Literatura feministan milaka milioi testu idatziko ziren; liburu eta artikuluak inprimatu eta argitaratu, tonaka eta tonaka. Zintzoki esan genezake ez dagoela amaren seme edo alabarik hori guztia irakurri duenik eta are gutxiago asimilatu duenik, ez behintzat osasun mentala kolokan jarri gabe. Datu aipagarria da literatura horren eta teorizazio horien zatirik handi-handiena “mundu garatutzat” hartzen den horretan (normalean anglo-saxoia) produzitua dela.
Konstruktibismo kulturala eta biologizismoaren artean ibiltzea erraza ez dela badakit; batzuetan marra fin batek bereizten dituela gauza bat eta ustez lortu nahi duenaren kontrako efektua, horren jakitun ere bagara. Hala ere, galdera batzuk oinarrizkoak dira: gorputza gorputzean ez badago, non dago? Ni ama naiz eta ez ama “sentitzen den” inor, ez ezer. Horrek ez du esan nahi, jakina, ama ez den norbaitek ere funtzio batzuk ezin hobeto bete litzakeela, behar izanez eta hala suertatuz gero. Baina susmagarri zait amaren existentzia (gorputza) gutxiesteko joera hori; are, mingarria da, tradizio misoginoa besterik ez baitiot usaintzen. Izan ere, arras paradoxikoki bada ere, feminismoa deritzon esparru zabalean ia oharkabean eta nahiko aspalditik hedatu diren hainbat diskurtsok oinarri misogino argia dute. Esanguratsua zait ama gisa publikoki agertzeko izan dudan zailtasuna eta nire buruari galdetzen diot ze pisu izan ote duten horretan diskurtso hegemonikoek, “zaintza publiko eta komunitarioen” hain aldarrikatzaileak, norbere intimitatea eta autonomia babesteko nahia gorabehera.
Golazo bat sartu digu patriarkatuak, guk hori onartu ala ez onartu
Ama naizenez, emakume naizela esan beharrik ez dago, ezta? Bada, badirudi ebidentzia fisiko hori ere kendu nahi digutela; ikusi, bestela, hainbat “gidaliburutan” proposatzen diren terminologia berriak. Izan ere, hori argitzen, are aldarrikatzen ibili behar izateak, gaur egun dirudienez ibili behar den bezala, arlo sozio-psikiatrikora zuzen-zuzenean garamatzala uste dut, guk nahi ala nahi ez izan. Eta golazo bat sartu digula patriarkatuak, guk hori onartu ala ez onartu.
Umeak ezagutzen duen lehen gizartea etxea da. Bestalde, bere burua errespetatzen duenak onartu ere egiten du, eta horixe transmititzen die bere ingurukoei; beraz, baita ondorengoei ere. Umeek – oro har – ez dute gorputzarekin inolako arazorik, baldin eta osasuntsu eta errespetuz hazten eta garatzen uzten bazaie. Izan ere, ez daukagu gorputz bat: gorputz bat gara (bere dimentsio fisiko eta espiritualean). Alabaina, helduaren begirada beldurtu eta maiz disoziatiboan dago gakoa, Ainoa Astiazaranek ongi azaldua duen moduan. Eta nik gehituko nuke: ikasitako indefentsioa erakusten eta irakasten da askotan arazoa “gizartean” jartzean, norberak landu beharrekoa ezkutatuz (eta norbere umeei ere ezkutatuz).
Post-errealitate eta egia-osteen garaian, gezurra ez ote den nagusi galdetu beharko genuke
Emakumearen etxerik jada ez dago herri batzuetan. Zalantzan jar daiteke agian lehenago ere zentro horiek aurrera eramandako hainbat politika, baina hor zeuden, eta balio zezaketen. Orain, modako azken erokeriaren bueltaren buelta da emakume hitza zentro horien izenetik kentzea, pertsona batzuk (ez dakigu zein historia arrastaka dakartenak, guk errespetu osoz hartu arren) “baztertuta senti” daitezkeelako. Nik ezin dut burutik kendu etsaiaren infiltrazio bat besterik ezin dela izan hau. Konparazio baterako, ni milioidun sentitzen naiz eta aizu, inork ez nau goi klase ekonomikoaren vip festetara gonbidatzen. Agian salaketa jarri beharko diet. Ulertu nuenez, ordea, gauza bat sexua zen eta beste bat generoa, eta genero estereotipo zapaltzaileak ziren apurtu beharrekoak. Hori gaur egun atzerakoia omen da batzuentzat (kasualitatez, pozoi neoliberala hezurretaraino sartuta dutenentzat).
Post-errealitate eta egia-osteen garaian, dekonstrukzioaren aroan, gezurra ez ote den nagusi galdetu beharko genuke. Eta nori interesa dakiokeen guk onartzea gure birramonek, haien superbibentzia duinagatik besterik ez bazen ere, inola ere onartuko ez zituzketen katramila teoriko horiek. Eta horren aurrean argudiatzea gure birramonek ez zutela ezer ulertzen, esklabo gajo batzuk zirelako-edo (behin baino gehiagotan entzun dut hori), ikuspegi desarrollista diruzentrista eta bizitzaren kontrako diskurtso neofaxista bat besterik ez zait iruditzen.
Golazoak ugari dira bai. Eskuadra eskuadratik. Hau zuk aipatzen duzun hau, bat eta nagusienetakoa. Beste asko bere ostean ere, izkutuago baina.
Zeini interesatzen zaion. Gizadiaren etsaiari.
Zein da sartu digun Golazorik borobilena?
XX. mendean zehar, gizakia bere desagerpenera eta esklabutza teknokratikora eramateko asmatutako sineskera eta ohitura “corpus” oso bat inokulatzea geure baitan. Etsaiaren geuri buruzko helburu guzti hoiek, geureak egin ditugu eta “geure eskubide” bihurtu. Estokolmoko sindromea. Oso maniobra sinplea baina bikainki garatua.
Geure extintzioa aldarrikatzen, finantzatzen eta txalotzen (balkoietatik eta zortziretan) ari garenik konturatu gabe.
Horretarako, mozorro eta makillaje egokiak besterik ez dira behar, eta narratiba egokiak ere (komunikabideak -bakoitzari berea, neurrira, “pret a porter”- , partidu, sindikatu, akademia, irakaskuntza…)
Ez al dakarkizute beste ezer burura, txalo eta inokulazio horrek?
Estrategia beti da berdina. Gaitza inokulatzea erremedio bezala, gero gaitz gehiago inokulatzen jarraitu ahal izateko.
Izugarrizko goleada sartu digute bai eta bakoitzak aldean darama. Geure baitan daramagu. Soinean daramatzagunik ere ez dakigun betaurrekoak bezala. Hainbat dira oraindik, ez partiduaren komentaristak ez publikoak ohiukatu ez dituen golak, markagailuan aspaldi agertu diren arren. Ez al dituzte ikusi? Ez ote dituzte ikusi nahi izan, ate propioan izan direlako? Shhhhh!!!
Paradigma kontzeptual oso bat irentsi izan dugu eta ezin gara desintoxikatu, (horrela izan dela geure buruari aitortu arte gutxienez).
Nork askatu bere sinezkerak? Lehenago praile!!!
Eta hor goaz…
“Todo bajo kontrol…del enemigo”
Mila esker, Ihintza! Oso interesgarria zure artikulua. Gogoeta berri bat piztu dit.
Gogoeta hau oso ondo dago, Ihintza. Nire ustez, orain inposatzen den feminismo mota patriarkatuaren beste garro bat baino ez da, eta feminismoaren aurka doa erabat, orain arte ulertu dugun bezala. Esaten ari zaren gai batean, ez dakit ondo ulertu dizudan, nahasmen txiki bat daukat. Amatxuak amatxuak zaretela onartzen dut. Zuek zeuen sabelean egiten duzue haurtxoa, zuek jaioberriei titia emateko gaitasun fisikoa duzue. Amaren eta seme alabaren arteko lotura eztabaidaezina da. Baina, era berean, gaur egun bizi dugun munduan, feminismoaren aldarrikapen historikoetako bat izan da etxetik ateratzea, gizona kanpoan lan egitea eta dirua ekartzea, eta amak etxean lan egitea seme-alabak hazteko, baina dirurik kobratu gabe eta mantenua ematen dionaren mendekoa, gizonarekin tratatu horrekin haustea. Amek etxean egiten duten lan hori behintzat, aitortua eta ordaindua balitz, hala nola etxetik kanpo lan egiten duen aita bezala, aurrerapen esanguratsua izango litzateke. Denboren bilakaerarekin, emakumeak etxetik kanpo lan egitera irtetea eta bere burua baliaraztea lortu du. Ez dakit hau berdintasunaren aurrerapen gisa ikusi behar den, edo esklabo gehiago izateko tranpa gisa, sistema ustiatzaile honetan gehiago ekoizteko. Eta seme-alabak, nork hazten ditu? Familiakoak ez diren ikastetxeak eta zaintzaileak? Zer baliok irakasten diete? Galdera asko sortzen zaizkit. Ondorioz, gero eta Aita gehiago, asko, inplikatzen dira etxeko lanetan, baita seme-alaben zaintza-lanetan ere, baita amak bularra eman ezin badu, biberoia eman, edo papilla, bularreko haurrak diren edo ahiak diren, etab. Beraz, aitak ere amaren antzeko lotura sortzen duela semeekin esan dezakegu. Ez dut esaten gauza bera denik, baina zalantzarik gabe, gaur egun gero eta aita gehiagok betetzen dituzte amaren rolak eta, beraz, seme-alabekiko lotura askoz ere handiagoa da. Garai ez oso urrunetan, banantzen ziren gurasoek, salbuespenak salbuespen, ez zuten seme-alabekiko lotura berdina sortzen, eta, bai, gehiengo batek seme-alabei zegokien guztia alde batera uzten zuten, amak etxean bakarrik utziz, mantenua ekarriko zuen pertsonarik gabe, seme-alabak haziz eta aldi berean txapeldun gisa lan eginez. Baina orain sinestezina da seme-alaben hazkuntzan aktibo dauden aitak banandu egiten direnean eta seme-alaben bizitzan parte hartzen jarraitu nahi dutenean, gaur egungo feminismoak bezala, ama zaintzaile bakarra izatea eta aita ordaintzaile eta bisitari bihurtzea hilean 4 egunetan. Hori ez al da feminismoaren aldarrikapen tradizionaletan atzera egitea? Azken batean, esan behar da ama batzuek ez dituztela zentzugabekeria horiek jasaten, eta tratu txarrak ematen dituzten izaki arbuiagarriak kontua izan barik, zaintza partekatua aukeratzen dute, eta zaintza hori gainera, oso malgua izan daiteke, kasuaren arabera, betiere adingabearen alde, esan beharra dago. Eta amaitzeko, nik uste dut landa-munduan matxismoa ez dela gizarte modernoetan bezain argia izan. Gure amamak eta aititek eta birramamak- birraititek garaian, baserrietan lan egiten zutenak, emakumeak aginte-ahotsa ere bazuten berdin. Lana banatzen zuten. Lehen familiak elkarrekin bizi ziren, eta amek seme-alabak zituztenean, beti zegoen ahizpa zaharrago bat, amona, lehengusina, izeba, haur horien hazkuntzan laguntzen zuena. Eta ez ziren emakumeak matxismoagatik lan horien arduradunak, naturak amak haurtxo eta bularreko ume gisa jarri zituelako baizik, eta hori giza idearioan mantentzen zen, zerbait natural gisa. Askoz ere naturalagoa zen, animalia batzuek otsoek egiten duten bezala. Gizarte modernoak dira patriarkatua ezarri dutenak, emakumeak gizonak baino maila apalagora jaitsi dituztenak, erabakietan eta eztabaidetan parte-hartze aktiboa kendu dietenak, eta hitz egiteko eta botoa emateko eskubidea izanez gero soilik bihurtu dituztenak guraso eta zaintzaile.
Nik uste dut, zentzu-aldaketa bat gertatu dela GURE hizkuntzan:
“AMA” hitzak LEINUA adierazten zuen jatorrizko hizkeran, ez “amatasuna”;
Halaber, AITA hitzak ez zuen adierazten “aita izatea”,
baizik eta “LEINUA bermatzea”;
egia da jatorrizko hitzetan oinarritzen den Hiztegi eguneratua behar dugula, Ihintza; eta zein polita den zure izena, Ihintza!
Oso ondo argudiatuta, Joseba! Nahiz eta metaforikoa izan, gustiz ulergarria. Baina arrisku bat dago, eta niretzako panfletarismoan eroritzea da. Eta ez dut konkretuki zugatik esaten, baizik eta “disidentia”ko hainbat pertsonengatik.
Hala da, Patrick… galdera asko, erantzun (erraz) gutxi…
Feminismoa eta orokorrean “ismo” guztiak iruzur bat dira.
Abesti honek irribarrea sortzen dit entzuten dudan bakoitzean… Milaesker artikulu honegatik Ihintza:
https://www.youtube.com/watch?v=bSA_4kergp4
Kabirik gabe, ez dago kumarik, eta kumarik gabe ez dago etorkizunik. Horrengatik mende osoa hartu izana kabia hustutzeko.
Aita, kanpora. Ama, kanpora. Kumeak, kanpora. Gizakigintza, kaput! Denak estatuaren kontrolpean eta denak gorenaren izenean, eskubideak gauzatuz.
Prestidigitazioa. Gartzelako sarreran IRTEERA adierazten duen karteltxoa jartzea nahikoa.
Galdera onak eta beharrezkoak puntuak lotzeko. Zorionak testuagatik, Ihintza.
Atzo ikusi nun film labur katalana oso ona “Hutsak” (buits) eta PATRONATO DE PROTECCIÓN DE LA MUJER-ek emakumeekin egiten zuena azaltzen zuen testigu batek, elektrodoak, drogak eta guzti hori bizitutako emakume batek, 18 urte zituela, bere amak berak salatuta, alabatxoak boterearen kontra beste iraultzaile bat izan nahi izate hutsagatik. Alabak egunkari batean idazten zituen eguneroko torturak (“tratamendua”) memoria ezabatzen zitzaiolako. Torturatzaile asko (“erizain” emakume santu) ikusten ziren argazkietan. Eta mediku hori “Navarro”, “aditua”. Zer pentsa ematen du denak.
Tonaka eta tonaka iritzi, liburu eta artikulu, bai, Ihintza. Baina iritzi honen harikoak zenbat? Eskertzekoa benetan, aMA eta eMAkume zaren partetik, berezko sortzeko ahalmen izugarri horri eMAten diozun garrantzia. Eskerrak, gure birramonen edo sorginen jakinduria milenarioa balioan jartzeaz egiten duzun gogoeta horregatik ere.