Sinatuta: Joxemi Campillo eta J.J. Agirre
Plazara gatoz ekimena
Boterean dauden talde politiko guztien gaitza da egoeraren alde onak azpimarratzea edota asmatzea. Aldeko hedabideen laguntzaz, diskurtso gozo-baikorrak hedatzen dituzte etengabe, herritarrok kontakizun hori “geure” egiten dugun arte. Eremu guztietan gertatzen da hori, ekonomian, ingurumenean… denetan, baina bereziki euskarari dagokionean.
Hala, euskararen egoerari buruzko ipuin harrigarriak entzun-irakurri ditugu egunotan ere. EAJ-ko Lexuri Arrizabalagari, Hezkuntza lege berriaz entzun diogu esaten: “gure helburuak dira bikaintasuna, integrazioa, inklusioa, hezkidetza, aniztasuna (euskararen arrastorik ez)… baina talde batzuek eztabaida zahar batzuk atera dituzte, eta guk hori alde batera utzi nahi dugu. Euskadin, ez daukagu arazorik euskararekin, duela 40 urte konpondutako zerbait da, adostasun maila handia dago.”
EAEn euskarak arazorik ez? Ez gutxi!
Eusko Jaurlaritzaren ISEI institutuak berak aitortzen du, D ereduan ikasleen %40k ez duela euskarazko nahikotasun maila erdiesten. Lanbide Heziketan D ereduko matrikulazioa ez da %20ra heltzen. Izan ere, Baskongadetako Hezkuntza Sistemak kasu gehienetan ez du ziurtatzen ikasleak euskaradun oso ateratzea. Sare sozialetan euskararen eskaintza (eta erabilera) hutsaren hurrengoa da; ETB1ek ez du ikusleen %2aren langa gainditzen, eta horren guztiaren ondorioz, gazteen eta haurren artean ere, erabilera maldan behera doa (kale neurketek adin guztietarako frogatzen dutenez). Gainera, alderdi eta epaile espainiarrak eraso betean ari zaizkigu, Nafarroan bezala, EAEn ere.
Arrizabalagaren alderdi bereko Jose Manuel Bujandak ere, idatzi ditu bereak: “Euskarak Euskadiko EAEn sekulan ez du ezagutu gaur bizi duen egoera: inoiz baino hiztun gehiago ditu eta proportzio handienak gazteen artean…”.
Tira, egoerak aldatuz doaz denboran zehar, baina euskarak inoiz baino hiztun gehiago dituela, gertuago dago gezurretik egiatik baino. EAEn euskaraz dakigun herritarrak %35 inguru omen gara (eztabaidarako hori ere), baina euskara gutxi-asko erabiltzen dugunok horien erdiak ere ez gara (%15?). Bestalde, proportzioan, Francoren diktadurara arte orain baino askoz gehiago izan dira beti euskal hiztunak, Bujandak, aldagai erabakigarria den garaian garaiko biztanle kopurua “ahaztu” baitu. Ordura arte, gainera, euskaldun elebakarrek ematen zioten nolabaiteko trinkotasuna eta bizia euskarari; egun, ordea, horien funtsezko ekarpena galdu, eta erdarekiko menpekotasuna areagotu da.
Lege-babes egoki bat?
“Eta egoera horren oinarrian, lege-babes egoki bat, euskara sustatzea ardatz duen hizkuntza politika baliabidez behar bezala hornitua, eta herritarren atxikimendua dago” jarraitu du Bujandak.
Non bizi da Bujanda jauna? Ez du izan azken hilabeteotako (eta aurretiko) epaile espainiarren sententzien berri? Ez daki Udalerrien Legea ere auzitara eraman dutela? “Baliabidez egoki hornitutako hizkuntz politika” da euskal bikoiztaileak kale gorrian utzi dituena? Fikzioa euskarazkio telebistatik ezabatu duena? Aldibereko itzulpen zerbitzu publikoak erabiltzeagatik diru mordoxka eskatzen duena? Gizarte-sareetan, plataformetan ezer gutxi bultzatu duena?…
Txapelaraino gaude “baikortasun” balizko eta antzu baten izenean zabaltzen diren euskararen gaineko diskurtso faltsu eztituez. Diskurtso horrek gainera, ez du jendea adoretzeko balio, desmobilizatzeko baizik. Lobelarra da.
EAJkide agurgarriok, euskara (euskararen herria) kinka larrian dado EAEn, eta areago, aipatu ere egin ez dituzuen Nafarroan eta Iparraldean ere. Baikortasunez jardun nahi duzue? Ekin hizkuntza politika serioak egikaritzeari EAEn, eta biderkatu Nafarroako eta Iparraldeko eragile euskaltzaleei laguntza eta babesa.
Joxemi Campillo eta J.J. Agirre
Plazara gatoz ekimena
2.Hizkuntz Eskakizuna duen batek
dei bat erantzutean administrazioan…
– Barkatu ni euskaldun berri naiz, en castellano mejor, si no te importa.
Hauxe da euskararen osasuna eta 2.HE-aren benetako esanahia.
Busturialdeko Ur-Partzuergoa irentsi berri duen Bilbao-Bizkaiako Ur-Partzuergoko langilea, Ibarrangelura egindako lehenengo bisitan: “No sé euskera. En 20 años no me ha hecho falta. Tú ya sabes castellano”.
Lan postu “publiko” (estatal) horrek ze hizkuntz-eskakizun daukan non aurkitu dezaket?
Ados Joxemi, argumentatu dekenarekin ados.
Eta baita “Ekin hizkuntza politika serioak egikaritzeari EAEn, eta biderkatu Nafarroako eta Iparraldeko eragile euskaltzaleei laguntza eta babesa” horrekin ere,
baiña hori baiño lehenago, ba al dago ba borondaterik politikari hauen aldetik?
“Euskera maite dugu eta bere alde egingo dugu” sentipenik ba al dute ba politikari hauek (eta beste askok)?
Horretarako jarri ote dira/dituzte ba dauden postuetan?
Eta orokorrean, gauzak eta egoerak hobetzeko ote daude ba dauden postuetan? herritarrei laguntzeko?
Eta hauei begira eta hauen zain egon behar al dugu ba gauzak eta egoerak hobetzeko?
ETB1ekoa normala da inork ez ikustea, programazioa oso oso txarra da. Ez dute ezer inbertitzen. Une honetan, sinestezina da filmak itzultzeko proiektu publikorik ez egotea, gainerako hizkuntzetara itzultzen diren maila berean.
Bestalde, egoera batzuetan ez dakizu nola jokatu. D ereduko nire seme-alaben institutu publikora deitzen dut telefonoz, eta Bedelek ez daki euskaraz. Nire burua gatazkan sartzen da nire eskubideen eta gizagaixo bat langabeziara bidali nahi ez izatearen artean. Isildu eta izorratu.