Sabi hostozuria – Chenopodium album
Hosto gordinak entsaladan jaten dira, baita zuku edo irabiakiei gehituta ere. Hostoak, kimu samurrak eta lore-buruak barazki moduan egosita jaten dira, eta barazkiak prestatzeko edozein modutan.
Lehortuz gero, negurako gehigarri elikagarria izango genuke eskura eta modu errazean. Gatzetan gorde litezke hostoak, edo galdarraztatuta izoztu ere egin litezke.
Haziak ogiaren edo gaileten gainean jartzen dira, eta saltsa eta zopatan ere erabilgarriak dira. Beste ale batzuen modura sukaldatu daitezke; horretarako gauez beratzen edukitzea komeni da, saponinak askatzeko, bere ahaide kinoaren kasuan bezala. Hazi ernatuak edo arinki txigortuak entsaladan, zukuetan eta irabiatuta ere erabilgarriak dira.
Proteinetan aberatsa da landare hau; baita E, B1, B2, B6 eta B9 bitaminetan ere; A bitamina dauka espinakak baino bi bider gehiago; C bitamina, aldiz, tomateak daukana bider bost; kaltzioa, berriz, esneak daukanaren hirukoitza. Magnesioa, potasioa, fosforoa, zinka, kuprea, manganesoa eta burnia ere baditu.
Antzinatik erabilia izan da sabi hostozuria, azkar hazten da eta beste barazki batzuek baino eraginkorrago xurgatzen ditu lurraren elikagaiak. Kultura askotan erabiltzen da eta janbelar onenetakoen artean koka dezakegu.
Saponinak ditu, baina kalte egiteko kopuru txikiegian. Azido oxalikoa ere badu, espinakak eta erremolatxak bezala. Horregatik, ez da abusatu behar haurdunaldian, edoskitzaroan eta giltzurrunetako harri, artritis edo gota kasuetan.
Lur kutsatuetan eta nitrato gehiegi dutenetan, hostoetan pilatu ditzake nitratoak. Ez da bildu behar zabortegietan edo soro fumigatuetan, kimikoki ongarritutakoetan edo purineztatuetan. Betikoa.
Landare honen antzeko ezaugarriak dituen beste janbelar bikain bat Amaranthus spp da, euskaraz sabi deitua hori ere.
Bigarren sabi horretatik, profitagarriagoa da hazia eta lore-burua.
Nahuatleraz Huautl deitua, uste da konkista aurretik herritarren %80 arterainoko kaloria-iturri izan zitekeela. Venezuelan Caracas esaten diote, eta inguru hartan bizi zen herriari ere hala deitzen omen zioten, belarrari bezala.
