Gazteak gara eta gizarteak ez digu haratago pentsatzen uzten

Gaztea naiz eta egiaz jabetu naiz

Badira aste batzuk esaten digutena hizkuntzaren beste erabilera ezkutu bat dela dioen idatzia argitara eman zenetik, eta hitzak aldatzen dizkigutela aipatu zenetik. Adierazi genuen ‘omen dela’ esaten diguten hori ‘omen da’, eta ez da ziurra, beraz. Lexikoak pistak ematen dizkigu iruzurraz konturatzeko.

Baldintzatzen den hizkuntza bat gizarte baten menderatze prozesurako da

Hortik abiatuta, zera aipatu nahi dut: baldintzatzen den hizkuntza bat gizarte baten menderatze prozesurako dela, eta gaur gazteei zuzendutako idatzi bat helarazi nahi dizuet, Gaztea naiz eta egiaz jabetu naiz izenburupean jaso dena. Ez da nire burutazio bat; hamabost-hamasei urte bitarteko nire ikasleek egindako hizkuntzaren inguruko lanketa bat baizik. Hainbat idatzi eta Interneten bueltaka dabiltzan abestiak aztertu ondoren, gelako guztien artean idatzi dutenaren bilduma bat da. Hor doa:

Eneko Zestau Aranibarrek bere azken idatzian (Diktadura postmodernoaren pitzadura eta birrintzearen testuinguruan sartu gara) aipatzen duena irakurri eta gero, hemen kontatu nahi dugunarekin bat dator. 2010-2020 hamarkada diktadura postmodernoaren aldi gisa kontsidera daitekeela aitortzen digu, non komunikabide guztiek, ezker eta eskuinekoek, baita ustez alternatibo edo herrikoiek ere, ideologia bakarra hartu, zabaldu eta inposatu digutela nabarmendu duen.

Dualismoa ezartzen digute; adibidez, ezker-eskuin, matxismo-feminismo, Madril-Barça eta abar

Ildo horretatik gabiltza gu ere, eta aldarrian jarri nahi dugu gazteak garela eta gizarteak ez digula haratago pentsatzen uzten. Gizartean badago haratago pasatzen uzten ez digun ildo bat, ez digute uzten haiek dutenaren bestelako ikuspuntua izaten eta, hala izan dadin lortzeko, dualismoa ezartzen digute; adibidez, ezker-eskuin, matxismo-feminismo, Madril-Barça eta abar. Beren ikuspuntua aldatzen zaienean, ezabatu egiten dute, eta horrela gizarte osoa makurtuta dago eta ez dira konturatzen denak berdinak direla; pentsakera uniformea sustatzen dela.

Nola konturatzen gara horretaz guztiaz? Irakurtzen dugunean, irakurtzen duzunean, ezin zaituzte engainatu. Gaur egungo hipokrisiaz ere hitz egin ahal dugu, ezartzen dituzten legeez. Gizarte-aurreiritzia bada immigrante batek ezin duela lan egin paperak ez baditu; emango diotela dioten paperak. Hizkuntza-aurreiritziei buruz hitz egiten dugunean, hizkuntza bat hitz egiteko hori egiaztatzen duen titulu bat behar dela esaten digutenean bezala; hipokrisia dugu nonahi.

Gizartean bizitzeko jolas gisa ulertzen dugu guztion parte hartzea

Hainbat baliabideri buruzko informazioa hartuta, atentzioa eman digu erreferentzia egiteko testuek, bideojokoen lexikotik NPC (Non Player Character) sigla horiek hartuta, pertsona soilak deskribatzen dituztela, gutxi “pintatzen” dutenak, bustitzen ez direnak, parte hartzen ez dutenak edo nortasuna galdu dutenak, eta, beraz, jolaserako interesgarriak izateari uzten diotenak; eta gizartean bizitzeko jolas gisa ulertzen dugu guztion parte hartzea.

Ondorioztatu dugu ezin garela konformatu gutxieneko ezagutza batekin, baizik eta jakiteko ikasi behar dugula, ez gainditzeko; haratago joan behar dugu. Horretarako, galderak egiten ikasi behar dugu, arrazoizko zalantzak sortzen dituzten galderak, eta hizkuntza behar bezala erabili. Irakurtzen dugunean, adibidez, konturatu gaitezke sufritu duen pertsona batek esandakoaz, 2024ko urriaren 29an Valentzian izandako tanta hotzean izan daitekeena bezala, lagundu zietenei eskerrak emanez. Horrela, egiazta dezakegu, min- edo indarkeria-egoerak daudenean, gehien sufritzen duena ez dela kaltea jaso duena, denok uste dugun bezala, egoera horren lekuko direnak baizik. Horren adibide garbia da ezer ez dela dirudiena.

Badakigu irakurtzen duen pertsona batek ezagutza duela, irakurtzen ez dutenak NPC-ak direla eta, oso manipulagarriak eta gainerakoen mendekoak, esaten dietenaren menpe biziko direla, hau da, sinestearen mende daude, ez jakitearen mende.

Agian ardi beltzak sentiarazten dizu gainerakoen berdina zarela, ez dela ezberdintasunik ikusten

Beste ikuspegi batetik ikusten badugu, beti ardi beltza deitzen dena, kasu honetan honako galdera hau egin dezakegu: Nor da ardi beltza? Alde batetik, laguntzen dutenak eta kontziente direnak izan daitezke; eta, bestetik, besteak, kokatzen ez direnak, ez dira besteengatik bustitzen; baliteke ardi beltza negatiboarekin identifikatzen delako. Agian ardi beltzak sentiarazten dizu gainerakoen berdina zarela, ez dela ezberdintasunik ikusten.

Ezin dugu tratu txarrik jasan tratu txar horri aurre egin diogunak gu izan bagara

Ondorio gisa, ikusi dugu oso garrantzitsua dela benetan babesten gaituzten, ongi sentiarazten gaituzten eta baloratzen gaituzten pertsonak baloratzen ikastea; hau da, harreman onak eta lagun onak aukeratu behar ditugula. Laguntzen digun jendea, azken batean, pertsona gisa hazteko laguntzen diguna. Ezin dugu tratu txarrik jasan tratu txar horri aurre egin diogunak gu izan bagara. Aldiz, tratu txarren egilea aukeratu badugu lagun gisa, gure arazoak konponduko dizkigun pertsona gisa, gaizki tratatzen gaituenaren mendekoak izango gara. Oro har, jendearena. Irakurri eta ezagutzak eskuratu behar baditugu, ez diegu engainatzen utziko, eta, beraz, ez gara inoren mendeko izango, gure sendotasuna eta segurtasuna izango ditugu: ezagutza. Libre bazara, inork ezin zaitu manipulatu, engainatu edo gezurrik esan. Eta gogoratuko dugu iritziak ez duela ez ongiarekin ez gaizkiarekin zerikusirik. Oraina baloratzeak etorkizuna izatea ahalbidetzen digu. Horregatik, kontziente izan behar dugu; izan ere, bere bizipena onartzen duen pertsona ohartzen da gertatzen denaz, eta besteei transmititu diezaieke.

Gazteak bizirik, etorkizuna ziurtaturik.