Askatasuna
Bost pertsonako familia bat zen. Seigarrena, inoiz mahaira etorri ez zena.
Familia hura gerlaria zen, denen alde borroka egiten zuena, guztientzako soluzioa zuena beraien familiarentzako izan ezik. Aita borrokalarien aitzindari eta eredu zen. Ama maitasunean eta harremanetan aitzindari. Baina bien artean ez zen komunikaziorik. Biak ziren aurrerakoiak beren eremuan, baina bestearen eremura salto egitean ikarak harrapatzen zituen eta beren burua ezin askatuz zebiltzan. Aita gerlaria gerrara zihoanean, amak bere askatasuna hartu, eta maitasun eta harreman berriak eraikitzen ibiltzen zen. Aitak gerran bizia eta osasuna jokatzen zituen; amak, berriz, bere maitasuna eta harremana kolokan jartzen. Biak beren lerroan, urkamendira zihoazen.
Behin, aita urkamendira zihoala, haren lagunek amaren familiarekiko konpromezu faltari konpromezuzko xake matea egitea erabaki zuten. Izan ere, amak beste maitasun batzuk zituelako gerra garaian, eta beste konpromezu batzuk. Amak konpromezua bere buruarekiko zuen, bere burua askatzearen aldekoa. Aitak, berriz, herriarekiko konpromezua. Baina bien arteko komunikazio faltagatik eta batak bestea laguntzeko konpromezu faltagatik, familiara inoiz gehitu ez zen seigarrena ez zen inoiz agertu. Plater haiek berak ordaindu baitzituen. Familia ez zen askatu eta Herria ere ez.
Familia ez zen askatu eta Herria ere ez
Aitak zein amak, biek nahi zituzten herri eta pertsona askeak, biek nahi zuten Euskal Herri aske bat eta familia aske bat, baina, komunikazio eta konpromezu faltagatik, familia ez zen osatu, ondoko belaunaldiari legatua utziz.
Familiek, Herriak bezala, guztiek behar dute konpromezuzko harreman ireki bat. Baina guztiek borrokatzen zuten berea eraikitzearen alde, dena eskura zutenean: Euskal Herri federal bat, askatasun sexualarekin.
Iheslarien seme-alabak, agian herri baten umezurtzak garelako…. edota herri umezurtz baten seme-alabak, hobeto esan….
Oso kañeroa Aitzol, eta oso ona.
Fuaaa. Uaaau. Besarkada estu bat guztioi
Ederra eta iradokitzailea, Aitzol. Familia eta herria, herria eta familia.
Bada, akaso familia da Estatuaren antagonista. Aurkako funtsak dauzkatelako: familiak borondatezko, afektuzko eta konpromezuzko harremanetan, eta Estatu-gobernuek botere-harremanetan. Maitasuna eta boterea printzipio kontrajarriak dira ordea, izan ere “maitasuna araua denean, ez dago botere-borondaterik; boterea nagusi denean, maitasuna falta da” (Carl Jung).
Familia entitate sozial burujabea izanik, elkarbizitzarako eta elkarrekiko laguntzarako harremanen sareetako oinarrizko parte da, klase dominatzaileen adoktrinamendutik aparteko espazio, unitate ekonomiko izateaz gainera.
Ahaidetasun, kidetasun edota elkarlanezko egitura sozial burujabeak dira ezarritako boterearen aurkako azken oztopoa. Eraketa familiar ahulak dakar komunitate ahula eta ondorioz herri eskasa, eta horrenbestez Estatu indartsua. Seguraski familia -edo klana edo leinua- da, horregatik, herriaren oinarri eta ardatz.
Giza harremanen krisiaren ondorioz familia disfuntzionalak egoteak ez du esan nahi familia bera denik arazo, krisi horren zergatia ikertu behar dugula baizik. Ea ez ote ditugun, zabarkerian eta egoismoan, edota abusuan eta zapalketan oinarritutako botere harremanak, inkonszientziaz, geureganatu eta erreproduzitu.
Familia da baina, antzinatetik gaurdaino ekarri gaituena, eta ez beste ezer. Gizakien historia luzean, egitura estatalak erlatiboki berriak dira. Familia-klan-leinu-komunitate-herri eraketa sendorik gabe, subjektua askoz ere gobernagarri, esplotagarri eta administragarriagoa baita, ez egin dudarik. Estatuak, boterea eta kontrola edukiko badu, familia sare indartsuetan ongi integratu gabeko indibiduoak behar ditu.
Kaixo!
“Familia” hitzak zalantzak pizten dizkit.
Aurrekoan lagun bati entzunda zeozer, etimologia begiratu dagigun: https://etimologia.com/familia/
Zer pentsa ematen digu.
Zer dakigu horretaz?
Zer deritzozue?
Kaixo, Eleder. Erromatar estatu patriarkaletik izena heldu zaigu maileguan. Baina izana lehenagokoa denez, euskaraz badauzkagu termino koherenteago eta aproposagoak: sendia eta senitartea, etxea eta etxekoak, ahaideak, askazia.
Bada, sendia -eta ez hala familia- gizateriaren hasierako eta berezko egitura da, gizakia animalia soziala den unetik beretik, jaioberrien biziraupenagatik bada ere. Jarraian “Bases para una Revolución Integral” liburuskatik dakart, argigarri gertatuko zaizulakoan, pasarte interesgarri hau, irakurri nahi baduzu (itzulpena nirea da):
“Patriarkatua ez da antzinako erakunde natural bat. Patriarkatu zaharra egitate politiko eta juridiko bat izan zen, juristek ezarri eta hertsaduraz inposatutako sistema juridiko estatal bat. Mendebaldeko Europan patriarkatuaren jatorria erromatar zuzenbidean aurkitzen da, eta modernitaterako berreskuratu zuen 1804ko kode zibil napoleonikoak -Frantziako Iraultzaren produktu beldurgarrietako bat gehiago-. Europako estatu gehienek erabaki zuten frantses kode zibil patriarkala aplikatzea, herritar klasearen gaineko boterea maximizatzeko zuen eraginkortasunagatik.
“Patriarkatu zaharra jasanezina da emakumeak menperatu, diskriminatu eta doilortzen zituelako, gizonaren ardurapean utziz, arlo juridiko eta sozialean azpiratuz. Sistema patriarkal zaharrean, gizonezkoak ez zeukan emakumearen gaineko boterea bere kabuz, estatuaren legeek botere hori gauzatzera nahitaez behartzen zutelako baizik. XIX. mendeko iraultza liberalen aurretik, patriarkatua klase gorenetan baino ez zen esistitzen, erromatar zuzenbidea indarrean mantentzen zuten haietan. Herritar klasea, aldiz, ohiturazko zuzenbidearen arabera gidatzen zen, berdinen arteko gutxieneko erregulazio ez-sexista batean.
“Ohiturazko legedi ez-patriarkalak zuzenbide erromatarra ordezkatu zuen IV. mendean, lege estatalen izaerak demokrazia zuzenean eta ekonomia komunalean oinarritutako gizartearekin bateraezin egiten duelako. Sexuen arteko baliokidetasunak ia milurteko bat eta erdi iraun zuen, aro garaikidera arte -historiografia ofizialak ezkutatu duen errealitatea, baina foruetan eta gizarte tradizionaletan antzeman daitekeena-.
“Familia herrikoian ez zen “pater familias” delakorik esistitzen, familia tradizionalak elkarrekiko maitasunean baitzuen oinarria, eta ez botere-harremanetan.
“Patriarkatua arraren izaera biologikotik ondorioztatzen dela defendatzeak (…) eta patriarkatuari kausa biologiko edota hormonala egozteak, osagai biologiko batzuek gizakien pentsaera eta jokabidea determinatzen dutela dioen ikusmolde naziarekin bat egiten du.
“Sexismoa barrabilei eta testosteronari leporatzen diotenek patriarkatuaren benetako arduraduna errugabetzen dute: Estatua, eta hori ustez kritikatzen duten patriarkatuaren zeharkako -baina bistako- defentsa da.
“Lurraldea kontrolatzeaz gain, estatuek «biopolitika» edo «biztanleriaren bizitzaren, osasunaren, sexualitatearen eta ugalketaren kontrola» behar dute. Emakumezkoen biopolitikari dagokionez, Mendebaldeko estatuek patriarkatu zaharra ordezkatu dute, egungo behar estrategikoetara egokitzen den eredu batekin: “feminismo” deitu duten patriarkatu berri bat.
“Patriarkatu zaharraren eta berriaren arteko aldea zera da: lehenengoan, Estatuak zeharka menderatzen zuen emakumea gizonen bidez, legeek haren nagusi izatera behartuta, eta patriarkatu berrian, berriz, Estatu erakundeak eta Kapitalak zuzenean menderatzen dute emakumea, gizonen bitartekaritza erabili gabe. Bi patriarkatu modalitateak berdin dira arbuiagarriak.”
Sendia? Sena oso hitz esanguratsua zait: Sendatu, senide….
Kasualitatez edo, txineraz Shen hitzak antzeko esanahi bat du Wikin irakurtzen dudanez, izpiritu, bihotz,gogo inklusibo eta komunitarioa edo “mente futura”.(ez dakit nola itzuli gazteleratik , eta pentsa dezakegu gaztelerara itzultzean ere zerbait galduko dela.)
Oso ekarpen interesgarriak, Eme eta Asier! Eskerrik asko itzulpenagatik!
Bai, baditugu beste aukera batzuk: sendia, ahaideak, senitartekoak, etxekoak (eta askazia !).
Oso gertuko berbak gehienak, txikitakoak, eta zer diren gauzak, familia erabiltzen dugu gero eta gehiago (antza, gizon baten mendeko zerbitzari eta esklaboei lotzen zitzaiona jatorriz)! Hitz globala esklabismo globalerako sasoiotarako?
Holakoak ikastea, txiki itxurako egunerokoak, eta erabiltzen doguzen hitzetan arreta jarri eta iraultzea, jolas ederra!
Mila esker!