Anbulu zuriaren zurtoinak: esparrago moduan jan daitezke udaberrian, betiere ondo egosita

Anbulu zuria – Asphodelus albus

Landare hau gordinik janda toxikoa da, bihotza azkartu eta bihotzekoa eragin dezake kopuru handia janez gero. Egosita, aldiz, ez dago kalte egiten duenaren berririk, esperientziak eta kontsultatutako bibliografiak ziurtatzen dutenez.

Porruen antzera jan daitezke, haiek erabiltzen diren modu guztietan, betiere ondo egosi eta ura bota ondoren. Diotenez, Donostiako azokan berrogeita hamarreko hamarkadara arte jateko saltzen ziren.

Lore-zurtoinak, loratu aurretik, udaberrian esparrago moduan jan ditzakegu; zurituta, samurtu arte egosita eta xukatuta, olio pixka batekin edo tortillan.

Landare honen tuberkuluak, gauez bikarbonato edo errautsekin beratu ondoren, egosita jan daitezke, betiere ura aldatu eta gero. Urtekoak erabili behar dira, udaberri-udazken artean; berriek azal lisoa dute eta azal azpian haragi zurixka. Zaharrak, aldiz, ximurrak dira eta haragi horidunak; hauek ez erabili, ez dagoelako biguntzeko modurik. Almidoi kopuru handia du eta ogia egiteko erabili izan da behar garaietan.

Donostiako azokan, 50eko hamarkadara arte, jateko saltzen omen zen landare hau

Tuberkulu gordinak zanpatu eta fermentatuta edari alkoholikoa lortzen da. Ez da gomendatzen denboraldi luzez jarraian hartzea.

Loreak gordinik jan daitezke, baina gutxi. Hazi koipetsuak ere erabil daitezke, ogiari edo gailetei gehitzeko, baina kopuru txikian. Kontuz!

Hostoak eta tuberkuluak txerriei jaten emateko erabili izan dira, beti egosita eta ura kendu ondoren. Hortik datorkio txerri patata izena.

Europar patata eta txiro patata ere deitu izan zaio anbulu zuriari, amerikar patata ekarri aurretik hau jaten omen zelako Europan.