EKAI Centerrek HURBIL metodologian oinarrituta landutako Short paper, 2023-09-02
Postmokapitalismoa eta kapitalismo aurreratua
Ohikoa da postmokapitalismoa XX. mendeko [1] 70eko hamarkadatik aurrera hasten den kapitalismo aurreratuaren edo kapitalismo berantiarraren oinarri kulturaltzat hartzea.
Postmofeminismoa, katastrofismo klimatikoa, gutxiengo sexualen edo nazionalen babesaren distortsioa edo migrazio-prozesuak bultzatu dituzten interes korporatiboen ikuspegitik, postmokapitalismoa hainbat helburutarako erabili da: alde batetik, gizarte desartikulazio eta kontrol helburu ez ekonomikoetarako, eta, bestetik, baliabideak eskuratzeko helburu ekonomikoetarako. Azken alor horretan zentratuko gara.
Kapitalismoak bost hamarkada hauetan izan duen bilakaera ekonomikoaren eta bilakaera kultural postmodernoaren arteko interakzioa hainbat eremutan ikus daiteke, batez ere eskulan merkearen eskuragarritasun masiboan, merkatuen hedapenean eta baliabide publikoen erakartzean eragina duten eremuetan.
Aldi honetako zailtasun ekonomikoek azaltzen dute, hein handi batean, inbertsioen etekinak kosta ahala kosta handitu nahia. 70eko hamarkadako krisitik aurrera, inbertsioen errentagarritasun eskasa da Mendebaldeak, oro har, aurre egin beharreko funtsezko erronka.
Emakumeak lan-merkatuan masiboki sartzeak helburu ekonomiko argia izan zuen: eskulan merkearen eskuragarritasun masiboa. Era berean, globalizazio ekonomikoak ere eskulan merke masiboa bilatzen du
Emakumea lan-merkatuan masiboki sartzeak helburu ekonomiko argia izan zuen: eskulan merkearen eskuragarritasun masiboa lortzea, alegia. Horrek aparteko bultzada eman zien korporazioen mozkinei. Argi dago postmofeminismoa funtsezko tresna izan zela lan merkaturako sarbide masibo hori bultzatzeko eta, aldi berean, emakumearen lan-esplotazio masiboaren fenomenoa ezkutatzeko. Izan ere, gertakari horren ondorioz, emakumeen laneratzeak etxeko lanari 40 lanordu gehitzea ekarri zuen.
Globalizazio ekonomikoa ere funtsezko tresna izan da korporazio handiek, merkatuak zabalduz eta garapen bidean dauden herrialdeetan eskulan merkea masiboki erabiliz [2], irabaziak nabarmen handitzeko. “Globalismo” gisa ezagutzen dugun kultur fenomeno postmodernoa globalizazio ekonomiko horren euskarri izan da, eta, aldi berean, gizartea kontrolatzeko eta desegiteko tresna gisa erabili da.
Postmofeminismoa funtsezko tresna izan da emakumeen lan-esplotazio masiboaren fenomenoa ezkutatzeko. Halaber, globalismoa beste herrialde batzuetako eskulan merkearen erabilera masiboa bultzatzen eta justifikatzen duen kultur fenomenoa da
XX. mendeko 90eko hamarkadan, emakumea lan-merkatuan sartzeko prozesua amaitu zenean, enpresa-emaitzetarako funtsezkoa den eskulan merkearen erakartze masiboa lortzeko beste lurralde batzuetako immigrazioari begira jartzen hasi ziren. Eskulan merkearen ustiapen masiboko prozesu horiek irmoki babestu ditu eta babesten ditu kulturaren aurkako globalismoak. Kulturaren aurkako globalismo hau postmokapitalismoaren funtsezko elementua da.
Katastrofismo klimatikoa postmokapitalismoaren funtsezko beste pieza bat da, eta funtsean, helburu geopolitikoetarako eta kontrol sozialerako erabili da. Baina korporazioen aberastasun ekonomikorako helburuak gero eta argiago geratu dira. Batez ere, XXI. mendean zehar, Europako estatuek gero eta aurrekontu-baliabide gehiago bideratu dituzte agenda “berdeetara”. Korporazio handiek sistematikoki bereganatu dituzte baliabide horiek, beren inbertsioen errentagarritasuna ziurtatzeko.
Erreferentziak:
[1] WILSON, Hugh T. (2002) Capitalism After Postmodernism: Neo-Conservatism, Legitimacy and the Theory of Public Capital. Brill Academic Pub.
[2] GLYN, Andrew (2006) Capitalism Unleashed: Finance, Globalization and Welfare. Oxford University Press.
Agiri hau EKAI Centerrek landu du GOGOZ egitasmoaren barruan, HURBIL adostasun-metodologiari jarraituz. BIDALI ZURE IDEIA EDO PROPOSAMENAK.
Globalismoak bultzatutako kontrol sozial edo totalitarismorako hurrengo urratsa datorren Maiatzak 27an gertatuko da Ginebran. Egun horretan OMEk (OMS) PANDEMIEN HITZARMENA sinatuko du eta horren bidez Covidekin gertatutakoa errepikatzeko aukera izango dute. Kontrol neurriak “egoera pandemikoan edo emergentzia klimatikoagatik” emango dirá: konfinamenduak, pasaporte naziak, medioen zentsura,… ADI egon!!
Emakumeen lan-merkaturatze masiboaz:
1. 70eko hamarkadan, demagun, emakume asko (“etxeko lanetan”) etxean konfinatuta izatearekin (eta diruz dependenteak izatearekin, eta abar) ez zeuden gustora, edo ez zeuden ados.
2. Inkietude horiek “korporazioek” beren interesetarako erabili eta bideratu zituzten.
3. Azpitik edo fondoan “gizartetik kanpo” ez izateko emakumeen nahimen hura zegoela, ez da ahaztu edo ez da alde batera utzi behar.
Alegia, ez gaitezen pasa ideologia zerratuko feminismoaren esplikaziotik (“patriarkatuak du (den-denaren) kulpa”) esplikazio materialista (edo ez dakit nola esan) berdin xinple eta orojakile batera (“emakumeak erabili dituzte”).
Inmigranteen erakartze masiboaz:
1. “90eko hamarkadan, beste lurralde batzuetako inmigrazioari begira jartzen hasi ziren [korporazioak]”.
Ez, jauna. Kapitalismoak beti erakarri nahi izan du, eta erakarri du, eskulan merkea, bere komenentziko tokietara. XIX. eta XX. mendeak beteak dira etsenpluz.
2. Dena ez da erabilera: gizakien “hautua” ere bada, printzipioz, migrazioa.
3. “Globalismoak”, askotan, migrazio prozesuak bultzatzen ditu… jakina. Baita galarazi ere, bere asmoekin bat ez datozenean.
4. “Ordezkatze Haundiaz” hitz egiten du bestek. Globalistek “Europa islamizatu” gura lukete, eta abar. Ez naiz opinio horietakoa.
Gaixoak, gure umeak!…
ados Pablo
Nire ustez emakume gehienek lan-merkatuan sartu gura dabe dirua eukiteko eta holan neurri handi batean euren erabakiak hartzeko.
Ezin dogu ahaztu (antza denez, batzuei ahaztu egin jake) andra belaunaldi askok nahiz eta egoera txarrean bizi ezin ebela ezer erabaki, gizonen menpean egon zirelako.
Pozgarria da ebangelio modernoetaz edo posmoetaz elkar hitz egin ahal izatea ematen zaizkigun iritziak eta errelatoak ondo trukatuak datozkigulako.
Autonomia eta liberazioa lan merkatuarekin parekatzen dizkigute, dirua lortzeko modua direlako. Patriarkalki eratutako komunitatearekiko (familia modernoa) askapena, estatua eta merkatuaren eskutik datorrela sinetsi arazi digute, baina pixkat arakatuz gero sekulako tranpa dela ikus dezakegu.
Bi alaba ama izan berri dira eta amatasuna bizi nahi dutenez , ez dakite zer asmatu lan merkaturako itzulera atzeratu ahal izateko.
Etxean eta lotuta bizi nahi dute? ez, baina bizitza lanari saltzea al da liberazioa? Estatuak bermatu beharko lukeela diosku “ezkerrak”, baina zer da ba Estatua eraikin patriarkal gorena baino, nahiz gizon emakume edo dena delakoek gobernatu?.
Gai hauek eta beste batzuk sakonki aztertu zuen Prado Estebanek Feminicidio-o-auto-construccion-de-la-mujer liburuan duela jada urte batzuk, baita feminismoaren genealogia eta abarrez baina oso ezezaguna da, neurri handi batetan hemen jazartua eta isilarazia izan zelako, eztabaidek ez dutelako lekurik dogma etxean.
Benetan interesgarriak dira Prado Estebanen hitzaldi hauek:
https://youtu.be/J6t9172XysA?si=e8lUV6siRBwp9q-S
https://youtu.be/pZwVSWd4yO4?si=uZKG249rTlLJrpej
Horiek besteak beste. Beste hainbat aurkezpen eta hitzaldi ere baditu.
Lehen beste egoera batean bizi ziran, komunitatean…ados. Baina orain kode zibila, NAN, arauak daukaguz eta errealitate horretan bizi gara eta bizitzeko lan-merkatuan sartu behar da, bai batzuek etxean artisautzan,sendabelarrak prestetan edo liburuak idazten saltzeko, azkenean lan-merkatuan dagoz. Andra batzuek etxean geratu gura dabe seme alabak jagoten, lan-merkatuan sartu barik. Tamalez askotan maitasuna ez da betiko eta banantzeak, dibortzioak sortzen dira. Horren ondorioz hitzarmen arau-emaileak, familiaren etxebizitza eratxiki behar da, eskondite batek ordaindu behar dauan pentsinoa, seme alabei zor jaken mantenua eta abar. Sarri andreek auzitegietara jo behar dabe erreklamazinoak aurkezteko. Mota askotako egoerak dagoz: gizon batzuek ez dabe ordaindu gura, beste batzuek ezin dabe ordaindu, alokairua ordaindu behar dabelako eta abar…. Azkenean andrek seme alabak manteniduteko bere senideei dirua eskatu behar deutsee, gurasoei, ahizta-nebei…. batzuek ez daukie nori eskatu eta edozein lan hartu behar dabe eta hori bai eskulan oso merkea. Tristeena egoera txar batean dagozanak ia-ia konponbide barik eta horreek dinoe: Eurek soldata bat irabazi balebe aspaldian etxetik alde egingo ebela. Horregaitik hemen nonork badaki diru barik autonomia eta liberazinoa zelan lortu esan daiala, jende askok eskerrak emongo deutsiez.
Egi borobila Amaia, seme alabak ditugun banatutako aita ta amak ba dakigu zer dan ankaz gora geratzia.
Diru eta botere kontuak dira kasu hauetan gai ilunenak…tamalez.
Horregatik teoriak, lehen omen zegoena.,orain ustez dagoena, eta errealitatea dira horren ezberdinak.
Jakingo bagenu autonomia eta liberazioa zelan lortu, earra litzateke,
baina sistema honen arauak onartu eta sustatuz seguru ezetz.
Argi utzi nahi dut ez naizela nor besteei nola jokatu behar duten esateko, ez ta etxekoei ere, iritzi batzuk konpartitu nahi ditut besterik gabe.
Liberazio indibiduala eta autonomia, eremitek agian ezagutuko dute zorriek eta arkakosoek uzten baldin badiete. Sarri argudiatzen da inoiz baino hobeto bizi garela, luzaroago eta erosoago eta neurri batetan ezin da hau ukatu, kontua da zeren kontura bizi garen honela:
-Azken berrehun urtetan lurraren baliabideak xahutu eta agortze bidean jarri ditugu, bai bizidunak, bai bizigabeak.
-Suntsitze horrek munduko biztanleriaren miseria gorria eragin du, baita kultura eta komunitateen akabera.
-Beraz herentzia jan dugu eta datozenak hipotekatu haiena ere geure belaunaldiek xahututa.
-Eta hala ere ez gara zoriontsu, galdetu psikologo eta psikiatrei, aztertu ea kultura xumeak baino irrifartsuago bizi garen.
Kontuak eginez gero argi dago geure bizimoduak etorkizun laburra duela eta balizko etorkizunean autonomia eta liberazioa beste neurri batzuetan baloratu beharko dela, bizidunon komunitatean eta batez ere gizarte piramidala berdinduta, antropozentrismoa atzean utzita.
Gogorarazi behar da, behin eta berriz gogorarazi ere, etxezuloan, senarraren meneko eta erabakirik batere hartu ezinik deskribatu ohi den emakume jopu hori, frankismoan botereak lan ideologiko irmo eta etengabe bidez bultzatu zuen emakume eredua dela. Falangeren Sección Femeninak izan zuen lan adoktrinatzaile estrategiko hori egiteko ardura, eta haren arrakastari esker frankismoko emakumea adingabetzat hartzen zen izaki izatera pasa zen, aitaren tutoretzatik senarrarenera igarotzen zena.
Ordutik eta gaurdainokoa, estatu-indibidualismoak, gezurrezko ongizatekeriak eta ingeniaritza sozialak findu eta borobildu dute. Orohar, etsaiak guk geure buruak baino hobeto ezagutzen gaituela profitatuz, hura beti doalako gu baino hamaika urrats aurrerago.
Hori horrela, esan behar dut aldiro ikaragarria gertatzen zaidala perpektiba, memoria eta garenaren kontzientzia nola galtzen dugun behin eta berriz ikustea. Nola botere ezarriaren makineria ideologiko zoli eta sendoak kateatzen gaituen behin eta berriz dilema faltsuetan, eta iristen garen planteatzera eta eztabaidatzera ea zer den okerrago: senarraren meneko, ala kapitalaren eta estatuaren meneko izatea. Akaso botere patriarkala inoiz baino presente eta indartsuago dago, hain justu emakumeen gehiengo zabala patriarkatu horretan libre(ago) dela sinetsita dagoelako. Esan ohi den bezala, elefante arroxa aretoaren erdian daukate, baina…
Zein elkartrukatze interesgarria. Umeak erdigunean jarriko bagenitu beharbada ama bat eta aita bat pisu batean ume bat eta gutxiago bi hazteko eta hezteko formula ez dela nahiko esango nuke nik.
Ama amatasunera joatea gizartearentzat inbertsioa dela esango nuke, baina hori egin ezkero komunitate bat beharko luke ama hori babesten ume hori maitasunean hazteko eta hezteko. Suedia bezalako herrialdeak esango nuke direla gureak baino umezentrikoagoak zentzu honetan. Ama horri umea hazten den einean energia soberan geratzen hasiko zaio, baina gure gizarteak planteatzen duena baino ASKOZ ere astiroago. Hemen autonomo lana izango litzateke egokia, baina lan egiten den jarduna deklaratuz noski. Ama hori joango litzateke bere talentuei brilloa ateratzen bere lanarekin trukean dirua lortzeko eta gutxinaka era armonikoan lana gehitzen umearen beharrizan emozionalak bermatuta utzita.
Bai emakumeok eta bai gizonak amatasunak mundu zoro honi buelta emateko duen boterea benetan ulertuko bagenu, belaunaldi bitan panorama berria izango genukeelakoan nago.
Ala, beste aldagaitxo bat zuen hartu-emanari gehitzeko.
Besarkada bat Independentearen aterkinaren azpiko aske pentsalari maiteak. Gozagarria da zuen iruzkinak irakurtzea🥰
Emakumeak etxean egon behar hori ez da izan langile klasearen bizipena: nekazariak zirenak, gizonekin batera aritzen ziren alorrean, eta etxera itzultzean, gizonak mahaian esertzen ziren bitartean, emakumeek oraindik zutik jarraitzen zuten, haiei bazkaria zerbitzatzen. Familia arrantzaleetakoak portuan aritzen ziren sareak konpontzen eta arraina saltzen. Dendariak, dendan lanean. Fabriketan, gizonak, emakumeak eta haurrak, denak aritzen ziren. Bilbon, zamari lanetan aritzen ziren baita 90 urteko emakumeak ere. Beraz ez, ez da egia emakumeak 1970ean hasi zirenik zaintzaz bestelako lan ordainduak egiten.
Ados, Alaitz. Emakumeak beti egin du lan, bistan dago. 70eko hamarkadaz geroztiko fase post-industrialean sartu diguten ziria besteren konturako lan asalariatu ustez desiragarriarena da, burujabetzearekin zerikusirik ez duena eta, jakina, horrek ez du inor “liberatu”, ez emakume, ez gizon.