Aurreko batean poema hau irakurri nuen eta zuzenean bihotzean egokitu zitzaidan eta, bere hitzekin batera, palestinar herriaren minarekin bat egin nuen. Zuekin elkarbanatzen dut, euskarara itzulita, Rafeef Ziadah-en poema hunkigarri hau. Bera ahozko hitzaren artista eta kanadar-palestinar aktibista da, eta Israelen aurkako Boikot, Desinbertsio eta Zigorren (BDS) kanpaina sustatzen duen Apartheid Israeldarraren Aurkako Koalizioaren kide sortzailea. Bere poesia Poesia palestinarra liburuaren parte da, emakume palestinarrek idatzitako poesia antologia liburua.
Haserrearen kolore-tonuak
Utz iezadazue nire hizkuntza arabiarrean hitz egiten
nire hizkuntza ere okupatu aurretik.
Utz iezadazue nire ama hizkuntzan hitz egiten
oroimena kolonizatu aurretik.
Koloredun emakume arabiarra naiz
eta gu haserrearen tonu guztietan gatoz.
Nire aititak beti egin nahi izan duen guztia
egunsentian jaiki eta nire amama
Jaffa eta Haifa arteko herrixka batean
makurtu eta otoitz egiten begiratzea izan zen.
Ama olibondo zuhaitz baten azpian jaio zen
diotenez, nirea ez den lurrean;
baina nik haien hesiak zeharkatuko ditut, haien checkpoint-ak,
beren apartheid horma zoroak eta etxera itzuliko naiz.
Koloredun emakume arabiarra naiz
eta gu haserrearen tonu guztietan gatoz.
Entzun zenuten nire ahizparen oihua atzo
checkpoint batean erditzen
soldadu israeldarrak bere hanken artean
hurrengo mehatxu demografikoaren bila zebiltzan bitartean?
Alaba jaio berriari Jenin deitu zion.
Eta norbait oihuka entzun zenuten
«Palestinara itzultzen ari gara!»
espetxeko burdin hesien atzean,
ziegan negar-gasa botatzen zioten bitartean?
Koloredun emakume arabiarra naiz
eta gu haserrearen tonu guztietan gatoz.
Baina esaten didazu nire barruan dagoen emakume honek
hurrengo terrorista ekarriko dizula soilik:
bizarduna, armatua, zapia buruan, beltzarana.
Zuk esaten didazu nire haurrak hiltzera bidaltzen ditudala?
Baina horiek zure helikopteroak dira,
zure F-16ak gure zeruan.
Eta hitz egin dezagun segundo batez terrorismoaz…
CIAk ez al zituen Allende eta Lumumba hil?
Eta nork entrenatu zuen Osama lehenengo?
Nire aitona-amonak ez ziren zirkuluetan ibiltzen, pailazoak bezala,
kapa eta kaputxa zuriak buruan
beltzak lintxatzen.
Koloredun emakume arabiarra naiz
eta gu haserrearen tonu guztietan gatoz.
«Nor da emakume beltzaran hori oihuka
manifestazioan?»
Barkatu. Ez al dut oihurik egin behar?
Zure amets orientalista guztiak izateaz ahaztu naiz?
Botilaren jenioa,
sabel dantzako dantzaria,
harem bateko neska,
ahots leuna,
emakume arabiarra.
Bai, ugazaba.
Ez, ugazaba.
Eskerrik asko mani-gantzezko sandwichagatik,
zure F-16tik botatzen dituzunak, ugazaba.
Bai, nire askatzaileak hemen daude nire seme-alabak hiltzeko
eta «albo-kalte» deitzeko.
Koloredun emakume arabiarra naiz
eta gu haserrearen tonu guztietan gatoz.
Beraz, utzidazu esaten nire barruan dagoen emakume honek,
zure hurrengo errebeldea bakarrik ekarriko dizula.
Esku batean harri bat izango du eta bestean bandera palestinar bat.
Koloredun emakume arabiarra naiz…
kontuz ibili, kontuz ibili,
nire haserreaz.
Zirraragarria eta ederra.
Baina zalantzak ditut Ugazaba hitzaren erabileraz. Nire ezjakintasun infinitoan Ugazabak, ugatza(titia) iradokitzen dit, eta -abak eme senidetasuna. Hitz horretan gako bat egon daiteke hemen azkenaldian aipatzen diren matrilineal kontuak argitzeko. Inoiz hori argituko lidaken jendeari galdetu diot eta ez dut beraien interesa piztu.
Hala ere gure herrian Ugazaba, Patroiari esan ohi zaio.
baina nik Patroia hobesten dut, gorrochategui eta lacarrak jakintsu jaun shit gorenek zalantza argitzen didaten artean.
Ederra bezain tristea Ainara. Eskerrik asko poema hau Euskaraz ekartzeagatik. Aurrera errebeldeak, irabazi arte!!!
Bai Asier, dudatan ibili nintzen zelan itzuli “amo” hori, “nagusi” ez zitzaidan gustatzen, beste esanahai batzuk ditu eta, “jabe” ezta… Ia beste hitzen bat ateratzen dugun 😉
Bai Patrik, aurrera errebeldeak!!!
Tira ba…
Utziko al dit erraiten
Digital madarikatu honek?
“Bai ugazaba.
Ez ugazaba.” esapidea ongi jarria dagoela, BAI JAUNA!
EZ JAUNA! gisara.
JAUNA-ren zentzu txarrean.
Ondo Josu, “jauna” ere ondo deritzot 😉