Gudarifobia

Azken urteetan gudari hitzari buruz gertatzen ari den bazterketaren lekukoa izan naiz. Gudaria lehenesten eta goraipatzen genuen garaitik bazterketara pasatu gara, arazorik gabe, deus gertatzen ez balitz bezala, inoxenteki sortzen zen iritzi kolektibo gisa, ustez inork belarrira iritzi hori xuxurlatu gabe. Alegia, euskaldunok historikoki eraiki genuen borrokan, desegin behar zen ideia, narrazioa zela.

Hiztegian begiratu eta gudari hitzarentzat zer erraten den begiratu dut eta Euskaltzaindiaren hiztegi orokorrean diote, lehenik, gerra egiten duen pertsona, soldadua; bigarrenik, Espainiako gerra zibilean borrokatu zen Eusko Gudarosteko soldadua.

Gehitu behar litzatekeena eta hiztegietan agertzen ez dena da, denboran muga jartzen baita definizio horrekin, hitza lotzea ondoko borrokalariei. Iraina bailitzan aurretik izandako soldaduekiko, nonbait. Baina gudari hitza erabili da Estatuan iragan gerlaren ondotik ere, erakunde armatuei lotu eta hildakoei, presoei buruz, eta jardun horietan ibilitakoentzat ere.

Gudaria zen lubakiaren alde bat hautatu eta horretan jarduten zuena. Ez ziren biktimak, borrokalariak ziren

Hori urtetan izan da, ez nekike erraten zenbat baina askotan. Naturaltzat jotzen zen hitza, normalizatua zegoen gatazkan ibiltzen zirenentzat, ez soilik jardun armatuan ibilitakoentzat, gatazkan lehen lerroan ibilitakoentzat ere bai. Nonbait heroiak ziren Euskal Herriko abertzale sektore batentzat. Ez zen gehiengoa, noski; gatazketan erradikala hitza erabili ohi da benetan partaide direnentzat. Beraz, gudaria zen gatazkan lubakiaren alde bat hautatu eta horretan jarduten zuena. Norberak noski bere iritzia izanen du horretaz, ongi, gaizki edo iritzirik gabe, baina oro har horrela erabili izan da terminoa.

Horrela, laurogeiko hamarkadan, militante politiko asko hiltzen ziren edo zituzten. Naturalki euskal borrokaren gudariak ziren. Ez ziren biktimak, borrokalariak ziren. Arerioak nortzuk ziren argi zen, oso indartsuak ziren, baina hamaseigarren mendetik egin zuten bezala aurre egiten zieten. Ados edo ez, horrela zen!

Pixkanaka musika berri bat sortzen hasi zen, borroka leundu behar zela eta, heroiak ziren horiek pixkanaka terroristak bihurtu ziren. Ispasterreko ekintza mugarri zitekeen batzuentzat, borrokarako erakutsi zen kemena eta ahalmena handia baitzen. Estatuek gogoetari heldu zioten eta berriz ere tresna berriak erabiltzeari ekin zioten. Lerro horretatik aurpegi berriak ibiltzen ikusi genituen, baita gudariei buruz beste jarrera bat izan zutenak ere, baina zerbait aldatu zen. Uhaina handitzen joan zen, urtetik urtera, kriminalizazioa eta indarra handitu ziren. Gero eta gehiagotan, tankeak erabiltzen ziren eulia hiltzeko. Gatazkari fama txikitzen, zikintzen joan ziren. Pentsa zenbat urte behar izan zituzten Txiki ohoratzeko!

Debateetatik, aldarrikapenetatik, autodeterminazio eskubidea ere desagertuz joan da

Bitarte horretan, debateetatik, aldarrikapenetatik, autodeterminazio eskubidea ere desagertuz joan da, nazio guztiek duten eskubidea, eta nazioarteko legediak ezagutzen dion borrokatzeko legitimitate guztiarekin. Ez gatazkarik, ez autodeterminazio eskubiderik; eta hildakoak terroristak eta presoak preso politikoak izatetik preso arruntak izatera pasatu dira. Beren bizia emateko prest izan zirenak, beren herria defenditzeko prest zirenak, preso arruntak; alegia, interes propioengatik borrokatu zirenak, irakurketa hori jarraitzen bada. Preso horien onespenarekin, erakusten zutelarik benetan beren bizia herriaren alde eman dutela. Hori zalantzan ez daiteke eman.

Bizitza herriaren alde ematea ez dago modan Euskal Herrian. Eta hobe, erabaki horiek oso bereziak eta pertsonalak baitira, nahiz eta inkontziente kolektiboaren parte izan. Iritzi bat izan daiteke, baina borrokatzen den herri batean horrelako erabakiak egotea, desagertzeko arriskua delarik, oso ulergarria da, eta Nazio Batuetan ere horretan debaterik ez dago.

Bizitza herriaren alde ematea ez dago modan Euskal Herrian

Haatik, gaur egun iruditan ikusten dugun gatazka gordinean, beren herria defenditzen duten horientzat legitimitatea ere zalantzan jartzen da etengabe. Xuxurlatzeak ez du etenik.

Herriarentzat bizitzea hiltzea baino askoz hobeto dela argi dugu, baina hori ez da gure esku. Idazteagatik, lapurtzeagatik, hiltzeagatik, hackerra izateagatik, Fico bezala bere herriaren interesengatik borrokatzeagatik, sekulan baino salaketa eta zapalketa handiagoa da. Eta hau hasiera baizik ez da herri txikientzat. Gudariek bide bat erakutsi zuten eta tsunamia eraiki zen indar hori gelditzeko. Uholde asko daude oraindik, baina gure herriari geroa eskaintzeko izerdi asko beharko da utzi, burumuinari itzuli asko eman propagandatik ihes egiteko eta eraikitzailea den bidean segitzeko.

Gudarifobiari aurre egin, errealitatea ez baita aldatu. Gudari bidea jarraitu, Euskal Herriari etxebizitza emateko, xuxurlatutakoa isilduz.