hizkuntza bazterketa

Euskararen patua

Hiru hizkuntza: bi hegemoniko eta bestea erresiduala.
Muinean betiko pedagogia soziala.

8

Iñaki Lopez de Luzuriaga

Euskal Wikilarien Elkarteko kidea. Itzultzailea. Lasarte

Joxemi Campillo Robles

Joxemi Campillo Robles

EHEko militante ohia, Natura eta Zientzia dibulgazio zalea. Aramaixo

Tabua da. Isiltasunez zabaltzen doa hizkuntza bazterketa, euskaldunen eguneroko makro eta mikrobazterketekin. Baina ez esan txintik, dena nahiko ongi dabil: euskara, kolorea eta musika (eta gastroa). Atzo euskaraz zekien jamaikar bat aurkitu genuen (jar dezagun youtuben!). Euskaraldiak abestia atera du. Zoragarri.

Bitartean, Erdaraldiak 7/24/365 jarraitzen du. Hor, koloreak bost axola. Asimilazioa eta alienazioa ongi doaz. Donostiara datozen udaltzainen % 90 erdaldun elebakarrak dira. Epaileak Ertzaintza erdaldun elebakarra behartzen ari dira jo ta ke. Komunikabide erdalzaleak nonahi. Donostialdeko bus linea batzuetan euskaraz 0 akats, txoferrek ez baitakite “kaixo” ere zer den, nola huts egin!

Garraioa, arroztearen adibide gordina da. Azken urteotan txoferrekiko hizkuntza komunikazioak hobetu dira Donostiako linea batzuetan, bidaiariak erdarara gutxitan behartuz. Zoritxarrez, Donostialdeko azken autobus lizitazioek (Alsa eta Transitia -TBH- konpainiak irabazle, 2021eko uztailetik lineen kudeatzaile) berretsi dute euskaldunak estralurtarrak garela autobus publikoen zerbitzuetan. Beste garraiabideetan ere antzekoa da egoera, Adif-Renfen lehenik, gero Euskotrenen eta abar.

Erdaraldian, administrazio baskoaren (aldundiak barne) mezua pedagogikoa eta sinplea da uneoro: joan zuen indio erreserbetara (edo Etb3ra), euskara ederra da, umeekin eta txakurrarekin. Izatez, plazan gure hizkuntzak ez omen du ezertarako balio, hitz egin normal erdaraz (edo ukitu dibertigarriko zure euskalduntxo azentuaz).

Hiru hizkuntza: bi hegemoniko eta bestea erresiduala. Bi formula: batean boluntarismoaren agonia, arloko ikuspegia (eta euskaraokea); bestean, berriz, zeharkakotasuna eta estatuaren bulldozerra. Alegia, muinean, betiko pedagogia soziala. Esan zuen jada Madrilgo prentsak Bigarren Karlistaldi amaieran, azken euskal lege eta instituzioak kendu ahala: “¡No basta con quitarles los fueros, hay que quitarles también el idioma!”. Bada, gero eta gertuago dute helburua.

Joxemi Campillo eta Iñaki Lopez de Luzuriaga autoreek sinatuta

Nahi baduzu, Independenteak aurrera egin dezan lagundu dezakezu. Idatziz, itzuliz, janariz, irudigintzan, bideogintzan, bertsotan, diseinuan, informatikan, psikologia klinikoan, abokatutzan edo diruz ere bai. Ziberjazarpenari aurre! INDEPENDENTEA LAGUNDU >

Honen harira

8 erantzun “Euskararen patua” bidalketan

  1. No basta,

    Hay quitarles su vida,

    O la vida en sí misma

    “Vae víctis”‘ los vencedores no perdonan

  2. Egun on lagunok:
    Gizartea eroturik dagoela ez da oraingoa.
    Berez, gizalagunak dira eroturik direnak.
    Ze itxaron dezakegu, ni bezelako ero batengandik?

    Zergatik egin behar da euskeraz?
    Nik badinat erantzuna. Nik badiat erantzuna. Eta hik?

    Oharra: Erantzunak, beste hizkuntza bat ere aukeratzeko baliagarria ba da; euskerarik ez egiteko ere baliagarria da.
    Zihurrenik ez dizkiñet/at ikusiko erantzunak…..Bakoitzontzat bere erantzunak izan behar dute baliagarri. Aupa eta aurrera.

  3. Beti uste izaten dugu independentzia lortzeko erreferendum bat egin behar dela, baimena behar dugula. Baina gogora ditzagun Transnistria, Somaliland, Hego Ossetia eta Abkhaziako adibideak. Epe luzera begira, aitortuak izango dira herri horiek, kolonizazio makina egunez egun atzera egiten ari delako.

    Independentzia lortzeko modu bakarra herriaren maila guztietako desobedientzia da eta ez Eskozia edo Kataluniako ereduak. Hara begira dezagun nahi dute herri honetan ditugun satorrek.

  4. Kaixo Alex, ulertzen dut zer esan nahi duzun, eta ados nago Espainiari eta Frantziari ez diegula inolako baimenik zor. Baina nik erreferendumarena zuk ez bezala arrazoitzen dut. Nik uste dut ez dela baimena eskatzea espetxeratuta gauzkaten estatu inperialistei, baizik eta herriari eskatzea, gure kasuan Euskal Herriari, bere etorkizun politikoa libreki erabaki dezala autodeterminazio-erreferendum baten bidez. Hau da, Euskal Herriko herriari galdetzen diogu, eta ez Espainiako eta Frantziako estatuei. Baina noski, herria subjektua da, eta horregatik egin behar da horrela. Ezin dugu aldebakarreko independentzia aldarrikatu, herriak iritzirik eman ez badu. Eskubide hori Espainiako eta Frantziako uztarririk gabe erabiltzeko askatasuna izan beharko genuke, baina arazoa horixe da, eta ez erreferenduma bera.

  5. Pako:
    Eztabaidarako pronto, ala? Goizetik botatako erronkatxoa gogoan. Bada, nire erantzuna: gizaki garen heinean ugaztun garela atzendu ezin dezakegun moduan, berdin mundu zabaleko leku posible guztietatik Euskal Herrian jaio, hazi edota paratu garenez gero, ezin ahaztu bertako hizkuntzak ahalbidetzen duela garena izatea. Alternatiba zein da ba? Hitz egin dezakegu denok ingelesez eta ingelesez preskribatutako ametsetan galdu.
    Eta zurea, zein da? Edonola ere, fokoa desbideratzeko arriskua du honek…

    Iñaki eta Joxemi:
    Artikulu bikaina idatzi duzue. Erdaraldia 7/24/365, jaja, onaaa.

  6. Kaixo Patrik,

    Oso komenigarria da aldizkari honetan sustatzen duzuen eztabaida eta ikuspuntu ezberdinen partekatzea, beste toki gutxitan aurkitu baitaiteke hori euskal hedabideetan. Zure ikuspuntuarekin bat nator, herriak erabakitzeko eskubidea du alor guztietan, batean salbu: bere existentziaren inguruan. Naturara joko dut azalpen bila: zu edo ni, edo beste edozein izaki bizidun jaiotzen denean erabakitzeko askatasuna duela esan daiteke ia alor guztietan, gaur arratsaldean mendira joan naiteke edo itsasora adibidez, hori erabaki dezaket. Baina ezin izan dudana erabaki da non jaioko nintzen eta jaiotzea bera, hori nire borondatetik kanpo dago, existitzeak hori dakarrelako.

    Ni herriak izaki bizidunekin alderatzearen aldekoa naiz. Nola erabaki dezake herri batek existitu nahi duen edo ez? Nire ustez hori herri azpiratzaileen amarru bat da, izan ere, Euskal Herria eta beste edozein herri errealitate bat da inork erabaki izan gabe, orduan zergatik bozkatu behar dugu geure independentzia? Giza eskubideen lehen eskubidean jasotzen den bezala, edozein gizakik bizitzeko eskubidea du, edozein herrik ere ez al du eskubide bera?

    Esango didazue geure herrian badagoela zati handi bat geure herriariaren independentziaren alde bozkatuko ez lukeena. Goiko arrazonamendua aplikatuz gero, pentsa dezakegu pertsona horiek haien suizidio identitarioaren alde daudela edo ez dutela bere burua Euskal Herrian kokatzen. Horrek zer pentsatua ekartzen du.

    Baten batek esango du gauza ezberdinak direla herria (nazioa) eta estatua (independentzia). Hau da, Euskal Herria existitu daitekeela ente autonomo gisa herrialde kolonizatzaileen barnean. Bi galdera ditut horientzat:

    1 – Zeinek bozkatu zuen duela 500 urte edo 190 (Foruen galeran) Euskal Herriaren independentzia galtzea? Garai horretan erreferendum bat egin izan balitz, zein aukerak irabaziko luke?

    2 – Erromako Inperioan eta aintzinaroan usu, ez ziren gutxi esklabo gisa hartzen ziren gizakiak. Pertsona baten gainetik beste batek bere existentzia, izaera, ekonomia, defentsa eta gai garrantzitsuei buruzko erabakiak hartzeari nola deitzen zaio? Orain ordezkatu “pertsona” hitza “herri” hitzarengatik.

    Azkenik, erreferendum bat ospatzeak ezberdintasun osoan jartzen gaitu herri azpiratukoak, herri azpiratzailekoen aurrean. Aparatu mediatiko, azken mendeetako asimilazio kolektiboa, eta estatu azpiratzaileak ekonomia bezalako adarrak bere mende edukitzeak abantaila ematen dio edozein erreferendumetan. Herri azpiratzaileak “jendea konbentzitzeko” autonomia gehiago, baliabide ekonomiko gehiago eta bestelako karameloak eman ditzake, indarra erabiltzeaz gain. Jada jende konbentzitua edukiko du (sektore unionista), makina asimilazionistak azken mendeetan egindakoaren fruitu. Nola esan dezakegu baldintza berdinetan egongo garela lehiatzen bi aldeak?

    Esan bezala, nire iritzia da goikoa eta ziur aski pertsona askok ez duzue partekatuko. Baina uste dut aldizkari honen aberastasunetako bat iritzi aniztasuna eta iritzi ez hain “politikoki zuzenak” egotea dela.

    Segi aurrera!

  7. Eskerrikasko Alex!
    Erabat ados.
    Erabakitzeko eskubidea, autodeterminazio eskubidearekin nahastu nahi hau inperioen beste amarru bat baino ez da.
    Euskaldunok estatu propioa berrezarri eta aldarrikatzeko eskubide osoa daukagu, ez baitugu sekula inperio frantses eta espainolen parte izateko bozkatu, zertarako bozkatu behar dugu orain? Daukagun eskubidea galtzeko?

Utzi iruzkina, izen eta abizenez

Azken artikuluak