“Naissance de la biopolitique”, (Biopolitikaren jaiotza) izeneko liburuan Foucaultek bere teoria plazaratzeko Francoren heriotza erabili zuen. Franco hiltzen ari zela esaten zuen Foucaultek: «Aspalditik hilik dago baina halere biziarazi baita iraunarazi egiten dute ere, eta egunero dago parte medikoren bat deitzen dena esateko, adibidez: la flebitis está remitiendo y está siendo superada…»…
une jakin batetik aurrera, ordea, boterea jadanik ez da izango hilaraztea, biziaraztea edo iraunaraztea baizik
Duela 50 urte, Franco ia gorpua zen kasik eta, dena den, iraunarazi egiten zutela begi-bistakoa zen. Egoera hori erabili zuen Michel Foucaultek, adibide zehatz modura harturik, kasu horretan boterearen aldaketa baten aurrean geundela esplikatzeko. Eta zein zen aldaketa hura? Aldaketa hura zen boterea zentzu errepresiboan, debekatzailean eta alienatzailean ikustetik, boterea sortzaile, produktibo eta kontrolatzaile izatera pasatzearena. Hau da, sasoi jakin batean boterea indarra zen, funtsean, heriotza ekartzeko edozeini mehatxurik egiteko aukera zuelako. Botereak hil egin zezakeen eta, horregatik, botereak zigortu, agindu eta mehatxatu egin zezakeen.
Baina une jakin batetik aurrera, ordea, boterea jadanik ez da izango hilaraztea, biziaraztea edo iraunaraztea baizik. Medikuntzan oinarritutako bigarren sistema hori da botereak erabili izan duena modernitatean eta Francoren heriotza, Foucaultek erabili zuen adibidea, eredu hura zentzu zabal batean aplikatzeko eta, era bertsuan, «Biopolitika» deritzana definitzeko ibili zuen.
Biopolitika, beraz, horixe litzateke, hain zuzen ere, ez errepresio zuzena, kontrola baizik
Biopolitika, beraz, horixe litzateke, hain zuzen ere, ez errepresio zuzena, kontrola baizik. Eta kontrolerako, berriz, debekua ez erabiltzea, produkzio bideratua baizik. Horrek zer esan nahi du? memento jakin batetik aurrera ez dela debekatuko, adibidez, euskara erabiltzea, baizik eta euskara ekoizpen mundutik baztertu egingo dela hiritar mota jakin bat gizarte bizitzan, gurean «espainiar demokratak deritzanak» bultzatzeko. Horretarako, botere piramidalaren partez, zeinean batzuk (agintariak) erpinean dauden bitartean gehienak (zapalduak) haien azpian bizi behar duten, botere-sarearen kontrolaren bidez zokoratuak eta deskonektatuak agertuko zaizkigu: kanpoan utzitakoak. Botere antolaketa berri honetan baztertuak izango dira iraganean zapalduen tokia hartu zutenak. Ildo honetatik, garai bateko zentralismo errepresibo sakralizatuaren ordez deszentralizazio saretua bezain kontrolatua garatuko da, eta botere politikoez kanpo geratuko direnei, beraz, benetako oposizio alternatiba izatea besterik ez zaie geldituko.
Handik aurrera, ekoitziko den gizartean, ez da boterea zentzu negatiboan soilik ibiliko, modu osagarrian eta, gero eta garrantzi handiagoz, zentzu positiboan baizik. Boterearen gizarte kontrol hau biopolitikaren oinarri-oinarrian dago.
Horrela, bada, Foucaulten planteamendu honek balio digu ulertzeko uneren batean sortu egiten dela nolabaiteko botere haustura, zeinean botere autoritarioa, debekatzailea, nonbait, bekatua eta legez kanpokoa zer den esaten zuena, hori adierazi beharrean, desioaren nondik norakoa bideratzen hasten baita, hau da, produkzioa eta sedukzioa erabiltzen hasten denean, gizartea aldatu egin dela esan nahi du, eta honekin batera, aldatu egiten dela botere erlijioso errepresibotik beste botere kontrolatzaile batera. Gizartea antolatzeko eredu autoritario zentralistaren ordezkoa modu sekularra eta autonomikoa izango da eta, prozesu luze baten bidez, aurreko indar zaharren birmoldatzea ekarriko du menperatze modu konplexu berriak gailentzen diren bitartean.
botere piramidala ordezkatzeko sortu zen kontrol sozialerako botere hori
Horren adibide garbia Latinoamerikako egungo egoera politikoa da; izan ere, egun yankeen botereak ez du estatu-kolpeen beharrik bere aldeko gobernuak sustatzeko, eta nahikoa da gizarte-segurantzarik eza eragingo duen krisi ekonomikoa sortzea, hautestontzien bidez gobernu autoritarioak baina AEBk kontrolatutakoak sustatzeko.
Gure artean eta etxetik gertu, nahikoa da segurtasunik ezaren bandera astintzea (immigrazioa edo okupazioa erabiliz, esaterako), Franco hil zenean botere piramidala ordezkatzeko sortu zen kontrol sozialerako botere hori indartzen saiatzeko.
batzuk askatasun demokratikoarekin nahastu zuten botere aldaketa
Batzuek, orduan eta orain, askatasun demokratikoarekin nahastu zuten botere aldaketa hura, kontrol-mekanismoen erreforma baino ez zen baina…
