztia bereganatzen baitute)? Edo buelta eman eta proletarioen diktadura egin? Diktadura? Bat ere ez, eskerrik asko. Proletarioak boterean vs. aberats berria, lurjabe berria, ustiatzailea eta ustela. Non dago askatasuna? Nahiago dut klaseen desagerpena borroka-helburu gisa, nire kontzientziak nahiago du askapenekoa izatea, eta ez klasekoa. Ongi dago Marx irakurtzea, eta beste pentsalari eta filosofo batzuk ere bai historian. Baina gaur egungo gizartera iragazi eta egokitu behar da, eta kontzeptu batzuk zaharkituta geratzen dira gaur egun; klase kontzientzia da horietako bat. Manipulatzaile askorentzat, eta ingeniaritza sozialeko sortzaile askorentzat, oso ondo geratzen dira termino eta aipu horiek beste mende batzuetako pertsonaientzat, baina pertsona ikasiaren ukitu hori, gehienetan unibertsitarioa dena, (gaur egun unibertsitarioa den konnotazio honekin: Palurdo programatua loro bat bezala errepikatzeko eta ez pentsatzeko) autore horiei irakurtzen denbora ematen ez dienarentzat erabiltzen da, beste faktore batzuetan eta beste modu batzuetan kulturizatzen da, eta maila baxuagokoak bezala ikusten dira, beren iritzi eta argudioen balioa murriztuz. Azken batean, arrazakeria, feminismoa, ekologismoa eta mugimendu “sozial” gehiago manipulatutako ikuspegietatik erabiltzen badira ezer ez aldatzeko eta sistemaren oinarri zapaltzaileei eusteko, gauza bera gertatzen zaie orainaldira egokitu gabeko ideologien terminologiari ere.
Milesker Patrik zure iruzkinagatik. Ulertzen eta konpartitzen dut kontzeptuak eguneratzeko premia, baina eguneraketa, balekoa bada, zorrotz egin behar da.
Diozu: «Gaur egun, burgesia, oro har, gehienak gara». Hau da zure iruzkinaren funts ideologiko nagusia, eta, aldi berean, bere ahulezia. Burges da bizitzeko bere lan-indarra saldu behar ez duena, aberastasunaren ekoizpen baliabideen jabe delako. Ez zu eta ez ni ez gara burges, ezta gure gizartearen gehiengo aplastantea ere. Zer esanik ez munduan.
Gizarte kapitalistan, jabetzaren, ekoizpen-bitartekoen eta botere politiko-kulturalaren banaketa ez da demokratikoa, eta burgesia ezin da ulertu “kontsumo-gizartean parte hartzen duen edozein” bezala.
Egia da, noski, klase ertainaren parte batek sistemaren zenbait ‘abantaila” partekatzen dituela, baina horrek ez du klase gizartearen eta esplotazioaren existentzia auzitan jartzen. Aberastasunen banaketa partziala bera klase gizartearen produktu da, ez hura izan badenik ezeztatzen duen froga.
Honokoa ere badiozu: «Nire kontzientziak nahiago du askapenekoa izatea, eta ez klasekoa». Kontzientzia pertsonala eta kolektiboa kontrajartzen dituzu hor, baina ez dago askapen kontzientzia eraikitzerik klase kontzientziarik gabe. “Askapena kontzientziak” egiturazko zapalkuntzen analisia eskatzen du, eta horrek klasearen kontzeptura darama ezinbestean.
Diozu: «Kontzeptu batzuk zaharkituta geratzen dira gaur egun; klase kontzientzia da horietako bat». Kontzeptu politiko bat “zaharkitutzat” jo genezake errealitatean sustraitua ez balego, edo errealitatea azaldu eta iraultzeko ezgai balitz. Baina klase kontzientzia, gaur egun, inoiz baino gaurkotasun handiagoa dauka, biztanleriaren gehiengoaren bizi-baldintzak gero eta prekarioagoak direlako, eta ez dagoelako horren atzean dagoen sistema ulertzeko beste tresna teorikorik. “Zaharkitua” etiketak zera ezkutatzen du maiz, sistema kapitalistaren egiturak ikusiezin bihurtzeko nahia, terminologia kritiko eta zehatza anakroniko gisa desakreditatuz.
Diozu: «Palurdo programatua loro bat bezala errepikatzeko eta ez pentsatzeko». Hor bada marxismo klasikoaren tresnak erabiltzen ditugunekiko gutxiespena, “unibertsitario” etiketa erantsiz klase kontzientziaz jabetu garenon kontrako irain gisa. Lehenik eta behin, ez naiz unibertsitarioa, ezta, langile klasearen baitan, estratu gorenekoa. Alderantziz, soziologikoki indijentziaren ateetan egon naiz BETI, eta halaxe nago egun. Egia da nire estratuko jendeak ez duela, oro har, Marx irakurtzeko aukerarik, baina horrek ez du ezer esaten marxismoaren aurka. Horrek esaten du txirooi gure kondizioaz jabetzeko jakintza teorikoak ukatzen zaizkigula, hain juxtu kontzientziarik gabe, alienatuta eta zapalduta jarrai dezagun. Jakintza eliteen kapritxo gisa sailkatzeak sistema neoliberalaren logika klasistaren alde jokatzen du, ez duelako adierazten ezagutza demokratizatzeko ahaleginik, baizik eta ezagutza bera diskreditatzekoa. Baina nola biluztu behar ditugu botere-harremanak, ezpada jakintzaren bidez?
Diozu: «Feminismoa, ekologismoa… erabiltzen badira ezer ez aldatzeko… gauza bera gertatzen zaie ideologien terminologiari ere». Jakina, mugimendu sozialak manipulatuak izan dira, eta dira egun, sistema iraunarazteko, baina hortik ezin da ondorioztatu mugimendu horiek, beren funtsa sakonean, sistemaren parte direnik. Aitzitik: sistemak mugimenduok instrumentalizatzen ditu, hain juxtu, beren potentzial iraultzailea neutralizatzeko. Eta nola egiten da hori? Bada mugimenduoi klase dimentsioa erauziz!
Marxismo klasikoen terminologiak “gaurkotzeak” ekarri ditu posmarxismo eta posmodernismoak, alegia, klase borrokaren funtsak lausotu eta erlatibizatzea, eta noren mesedetan? Txiroon mesedetan ez, hori garbi.
Sistemak hizkuntza bereganatu dezake, ahalegin horretan dihardu egun inoiz baino gehiago (posmarxismoen laguntza eskergaitzaz), baina horrek ez du baliogabetzen hizkuntza horren funtsezko potentzia analitiko, kritiko eta emantzipatzailea.
Irudipena dut, laburtuz, ezin dela kapitalismoaren kritika egin diskurtso despolitizatu eta postideologiko batekin, kapitalismo kulturalaren kume diren subjetibitate moldeekin pentsatuz, non klasea “zaharkitua”, ideologia “manipulazioa” eta jakintza “elitismoa” bihurtzen baitira. Hor dago zure iruzkinaren paradoxa nagusia: ez du kapitalismoa biluztu eta borrokatzeko tresnarik proposatzen.
Adeitasunez.
Ez gaude burgestuak, hamburgesatuak baizik.
Esklabo hamburgesatuak
Joer, uste nuen hori gertatuko zela. Nik gaztelaniaz pentsatzen dut, ideiak Euskarara eramateak nire adierazpenaren murrizketa bat suposatzen dit eta, beraz, ahalik eta ondoen ulertzea. Ahal izanez gero hobeto ulertzen saiatuko naiz. Zure gutxiespen-sentimenduarekin hasten naiz, “palurdos” -ekin. Eta ez nintzen zutaz ari. Areago, roboten ekoizpenaz ari nintzen, gaur egun unibertsitateak bihurtu baitira, salbuespenak salbuespen, noski. Eta ofizio bat duen norbait unibertsitarioa bezain ikasia izan daitekeela, eta kasu batzuetan gehiago. Zu zeu zara horren adibide bizia niretzat. Hau da, estimatzen zaitut eta ez dizut mespretxuz hitz egiten, mirespenez baizik, eta banekien nire iritzia esaten ari nintzela ni baino trebeagoa zen norbaiten aurrean. Palurdosena Pablo Iglesiasen tankerako jendeaz ari naiz, egun osoan Nietzsche fulanito edo benganitoz aipatzen dutenak. Eta bai, noski, askok gaitasun intelektual handia dute, eta dialektikarako prestatuta daude, baina lurra zapaldu behar da eta herri xeheari ideiak helarazten jakin behar da, eta ez zein azkarra den. Nola hitz egiten du norbaitek klaseko kide izateaz, denek ulertu ezin ditugun pertsonak aipatuz? Berriro diot, ez dut esaten zuk hori egin duzunik.
Denok burgesak garenari dagokionez, zure azalpenera textualari mugatzen banaiz, arrazoi duzu, ez dut ukatuko. Nik esan nahi nuena da gaur egun langile-klasea, niretzat, zuzen-zuzenean esklaboak, bizi-maila handia dugu eta beharrezkoak ez diren produktuak kontsumitzen ditugu. Beraz, agian zure kasua ez da, baina oraindik ere askorena da, duela mende bateko langile bat oraingoarekin parekatzea zaila egiten zait. Baina, tira, beste era batera deituko dut, adibidez, esklabo atseginak. Zeri deitzen diot nik, eslklabo atsegina? Adibidez, Ipar Amerikako esklabo beltza, adibidez, etxezain edo etxe barruko sukaldari lanak egiten zituena, ondo garbitua, beroagoa, bere kidekoek ez zituzten pribilegioekin, kotoia askoz baldintza kaskarragoetan landuz hiltzen zirenak eta gainera etxeko esklaboek sorbalda gainetik begiratzen zietenak. Oraingo esklabo atseginak beren lanbide edo lanposturik altuenaren araberakoak dira, lan edo enpresa batean. Esklabo izaten jarraitzen dute, edo langile deitu nahi badiegu. Baina maila bat gorago dagoenak behekoa zapaltzen jarraitzen du, bere burua besteak baino gehiago edo hobeto uste izatearen autoengainua besterik axola zaie, eta guztiak azken finean esklabo direla ahaztuz. Klase-kontzientzia terminora itzultzen badugu, denak klase zapaldu berekoak direla ahaztuta. Eta klase zapalduaz hau esatean kontraesanean banago, klase terminoa erabiltzen dudalako. Baina uler nazazun egiten dut. Nahiago dut ez deitu. Nahiago dut esklabo deitu bere gordintasun guztiarekin. Izan ere, esklabutzan kontzientzia bakarrik datorkizu; esklabu orok nahi du esklabu ez izatea, askatzea, aske izatea! Klase borrokan, ikusten denez, mundu guztiak nahi du goi mailakoak izan, diru gehiago izan, gizarte maila hobea izan, eta klase sozialak ez desagerrarazi. Horregatik zailagoa da herriak kontzeptua ulertzea. Esklabo praktikoagoa da, errealitatea izateaz gain. Izan ere, soldata bat izan arren, gurpil zoro batean bisuteria kontsumitzeko irabazten dugun esklaboak gara, non gure ametsak eta xedeak gezur handi batean itotzen diren. Eta niretzat kontzientziak askapena izan behar du esklabutzaren aurrean. Kontzientzia pertsonala eta kontzientzia kolektiboa. Kontzientzia kolektiboa izateko, kontzientzia pertsonala izan behar da; izan ere, bestela, norbaitek kontzientzia kolektiboa maneiatzen duela esan nahi du, eta, beraz, etorkizunean, zure ideiak (zureak ez direnak) zuzentzen dituenak zapalduko zaitu berriro.
Gizarte-mugimenduena, noski, beren funtsean existitu behar dute, eta horregatik xurgatzen eta manipulatzen saiatzen dira. Okerrena da masa-manipulazioari esker lortu dutela, pentsamendu askeko banakoak manipulatzea baino errazagoa baita. Horregatik, oraindik ere uste dut kontzientziak indibiduala izan behar duela, gero kolektiboan batzeko, herriaren oinarri ideologikoarekin eta bere interes kolektiboetarako. Eta hori da kapitalismoari aurre egiteko nire proposamenetako bat. Hazkuntza pertsonala, akademikoa edo ez, baina elkarlanean, dena berdintasunean uztartuta, elkarrekin konektatutako giza zeluletan, sistema asanbleario bat presio-taldeek ustel ez dezaten. Bizitza autokudeatu egin daiteke herritik, ordezkatzen, lapurtzen, manipulatzen edo esklabotzen zaituen klase, elite edo gobernurik gabe. Hau da, herriak bere burua errepresentatzen du.
Zaila da gai horiek eztabaidatzea, Zigor, are gehiago idazten, eta are gehiago erabiltzen dudan hizkuntza nire ama-hizkuntza ez bada. Zoritxarrez, euskaraz eta gaztelaniaz berdin hitz egin ahal izatea gustatuko litzaidake. Nolanahi ere, ez naiz zu erasotzen edo iraintzen saiatu, nire iritzia eta desadostasunak azaldu nahi nituen.
Besarkada zintzo bat.
Gero Kote dator eta bi hitzetan txapa guzti hau bi lerrotan laburtu egiten du. “Esklabo Anburgesatuak gara” ain zuzen ere Kote.
Ez dakit ba esklabo ororen patua kontzientzia ote den.
“Ez dago ezer etsigarriagorik esklabo asebetea baino”, esan zuen Ricardo Flores Magón mexikar iraultzaileak, duela urte dexente jada.
Ados egonda orohar artikuluarekin, gero sortutako eztabaidak harra piztu dit, modu adeitsu batean eztabaida sano betek onura dakarrelakoan.
Marxek ekarpen garrantzitsua egin zuen bere garaian esplotazioaren mekanismoak azaltzen. Aro industrialaren hasieran jardun zen, denborak zapuztu duen garapenarekiko fede bat egon zitekeen garaian. Ez zuen zalantzan jarri Zibilizazio Patriarkalaren arima eta Historiaren eboluzioaren irakurketa lineal progresista batean kokatu zen, Materialismora mugatuz gizakion asmo gorena.
Marx burgesa izanda langile gizajoak askatzeko asmotan jardun zuen. Gaur ezingo genuke ulertu adibidez gizonek gidatzea emakumeen askapen bideak, edo txuriok esatea beltzei nola libratu arrazismo txuriaz.
Marx mitifikatzen dutenek beste profetekiko adorazioaren jokabide berdina erakusten dute, gertakizun kosmiko baten antzera haren aurreko garaiak eta ostekoak bereiztuta gizakion Historiaren ardatzean altxatuz.
Haren hitzak interpretatuz arazo guztien konponbidearen errezeta aurkitu nahi da eta bide batez bere esanak jarraitzen dituztenen arteko eztabaida eternoetan murgilduta dabiltze hasiera hasieratik, juxtu erlijio judeokristianoen kalapitak errepikatuz.
Erlijioak zeruan paradisua saltzen duen moduan, Marxismoak paradisu materialista jartzen du ortzemugan. Gero “Proletargoaren Diktadura” oximorona jarri zuen Leninek paradisurako ezinbesteko bide moduan, kapitalismoaren eredu produktibista erreproduzituz, gobernantza aldaketa injustiziak desagertarazteko nahikoa zelakoan. Kristauek bezala, orain sakrifikatuko gara etorkizunean ordaina paradisua delako. Estatu gogor eta sendo bat eraikiko dugu bere funtzioa betetzen duenean desagertuko dena bakoitzari behar duena eman eta bakoitzarengandik ahal duena hartuz.
Baina ez da horrela gertatu, ziur aski estatu sozialistetan miseria gutxitu zen eta bizitza materialki duinago bat eskaini zitzaien langileei baina Boterea ez, gizarte piramidal zurrun bat izaten jarraitu du eta herriaren desatxikimendua eragin, bestela ezin da ulertu Sozialismo errealak europan jasan zuen erorketa azkarra, ezta ere Kuba bezalako herrialde emankor batean jendearentzako elikagaiak ezin ekoiztea, herritarrek gosea eta gabezia latzak pasatzea eta turismo aberatsa izatea askoren eguneroko ogibidea. Blokeoa bere bidegabekerian ez da nahiko arrazoi elikadura ekoizpen eta banaketa autonomo txukun bat eratzeko.
Garapenkeria goratu zen eta horren adibide da Txernobilen gertatutakoa baita iruditu ditzakegun hainbat sarraski ekologiko, ezinbestekoak direnak garapenkeria materialistarako.
Eta ez dut luzatu nahi ez aspertzearren baina bada eztabaidarako mamia baina horretarako jarrera apala behar da, ez birtuosismo dialektikoan gotortuko den norkhitzikasiago lehia.
Horregaitik eta (Zigor) benetan merezi didazun errespeto guztiarekin esan behar dut gaur hemen modan jarri den diskurtso marxista asko irakurtzen duten gazte zuztarbakoentzako panazea birtual bat iruditzen zaidala, egunerokotasunean kontsumismoaren besotan bizitzeak dakarren kontraesanetan flotatzen bizi eta dirkurtsoen munduan gustura bizitzeko, ahal dela funtzionario lanpostu on batekin, bengala batzuekin ke pixkat eginda Txegevara sentituz.
Eta hemen sortu den Langile-Burges arteko definizio talkan gauzatxo bat:
Tatxerren garaitik asmatu zuten langileak sistema finantziariora engaiatzeko modu bat:
Langileek burtsan inbertitzea.
Gaur egun langile askok inbertsio funtsetan ditu bere xoxak bankuak ez duelako interesik ordaintzen, horrela kapital handien kudeatzaileen interesak ere beraienak bihurtzen dira. Inbertsio funts horiek dira gure mundua gobernatzen dutenak.
Milesker!
gosari ederra goiz goizetik.
Hamburgesatuak gaude Kotek dioen bezala.
Asier, oso ondo ulertu zaizu. Gustatuko litzaidake, zu bezain ondo adierazi. Guztiz bat nator zure analisiarekin.