Bertso musikatuen saio bikain bat entzun eta ikusteko aukera izan dut berriki. Bertan sarri errepikatu zigun gai-jartzaileak taula gainetik: KULTURA SEGURUA DA! Baina ikusten ari nintzenagatik niri Txanogorritxoren ipuineko pasarte bat zetorkidan gogora:
—Amona, nolako hanka handiak dauzkazun!
—Arinago ibiltzeko, laztana.
—Amona, nolako beso handiak dauzkazun!
—Zu hobeto besarkatzeko, laztana.
—Amona, nolako belarri handiak dauzkazun!
—Zu hobeto entzuteko, laztana.
—Amona, nolako hagin handiak dauzkazun…
Bertsolariak ahoa eta sudurra estalia zeramaten, elkarren ondoan ez ziguten esertzen utzi etxe bereko senideoi ere, ahoak eta sudurrak zapiz estalarazi zizkiguten aretoan ere. Bertsolariak berriz puntuka aritu zirenean, txertoa hartzeko ilaratik aritu ziren kantari ofizioka: polizia, erizaina, suhiltzailea eta irakaslea…
Nik amona ikustera joan zen Txanogorritxoren lekuan nengoela sentitzen nuen ordea, eta otsoa ikusi, ikusten nuen, gizotsoa zirudiena gainera ipuinaren berezko bertsioan kontatzen den gisara, nahiz eta gai-jartzaileak behin eta berriz esan KULTURA SEGURUA DA!
1985. urtean Txapelen omenez abenduan egin ohi den bertso saioa hartaz gogoratu nintzen orduan. Ohiko Soreasu antzokian kabitzen ez jendetza eta Izarraitz pilotalekua beteaz egin zena. Kalean ez zen beste konturik: Non dago Mikel? Gorpua agertu berri zen. Bertsio ofizialista guardia zibilaren abokatuak eman eta telebistak zabaldu zuen, gainerakoen esanak gezurtatuz. Bertso saio hura argigarria suertatu zitzaidan orduan, mozorroa kendu egin zion bertso amaierako puntu hark otsoari:
“…Orbaizetan jaio ta, Intxaurrondon hila.”
Saioa lehertu zuen amaiera hark, bertsoak entzuleekin bat egin eta egia ozen entzun zen. Bertsolariak kazetari lana bete zuen, egia den lekuan jarri zen, eta handik kantatu zuen. Herritarren eguneroko buruhaustea argitu egin zuen, busti egin zen.
Saio musikatu honetatik irtetean, bakoitza bere saskiko arrautzak zaintzera doala pentsatu nuen, baina, otsoaz nor arduratzen da? Nork kenduko dio mozorroa oraingoan?
Gizotsoa gure amonaren etxean sentitu nuen, amona jan eta amonaz jantzia, eta ondorioz ikusi ezinean dabiltzala ere hainbat, hain eraginkorra izanik otsoari belarriak garaiz ikustea…
Atzean beti otsoa duenak ordea ezin otsorik ikusi , ezta behin eta berriz ondokoak esanda ere, eta ezta bueltaka eta bueltaka arituta ere, harik eta ispiluaren aurrean jartzen den arte:
“…Baino hobe jazo dena jazo bada, berandu dut aldatzeko iragana, ispiluaren aurrean.” (Ispiluaren aurrean / Hertzainak)
IZ pilloen Ha Urrea
hANARGIAK!!
Gora Euskal HerrIak!!
Erabat ados…
Eta gogoratu, EGIA gutxiengoan egonda ere EGIA IZATEN JARRAITZEN DU!
Esango nuke eta iritzi modura, besterik gabe, zera:
– kultura eguneroko bizimodua dela eta kultur langileak(bertsolari, argazkilari, eskultore, dantzari, zinegile eta abar) eguneroko bizitza horren interpretazioa egiten dutenak direla.
– Ze kulturak egin du otsoa gure etsai? Bizimodu patriarkalak, agian.
– Gaur egun, sozial demokrazia neoliberal espainiarrak hurrengo mezua bota du: ez bagara txertatzen ez gara ekonomikoki haziko eta herrialde txiroa izanen gara. Txantaia?
Galdera bat: zer dio euskal sozialdemokrazia liberalak? Zer diote kultur langileak honetaz guztiaz? Denek gauza bera? Ez dut uste.
Elkar zaintza benetazkoa sustatu dezagun, babes gaitezen kapitalismoaz kultur paradigma berriak(eguneroko bizitza) pentsatuz eta sentituz.
Ez bakarrik kultura munduan, beste arlo batzuetan be . Txertorik hartzen ez badozu, gitxiengoaren parte izango zara. Gure inguruan begiratzea besterik ez dogu. Azkenean txertoa hartzen ez dabenak “makis” gisa tratatuko dabez. Eta zer? Behinik behin, ez dabe albo-ondoriorik izango.
Iruzkinak eskertuz, Gorka, Sozial demokrazia liberalaz diozunari erantsiko nioke Hoenir Sarthou k bere “Ezkerra alokatu zuen gizona” artikuluan dioena:
“SOROS, Rockefeller eta beste bazkide batzuen edo haiek kontratatutako intelektualen baten argitasuna zera izan da, ezkerraren sentsibilitatea eta militante-gaitasuna aprobetxatzea posible zela konturatzea haiek manipulazio ekonomiko eta politikorako tresna boteretsu bihurtzeko, proiektu ekonomiko eta politiko ez oso gardenen talka-indarra, neurri handi batean ez jakin eta errugabea.”
http://semanariovoces.com/el-hombre-que-alquilo-a-la-izquierda-por-hoenir-sarthou/
Kultura segurua?
Boterearen amets hezea.
Bertsoak berezko kultura sortu nahi badu arriskatu behar du, arriskutsu bihurtu zangopilatu nahi gaituen botere eta kultura nagusiarentzat, beraz egiazko kultura KULTURA ARRISKUTSUA DA! Honek beharko luke Bertsozale elkartearen leloa eta ez bertze lelokeri hori!!!