Maitasuna ezin da existitu ezkontzarik gabe, hori dio abestiak.
Love and marriage,
Frank Sinatra
you can’t have one without the other
Kazetaritza eskolan ondo irakatsi ziguten zeozer da faktua, kazetaritzak tendentziak jarraitu behar dituela, alegia. Horregatik suertatzen da medio batek argitaratzen duen eguneko berri nagusienen arteko bat beste medio batean ere agertzea. Ezinbestekoa dirudi hau honela izatea eta, halere, askotan astuna izaten da behin eta berriro tresna berean, mugikorrean, gauza bera irakurtzea (egun plataforma teknologiko desberdinek hau posible egiten dute). Baina halabeharrezkoa al da kazetaritzarentzat modak edo tendentziak jarraitzea, ala burujabeak izan gaitezke gaurkotasunari dagokionez ere?
Berrien eta tendentzien arteko erlazio estuegi hau betidanik existitu dela esateko arrazoi sendoak ditugu, nahiz eta gaur egun lotura hau estuagoa suertatu, komunikabideen jabeen kopurua murriztu egin baita era nabarian azken urteotan. Aipatutako joerak, gainera, errazago zabaltzen dira interneten bitartez. Hedabide nagusiek, dena den, urteak daramatzate antzeko berriak (antzeko ikuspegiarekin gainera) argitaratzen, baina baliteke gai honen eztabaidarako beharra inoiz ez izana gaur bezain garrantzitsua.
Hiper-komunikatuak gaudela saltzen diguten baina geroz eta bakartuago gauden gure mundu inoiz baino birtualago honetan, teknologia-konpainiek inguratzen gaituen benetako errealitatearen gainean duten boterea handia dela esatea gutxi esatea litzateke.
Denok jakin beharko genuke ‘informazioz’ (bakoitzaren aburura uzten dut aukeratutako hitza) elikatzen gaituzten Facebook, YouTube edota Twitterrek, batzuk aipatzearren, gizartearentzat osasuntsua den botere-maila baino handiagoa dutela, haietako bakoitza bakarka harturik… Elkarturik, berriz, beldurra ematen du irudi mental bat ere egite hutsak.
Applek eta Amazonek 87 bilioi euro inguruko salmentak izan zituzten hiruhileko bakarrean, aurreko urtearen amaiera eta urte honen hasiera bitartean. Hau supermerkatu kate handi batek urte osoan irabazten duena baino askoz gehiago da, eta kezkatu beharko gintuzkeela uste dut.
Azken finean, gure informazioa geroz eta neurri handiagoan interneten bitartez kontsumitzen badugu, zer motatako informazioa geureganatzen ari gara? Noren interesak asetzeko? Zer helbururekin?
Uste dut hurrengo honek ere ez gaituela pentsatzeko eran bananduko: azken 20 hilabeteak ez-ohikoak izan dira guztiz. Denbora gehiena etxean eman dugu (ez dut uste honetan bakarra izan naizenik) tamaina desberdinetako pantailei begira: lan egiteko, komunikatzeko eta aisialdia ahalik eta hoberen igarotzeko.
Medio batzuek adierazi dutenez, hain ez-ohikoa izan da azken urte eta erdia, ezen pertsona batzuentzat ohiturak dexente aldatu baitiren (erosterako orduan adibidez; geroz eta jende gehiagok interneten bitartez egiten du hau orain). Hedabide ugarik azaleratu dutenez, gainera, kontsumitzaile batzuk ez dira sekula pandemia aurreko ohituretara itzuliko.
Garai berrietan bizi garela esango duzue eta, beharbada, dendara joan behar ez izateak gure CO2 isurketak gutxituko dituela ere adieraziko duzue. Baliteke, baina hauek ez doaz iritzi-artikulu honen harira.
Duela gutxi Berriak Franck Dolosor kazetariari egindako elkarrizketa interesgarri bat irakurri nuen. Bertan, Dolosorrek galdera erretoriko hau bota zuen: “zergatik jarraitu Madrilen edo atzerriko beste toki batzuetan finkatzen den agenda?” Hedabide publikoez ari zen.
Eta uste dut horixe dela nazio indartsu eta konfiantzaz beteriko baten ikurra: gaurkotasunari dagokionez bere agenda propioa erabaki eta ezartzen duten komunikabidez hornituta dagoen gizartea.
Kazetariek ‘informazioarekiko’ jarrera kritikoago bat erakutsi beharko luketela uste dut, eta ez agintarien harreman publikoetarako makinak besterik ez bailiran jokatu. Horretarako, tendentzien zergatia kuestionatu behar da, haratago joan.
Love and marriage,
Frank Sinatra
together like a horse and carriage
Maitasunak ezkontzarekin izan duen ezinbesteko lotura (kasu batzuetan ondorio mingarriekin) apurtzea lortu dugu — ezkontzea erabakitzen duten pertsonen kopuruak behera egin du era ikaragarrian; zergatik ez gauza bera egin tendentzien eta katzetaritzaren arteko loturarekin?
Gizartea osatzen dugun pertsonon ongizatea lehentasun bihurtuz, hobeak egiten gaituzten berrien emana egin dezakegula sinisten dut bihotzez.
Elegante eta sotil zure mezuan, Maider. Batzuk kezkatuta gabiltza hain estimuan dauzkagun etxeko komunikabideekin eta “tendentzia” aipatu duzu, agian une juxtuan. Tendentziek bidea markatzen dute eta hain hierarkikoa izanik sozietatearen antolamendua nortzuk seinalatzen duten bidea eta nork ez dion seinalamendu horri hainbesterako kasu irmoa egin beharrik galdetzeko idatzi dut iruzkin hau. Ongi izan.
Zein da kazetaritzaren eginkizuna! Badago kazetaritza independienterik, batzuk heuren burua definitzen duten bezala?
Gure jendarte tradizionala elizak egituratzen zuen bezala, jendarte laikoa politikoki egituratzeko hedabideak sortu ziren; eta nork egin zuen lan hau, ideologien sorrera finantziatu zuten berberek, botere finantziario faktikoak. Jakintzaren eta hezkuntzaren monopolioa elizatik unibertsitatetara pasa zen eta Jainkoa, egi absolutua, Zientzia izatera pasa zen. Hau da, gaurko kazetaritza “alternatiboa”ren oinarrizko hutsa, gaur eguneko “Zientzia” gu menpean atxikitzeko tresna baizik ez dela ez ikustea… eta erabat munduko jabeen eskuetan dagola…..hau ikusi ezean kazetaritza antzua izanen da, abiapuntua ez bada zuzena bidaiak ez gaitu inora eramango……