Euskal kulturaren egoerari buruz hitz egitean, kultura elebidun, misto, partekatu edo ukipen-hizkuntzetako kultur motako klixeak erabili ohi dira euskararen funtsa izendatzeko, definizio haiek euskararen existentzia soziolinguistiko ulertzeari beste hizkuntzekiko beharrezko erlazioak laguntzen omen diotelakoan betiere. Definizio deskriptibo horiek, ustez, gure hizkuntza txikiak gaizki bizi duen (elkarrekin ez baita bizi) beste hizkuntza handiekiko mendekotasun-egoera eta ezinbesteko mendetasuna ezkutatzeko balio dute.
Klixeen arazoa, ordea, ez da ideia faltsuen isla direla, baizik eta ideia oso onen azaleko adierazpena baino ez direla. Horregatik, hori gainditu nahian, gaur, euskararen egunaren karira, beste izendapen mota batekin natorkizue: kultura anfibioa.
Julio Cortazarren “Axolotl” ipuinean inspiratua, euskaldunok ere, egunen batean, axolote garatuak bihurtuko garela pentsatu nahi dut:
-“Garai batean, asko pentsatzen nuen axolotletan. “Jardin des Plantes”eko akuariora joaten nintzen haiek ikustera, eta orduak ematen nituen haiei begira, haien gelditasun eta mugimendu ilunei begira. Orain axolotl bat naiz… ” idatzi zuen Cortazarrek.
Gauza jakina da uretako hegatsdun animalia amerikar hauek, brankien bidez arnasten dutenak eta bizirik irauteko uretatik irten ezin dutenak, Europara eramanak izatean, garatzen jarraitzen dutela, berez, harik eta anfibioak izatera iritsi arte, lehorrera atereaz, beren gorputz-adarrak sortuaz eta biriketako arnasketa duten animaliak bilakaturik.
Ildo horretatik, bada, ikusi nahi dut euskararen etorkizuna, “euskararen egunik” beharrik gabe, korrikarik gabe, ez eta ustezko eskubide linguistiko simetrikoak “babesten” dituen epailerik gabe ere… nahi dut uretatik aterako eta aire freskoa arnastu ahal izango duen hizkuntza, oraingoz etendako garapen naturalari buelta emango diona, eta konplexurik gabe, lurrean ibiltzeko eta uretan igeri egiteko gai izango dena. Eta, nahiz eta hau ez den ipuin bat eta ni ez naizen Julio Cortazar, huraxe idatzi, argitaratu eta partekatu nahi dut.
