Dorretik Etxerako bidea

(Honen jarraipena da).

Dorrea zimendu patriarkalen gainean dago eraikita, oinarriek ezin diote karga gehiagori eutsi eta horien gainean nekez aurkituko dugu jada konponbiderik. Sustraien bila bidaiatu beharko dugu, haietan errotzeko bizimodua, sustrairik gabe ez legokeelako ez hostorik, ez lore eta ez fruiturik, enborra bera ere ustelduko litzatekeelako poliki.

Esan bezala, sustraietarako bidea erreta dago eta jaitsi ahal izateko eskailerak eraiki beharko ditugu. Eskailerarik ezin den lekuan, heldulekuak gutxienez, tarteka zintzilik jaisteko sokak edo izara korapilatuak lotu. Jauzi batzuk ere egin beharko ditugu.

Sabaia hautsi behar da Dorrearen erraietaraino argia sar dadin, baita iluntasuna ere

Zeruko indarretatik isolatzen gaituen sabai faltsua arrazionalismo eta materialismoz egina dago. Bere gainean ezkutatuta bizi da gobernatzen gaituen boteregura patologikoa. Sabaia hautsi behar da Dorrearen erraietaraino argia sar dadin, baita iluntasuna ere, biak behar ditugulako bideari ekiteko.

Denboraz jabetu beharra dugu, hori baita bizitza honetan geure-geurea den gauza bakarretakoa. Besteen denboraz jabetuz aberasten dira dirudunak neurri handi batean; burujabetzak kontrako bidea behar du.

Denboraren dimentsio linealera mugatu zaigu bizitza, kronologikora, baina Kronos ez da denborarekin zerikusia duen jainko greziar bakarra. Aiosek denbora ziklikoa agertzen digu, eta Kairosek une egokia edo halabeharra adierazten du.

Ardatz anitzetan biraka, mayar egutegi kosmikoen gurpil mailakatuek milaka urteko zikloak neurtzen omen dituzte, eguzki sistematik kanpoko denborarekin sinkronizatuz.

Heriotzarako itxaron-zerrendako lerrora mugatu digu bizitza Dorreak. Denboraz jabetu eta erlojutik askatzen dugun neurrian geure bizitzaz jabetuko gara, eta, heriotzara garamatzan marra zuzenaz gain, dimentsio osagarriak biziko ditugu.

Barrura begiratu, barrua entzun, arnasa sakon hartu eta barne hutsunean kulunkatu, ilunetan, lasai, geure buruarekiko beldurrak uxatzeko. Beldur hau da geure buruaren etsai handienetakoa. Geure buruaren zaintzaren ardura hartu behar dugu, geure beharrak asetzeko ardura.

Kanpora ireki zentzumenak, artifiziorik gabe, ez desodorante, ez koloretako betaurreko. Hurkoarekin begiz begi aurkitu, arretaz entzun, hitz zuzena erabili, hitz zintzoa, eta elkarlanean hasi. Ez pertsonak bakarrik, bizidun guztiak begiratu beharko ditugu parez pare, antropozentrismoarekin hautsiz. Bizidunon komunitatearen batasun ezegonkorra besarkatu eta hortik eragitera bideratu.

Desprogramatzea. Dorrearen logika, helburu eta egituretatik askatzea, desguazean bezala

Lurra, zerua, kanpoa, barrua, denbora eta gogoa elkar uztartzetik bilduko ditugu bidaiarako behar ditugun indarrak. Geu ere Dorrearen osagai garenez, bidea egiteko materialak bertatik hartu beharko ditugu. Moralkeriak alde batera utzita, eskura dugunarekin egin beharko dugu lan.  Hori bai, materialek, tresneriak zein ezagutzek baldintza bat bete beharko dute: Desprogramatzea. Dorrearen logika, helburu eta egituretatik askatzea, desguazean bezala.

Hemen abantaila handi bat dugu lur hartze espedizio hau abiatzeko: energia zein baliabide material eta tekniko asko eskura (oraingoz), oso baliagarriak izan dakizkiguke norabide egokian jarriz gero. Ez noski Teknokratek saldu nahi dizkiguten Trantsizio Ekofaxista eta Burbuilabetza Energetikoaren ildotik, justu kontrakotik baizik. Paradoxikoki, aberastasun hori bera da egoki erabiltzea eragozten digun erosokerian gizentzen gaituena.

Ez nator teknologiaren aurkako aldarria egitera. Neu ere sarean harrapatuta nagoenaren jakitun naiz eta tarteka oso gustura ibiltzen naiz ustelkeria honetan txipli-txaplan. Esaten dudana da deshazkunde teknologiko bat behar genukeela, datorren erorketa arintze aldera.

Arnasaren eta uraren ondoren, gure beharrik larriena janaria da, hori da azkarren nozituko genukeen gabezia. Euskal Herria ez dago inondik inora ere prestatuta gure elikadura bermatzeko eta, gainera, dagoen ahalmen apurra galbide azkarrean doa, agintariek hala erabakita. Ez da manifekin, klik edo bozkekin konponduko den arazoa, instituzioek ez dute burujabetza iraunkorrik sustatzeko asmorik, ez daude prestatuta eta ez dute botererik. Gaur egun bizi dugun oparotasunak bide motza du, bere makineria suntsitzailea arpilaketarako baino ez delako eraginkorra, estraktibista den neurrian.

Progresisten katiximaren argudio nagusietako batek dio, bizi-itxaropenaren eta konfort-mailaren datuetan oinarrituz, gizateriaren historian inoiz ez garela hain ondo bizi izan, dena zientzia eta teknologiaren garapenari esker. Matematika horietan, ordea, ez dituzte kontabilizatzen, alde batetik, berrehun urte ingurutan herentzia naturala jan dugula eta etorkizuna larriki hipotekatu dugula eta, bestetik, gizateriaren ehuneko oso txiki batek soilik gozatzen duela kontsumo maila hauez, gehiengo geroz eta handiagoaren sufrimendu handien kontura. Jende gehiegi bizi omen garelako, Munduko Ekonomia Foroko momien arabera.

Elikadura ardatz hartuta gure gabezia guztiak aurkitu ditzakegu, elkarlanerako erronka guztiak, material zein kulturalak

Elikadura ardatz hartuta gure gabezia guztiak aurkitu ditzakegu, elkarlanerako erronka guztiak, material zein kulturalak. Ezagutza xahutu dugu, ekosistemak ahul dira, lan-indarra munduko beste muturretik ekarri behar dugu, lur emankorra falta zaigu, baita haziak ere, eta abere sasoitsuak, lanerako tresneria eta ekoizpen/kontsumo sare sozial orekatuak. Energia merke eta neurrigabearen aroa agortzeko zorian, ekonomia bertaratu beharko da, bizimodua soildu eta dugunarekin bizitzen ikasi. Gainera, hau bezalako herri solidario eta sentiberak ezin du konsumitzen duenaren albo-kalte larriei bizkar emanez bizi, ala?

Biziguneek errealitate berrira egokitu behar dute eta energetikoki nahiz ekologikoki eraginkorragoak izan behar dute, zabortegian bizi baldin bagara zaborra jango eta edango baitugu, ezinbestean. Geu barne hartzen gaituzten ekosistemak garatzen baldin baditugu, aldiz, oparotasun apal batean bizi gintezke. Eta bide horretatik ikasi beharko dugu eraikitzen, arropa ekoizten, tresnak egiten eta abar.

Proposatzen dudana ez da idealismo hutsa, balizko erorketa arintzeko prestatze-ariketa praktikoa baizik. Honi heltzeko, jende antolakunde eredu parekide berriak sortu beharko ditugu, gizarte zibila deitzen den hori dirulaguntzek elikatutako pentsulari-sare korapilatsu ustela bilakatu dutelako, menpekoa eta erosokeriaz blai dagoena. Unibertsitate angloetatik ezarritako bide-langileek gidatzen gaituzte, jakinduriaren tituludunek omen baitakite zer den egokia une bakoitzean: Stop, Bidea eman, Kontrako norabidea… Eskubide osoa dugu subentzio eta diru publikoak erabiltzeko; arazoa menpekotasunean datza, “publikoa” ez delako geurea, gobernuarena baizik, eta gobernua inbertsio-funtsena.

Gertuko historian badugu ekintza zuzenaren eta auzolan eskuzabalaren adibide indartsua

Normalkeria politikoak irentsi dizkigu partidu, sindikatu eta elkarteak, etsipenaren eta erosokeriaren artean preso gure herria, zoko burokrata, funtzionario eta eskalea bihurtzeraino. Kobidarekin, gerretan bezala, erakutsi digute gupidarik gabe bidali gaitzaketela hiltegira, iritzi publikatua zirku politiko/sozial txatxuekin okupatzen duten bitartean. Bi urtez zortzietan txaloak joz eta injustizia-oldearen aurrean ahoa mozalpean sartuta egon eta gero, berriro ekin diote aldarrikapenzaleek matraka emateari, beraien agenda geroz eta erridikuluagoekin, gertatutako guztia parentesi amnesiko batean gordeta.

Gertuko historian badugu ekintza zuzenaren eta auzolan eskuzabalaren adibide indartsua. Duela 60 urte inguru, bere argi-ilunekin, gure herriak jakin zuen instituzioetatik gaindi kooperatibak sortzen eta garatzen, kultura, irakaskuntza, hedabideak, erresistentzia… Hori da izpiritua. Lau katu, hamabi eta hogeita bost izango gara, ez gaude gizarte osoa konbentzitzeko lanak hartzeko. Etorriko da, bada.