Bizi izan dugun asalduraz eztabaida pizgarria sortzeko moduko eleberria idatzi du Pablo Sastrek

METRO ETA ERDIRA

“Covid eta gero”. Irakurketa taldea Donostiako Kaxildan: 2025eko martxoak 17, apirilak 14 eta maiatzak 14.

“Jakin minez zebilen Nicole. Bere buruari galdetzen zion ea nola eutsiko zioten menditar haiek. Dudarik gabe, botereak armategi oso bat zeukan prestatua mendi haietatik alde egitera haiek behartzeko. Gainerako gizakiak bezala, haiek ere iheslariak ziren. Hala ere, etorkizuneko iraganera ihes egiten zuten, inork ezagutzen ez zuen aditz-joko berri batera; ia heldulekurik gabe antzeman beharko luketen bizipen-garai berrira. Ihesean zebiltzala esan zitekeen, beharbada… Alde egitea ihesarekin batera; ihes mota berri bat, sentimenduan eta erabakimenean oinarritua, norberetik sortua, komunean errotua; kontzientzia inplikatzen zuen ekintza”.

(Pablo Sastre, Metro y medio, 109 orr. Itzulpena, nirea)

Mendearen bigarren hamarraldiaren hasiera harrigarria bezain argigarria izan zen askorentzat. Apokalipsiaren ideia zaharrak (“azken hondamendiaren” eta “errebelazioaren” esanahi bikoitzean) erabateko gaurkotasuna hartu zuen. Kontu zientifiko edo sanitarioez haratago, deklaratu zen larrialdiaren kudeaketak eta hari emandako erantzun sozialak sasoi berri baten aurrean jarri gintuen.

Zirimola hura urruneko gertakari gisa hartzen du gehienak gaur egun. Krisi ekologikoaz eta teknofaxismoaren gorakadaz gain, bizitutako asalduraz ezer gutxi idatzi da gure artean (Alberdaniak argitaratutako 2021eko Iñaki Segurolaren Koiteretzia “eleberri dialogikoa” da salbuespena), ahaztura geruza astun batek azpian harrapatu baligu bezala. Ez da Pablo Sastreren azken eleberriaren kasua (Metro y medio, Pepitas de Calabaza, 2024). Horrela dio une batean nobelaren pertsonaia batek:

“Alekak distantziak leherrarazi ditu. Oso zentzu zehatzean diot hori. Batetik, birus bat da, kezka eragiten duena; bere ezaugarriengatik distantzia gordetzera behartzen gaituela dirudiena. Bestetik, epidemia hau interpretatzen duten eliteek ez dute haien lehentasunen artean gizakien arteko hurbiltasun fisikoa. Sakabanaketaren eta distantziaren enpresari eta maisu izanik, ez dituzte lotura sozialak bilatuko, guztiz kontrakoa baizik. Azkenik, eta neurri batean aurrekoaren ondorioz, larrialdi-egoeran gero eta gehiago urruntzen gara elkarrengandik, gero eta gehiago erabiltzen ditugun teknologiei esker. Sentitutako distantziak baliogabetzeko urrats bat eman da, haien ordez metro-zentimetroetan neur daitezkeen eta nahitaez bete behar diren distantziak ezarriz. Atalase-unea gertatu da energiaren desposesioan […] Gizakiek beren izaeratik hedatzen duten energiaz ari gara. Eta energia propio horrek nekez itzul daitekeen atalasea igaro du. Nabaria da galera horrek berarekin dakarren gaitasun mentalen narriadura. Ikus dezakegu oroitzapenen gainbehera, irudietan babestuta; amets egiteko gaitasuna, pantailetan ezeztatua; erantzukizuna, obedientziaren biktima; arreta argia; bizitzaren misterioaren ulermena… Suma daiteke gure buruen bizitza bizitzeari higuina ez bada, bai ukoa. Gogamenak asmatzeari utzi dio…”

(Pablo Sastre, Metro y medio, 49-50 orr. Itzulpena nirea).

Martxotik maiatzera bitarteko irakurketa talde bat antolatu dugu Donostiako Kaxilda liburu dendan

Sastreren eleberriak irakurketa arretatsu bat merezi duela uste dut, bakoitzaren iritzien gainetik eztabaida pizgarri bat sortzeko gai izan litekeelako. Horregatik, martxotik maiatzera bitarteko irakurketa talde bat antolatu dugu Donostiako Kaxilda liburu dendan (Arroka kalea 2, Amara auzoa):

1. Pablo Sastreren Metro y medio irakurtzeko gonbidapena Juan Gorostidiren eskutik. Covid pandemiaren bizipenetatik (2020-2023) oraina pentsatzeko eleberria dugu Sastrerena. Eleberriaren egituraz, zutarriez eta mugarriez (pertsonaiak, egoerak, erreferentziak, etab.) arituko gara. MARTXOAK 17, astelehena, 18:30ean.
2. Eleberria irakurri ondorengo solasaldia taldeko lagunen artean. APIRILAK 14, astelehena, 18:30ean.
3. “Oraina eta etorkizun pandemikoa. Diagnostikoa eta bizi-aukerak” Pablo Sastrerekin solasaldia. MAIATZAK 14, asteazkena, 18:30ean.

Gonbidatuak zaudete.

Oharra: Sastreren eleberria gaztelaniaz idatzita badago ere, nire aurkezpena eta berarekin izango dugun solasaldia euskaraz izango dira.

Eleberriaren lehen orrialdeak irakurtzeko:

https://www.pepitas.net/sites/default/files/libros/primeras_paginas/0.Metro
ymedio_primeras.pdf