Ikastetxeetan egunero egindako delituak

Irakasle orok jakin behar du:

1.  Legegintza-eremuan hierarkia bat dago, eta horren arabera, maila apalagoko lege bat, hau da, araudi autonomiko bat edo ikastetxe publiko edo pribatu batekoa, ezin da izan lege gorenak baino hertsagarriagoa. Coviden aurkako protokoloen kasuan, lege-mugak antolatzen dituen legea ekainaren 9ko 21/2020 Errege Lege Dekretua da. Autonomia-erkidego batek ere ezin izango du bertan agindutakoaren aurka egin edo lege hau urratu.
2.  Bi autoritate baino ez daude gu fisikoki behartzeko indarra eta boterea dutenak: autoritate judiziala eta autoritate poliziala. “Osasun-agintariak” deiturikoak ez dira juridikoki autoritateak, ez baitute inolako botererik gure gorputzen gainean; gomendatu edo iradoki besterik ezin dute egin, baina ezin dute inor behartu edozein ekintza medikora. Beraz, ikasle baten gorputzean ekintza mediko bat egitera behartzen duen edozein irakasle delitu bat egiten ari da.
3. Maskara bat ezartzea, tenperatura hartzea edo hidrogela erabiltzera behartzea ekintza medikoak dira, eta medikuak bakarrik egin ditzake, adingabearen pertsonaren edo tutorearen baimen informatuarekin eta idatziarekin. Jarraian, hori arautzen duten legeen artikuluak aurkituko dituzue. Irakaslea babesten duen gauza bakarra bere gelan “Maskara erabiltzea derrigorrezkoa da” iragartzea da. Besterik ez. Hortik aurrera, jartzera behartzea, jasotzeko esatea, tenperatura hartzea edo hidrogela erabiltzera behartzea ekintza inbaditzaileak dira, eta zigor-arloko lege-araudia urratzen dute ( Zigor Kodearen 172., 173. eta 195. artikuluak) eta zibila (3/2001 Legea, baimen informatuari buruzkoa, eta 14/1986 Legea, apirilaren 25ekoa, Osasunari buruzkoa), bai eta aurrerago jorratzen dugun giza eskubideen esparrua ere.
4. Maskara bat jartzea ez da mantala edo uniformea jartzea bezala, ekintza medikoa da, arnasketa normala eragozten duelako eta haurren osasunari zuzenean eragiten diolako, behar dutena baino oxigeno gutxiago arnastea dakarrelako. Bere toxikotasunaren froga, Espainia osoan haurrak jasaten ari diren zorabio, zefalea, gonbito eta zorabio kasu ugariak dira. Gainera, maiatzean bi nerabe hil ziren Txinan ustez jarduera fisikoa maskararekin egiteagatik, eta hiru adingabe hil dira Alemanian irailean, bi nerabe eta sei urteko neskato bat, oxigeno faltagatik: bat-bateko heriotza. Land Baden Württembergeko Administrazioarekiko Auzietako Auzitegiak erabaki berri du maskarak ez direla nahitaez erabili behar ikastetxeetan. Informazio hori ezkutatzen ari dira komunikabideetan, gaiaren larritasuna dela eta. Baina irakasleok jakin behar dugu zer egiten dugun ekintza mediko horiek guztiak egitera behartzean. [Ikusi ere Ulrike Butz-en doktore-tesiari buruzko artikula.]
5. Ikusten ari garenez, ikastetxe askotan gorputz hezkuntzako irakasleek maskara erabiltzera behartzen dituzte haurrak, eta, ikasleak zorabiatzen hasten direnean, “geldi maskara kentzeko” esaten diete. Hau da, irakasle horiek modu frogagarrian dakite maskara horrek kalteak eragiten dizkiela haurrei, baina, hala ere, berriro jantzi behar izaten dute. Errege Lege Dekretuaz gain, Sorospen-eginbeharra ez betetzearen delitua, Zigor Kodearen 195. artikulua, Zigor Kodearen 173. artikulua urratzen dira honela. Gainera, maskara dela-eta adingabea zigortzea, isolatzea eta mehatxatzea derrigortze- eta mehatxu-delitua litzateke, Zigor Kodearen 172. artikuluan oinarrituz.
6. Tenperatura hartzea oso ekintza mediko intimoa da, eta, legez, pertsonaren baimenarekin, osasun-langileek eta intimitatean bakarrik egin dezakete. Inola ere ezin du irakasle batek edo zuzendari batek egin, are gutxiago oraindik mundu guztiaren aurrean; adingabea ikaskideek jazarria, barregarri utzia edo estigmatizatua izan baitaiteke. Hori dela eta, ikastetxe askok tenperatura gurasoek etxean hartzea erabaki dute. Garrantzitsua da jakitea, halaber, bekokian tenperatura hartzea umiliagarria izateaz gain, buruan tiro bat simulatzen duelako; oso kaltegarria dela, garunean laser izpi bat ezartzeagatik; eta keinu ez-zientifikoa erabat, bekokia, ziurrenik, gorputzaren zatirik hotzena izango baita, eta inoiz ez baita gorputzeko tenperatura hartu hain zuzen ere atal horretan. Eliteko kirolean, tenperatura eskumuturrean hartzen dute termometro berberekin. Beraz, irakasle batek bekokian tenperatura hartzea ez da soilik legez kanpokoa eta inbaditzailea, ez-zientifikoa ere bada.
7. Ikastetxeetan hidrogela erabiltzeari dagokionez, jarraian ikusiko dugun bezala, ez da 21/2020 Errege Lege Dekretuan agertzen, hau da, ikastetxeetan maskarak erabiltzeko protokoloak eta Covid-19ren aurkako gainerako protokoloak arautzen dituen Estatuko legean. Eta horren arrazoia da edozein ikastetxek ezin dituela adingabeak behartu produktu kimiko bat erabiltzera. Produktu hori urratzailea da eta ez da diseinatu haurren larruazal delikaturako. Beraz, hidrogela erabiltzera behartzea delitua da, eta haurraren gorputzari zuzenean eraso egiten dion ekintza, lehen deskribatutako guztia bezala.
8.  Gure lasaitasunerako, Covid-19aren bilakaerari buruz telebistak ematen dituen datuak ez dituzte berresten adituen iturri zientifikoek, Carlos III Institutuak, alegia, Espainiako ospitale guztiek emandako datuak zentralizatzen dituen erakundeak. 2020ko urriaren 14ko azken txostenaren arabera (48. zk.), kutsatze, ospitaleratze, ZIU eta heriotzen kurbak erakusten du zerora hurbiltzen ari garela, hau da, umeei eragiten ez dien pandemia amaitu dela. Maiatzaren 10etik aurrerako datuak biltzen dituen txosten berean agertzen denez, 2 eta 15 urte bitarteko adingaberik ez da hil gaixotasun horrengatik, eta maiatzaren 10a baino lehenagoko datuak kontsultatzen baditugu, ez da adingaberik hil. Hurrengo grafikoan, goiko kurba urdina testetan positibo eman dutenena da; behekaldean, kurba berdea ospitaleratuak, marroia hildakoak eta horia ZIUak.

Jarraian, haurrak maskarak jartzera, hidrogela erabiltzera edota tenperatura hartzera behartzen ditugunean urratzen ari garen legeak zeintzuk izan daitezkeen azalduko dugu.

1) Maskararen erabilpena

Ekainaren 9ko 21/2020 Errege Lege Dekretua (BOE-A-2020-5895 dokumentua, uztailaren 8an aldatua). Autonomia-erkidego guztietan aplikatu beharreko araudia, haietatik eratorritako edozein ordena baino maila handiagokoa delako.

6.1 eta 6.2 artikuluetan xedatutakoaren arabera, maskarak erabiltzea ez da eskatuko honako kasu hauetan:

• 6 urtetik beherako haurrak. Beraz, 6 urtetik beherako haurrak maskara eramatera behartzea ez da legezkoa.
• Bide publikoan, aire zabaleko espazioetan eta erabilera publikoko edo jendearentzat irekita dagoen edozein espazio itxitan, baldin eta gutxienez 1,5 metroko pertsonen arteko segurtasun-distantziari eustea bermatzen bada. Beraz, 1,5 metroko distantziarekin ikasgelan eserita, adingabeak maskara erabiltzera behartzea ez da legezkoa.
• Maskararen erabilerak larriagotu dezakeen gaixotasunen bat edo arnasteko zailtasunen bat duten pertsonentzat. Hau da, Errege Dekretu honek onartzen du maskarak erabiltzea ez dela ona arnas sistemarako, arnasa hartzeko zailtasuna areagotzen baitu.
• Edo desgaitasun edo mendekotasun-egoeragatik, maskara kentzeko autonomiarik ez izatea. Beraz, haur txikiak ezin dira behartu maskara erabiltzera.
• Edo erabilera bideraezina egiten duten jokabide-aldaketak badituzte. Beraz, urduritasuna edo jokabide-nahasmendua duen edozein adingabe ezin da maskara erabiltzera behartu.
• Aire zabaleko banakako kiroletan. Beraz, jarduera fisikoa maskarekin egitera behartzea ez da legezkoa.
• Ezinbesteko kasuetan edo premia-egoeretan; edo, jardueren izaeragatik beragatik, maskara erabiltzea bateraezina denean.

7. Artikulua. Lantokiak.

1. Lan-arriskuen prebentzioari buruzko araudia eta aplikatu beharreko gainerako lan-araudia betetzeari kalterik egin gabe, jarduera ekonomikoaren titularrak edo, hala badagokio, zentro eta erakundeetako zuzendariak honako hauek egin beharko ditu:

b) Langileen eskura ura eta xaboia jartzea, edo gela hidroalkoholikoak edo birus hiltzaile diren desinfektatzaileak, eskuak garbitzeko Osasun Ministerioak baimendu eta erregistratutakoak.

21/2020 Errege Lege Dekretuak gel “hidroalkoholikoak edo desinfektatzaileak” aipatzen ditu lantokien araudian, baina legeak ez du aipatzen produktu kimiko horiek ikastetxeetan erabiltzeko betebeharrik, “Kutsatzeko arriskuak prebenitzeko higiene-neurri egokiak” baizik, eta ikastetxeetan ura eta xaboia ere ez dituzte aipatzen, eta “higiene-neurri” bat ezin da izan, inolaz ere, haurren larruazalari egokitu gabeko produktu bat erabiltzea. Beraz, haur bat hidrogela erabiltzera behartzea legez kontrako zerbait egitea da.

9. Artikulua. Ikastetxeak.

Hezkuntza-administrazioek ziurtatu beharko dute Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren 3. artikuluan jasotako irakaskuntzak ematen dituzten ikastetxe publiko zein pribatuetako titularrek ikastetxe horiek desinfektatzeko, prebenitzeko eta egokitzeko ezartzen dituzten arauak betetzen dituztela.

Nolanahi ere, pilaketak saihesteko eta gutxienez 1,5 metroko segurtasun-tartea mantentzen dela bermatzeko beharrezkoak diren antolaketa-neurriak hartuko direla ziurtatu beharko da. Segurtasun-distantzia hori mantentzea ezinezkoa denean, kutsatze-arriskuak prebenitzeko higiene-neurri egokiak hartuko dira.

21/2020 Errege Lege Dekretuak argi uzten du zentroaren erantzukizuna dela mahaiak gutxienez 1,5 m-tik urruntzea, hau da, zentroak egokitu behar duela osasun-egoerara eta adingabe bakoitzaren egoerara, eta ez direla ikasleak unean uneko erabakietara behartu behar, zentroaren espazio edo antolaketa faltagatik. Irakasleek kutsatzeko duten beldurrak ezin du inola ere justifikatu errege-dekretu baten, Osasunaren Lege Orokorraren eta Zigor Kodearen aurkako ekintzarik.

21/2020 Errege Lege Dekretuak maskarak nahitaez erabiltzeari buruz hitz egiten badu ere, ez du argitzen, ezein puntutan, nork behartu dezakeen horretara; izan ere, Espainiar Estatuko eta nazioarteko legeriak ez dio inori uzten maskararen erabilera indarrez ezartzen. Beraz, edozein pertsona, irakasle zein zentroko zuzendaria izan, baldin eta bere indarra, agintea eta boterea erabiltzen badu adingabearen edo haren gurasoen borondatearen aurka jartzen, legearen aurka ari da. Maskara batek, tenperatura hartzeak, hidrogel produktu kimikoaren erabilerak edo PCR bat egiteak, baimen informatuari buruzko 3/2001 Legea eta Osasunari buruzko apirilaren 25eko 14/1986 Lege Orokorra ez ezik, Zigor Kodearen 172. eta 173. artikuluak ere urratzen ditu, geroago zehazten den bezala.

2)  Giza eskubideak

Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioak, nazioartean aplikatzekoa den Nazio Batuen nazioz gaindiko arauak, honako hau dio 3.1 puntuan: “Gizarte-ongizateko erakunde publiko edo pribatuek, auzitegiek, administrazio-agintariek edo organo legegileek haurrei buruz hartzen dituzten neurri guztietan, haurraren interes gorena hartuko da kontuan”.

Kasu honetan, haurrak gaixotasun horrengatik hiltzen ez badira, baina maskarak erabiltzeagatik hil badira, haurraren interes gorena izan behar da beharrezko duen oxigenoa arnastu ahal izatea, eta ez da behartu behar haren larruazala kaltetzen duten produktu kimikoak erabiltzera.

Reiner Fuellmich abokatuak Alemaniako gobernuaren eta Deutsche Bank, Volkswagen eta Kuhne & Nagel enpresen aurkako kereila kriminalak irabazi ditu dagoeneko, eta kereila kriminal bat hasi berri du Alemaniako gobernuaren eta OMEren aurka, Alemanian oinarrizko eskubide unibertsalak urratzen dituzten neurriak direla eta gizateriaren aurkako krimenak egiteagatik.

3) Osasun-zuzenbidea

Baimen informatua eta pazienteen historia klinikoa arautzen dituen maiatzaren 28ko 3/2001 Legeak honelakoak jasotzen ditu:

3.1 Artikulua

...baimen informatutzat jotzen da kaltetuak bere osasunaren esparruan jarduteko askatasunez eta borondatez emandako baimena (…) eta idatziz emango da ebakuntza kirurgikoen, prozedura diagnostiko eta terapeutiko inbaditzaileen eta, oro har, pazientearen osasunean eragin negatibo nabarmena eta aurreikus daitekeena dakarten arriskuak edo eragozpenak eragiten dituzten prozeduren kasuan.

3.2 Artikulua

Baimen informatua ematea pazientearen eskubidea da, eta medikuaren betebeharra.

3.3 Artikulua

Pazienteak askatasunez erabakitzeko eskubidea du, informazio egokia jaso ondoren, eskura dituen aukera klinikoen artean. Halaber, eskubidea du tratamenduari uko egiteko, legeak zehaztutako kasuetan izan ezik. Tratamenduari uko egitea idatziz jasoko da.

Apirilaren 25eko 14/1986 Legeak, Osasunari buruzkoak, 10.4 artikuluan ezartzen du pazienteak eskubidea duela “…ohartarazteko ea aplikatzen zaizkion pronostiko, diagnostiko eta terapeutika-prozedurak irakaskuntza edo ikerketa-proiektu baten arabera erabil daitezkeen, eta horrek ez duela inola ere arrisku gehigarririk ekarriko haren osasunerako. Nolanahi ere, ezinbestekoa izango da pazienteak aldez aurretik eta idatziz baimena ematea, eta medikuak eta dagokion osasun-zentroko zuzendaritzak onartzea“.

Margareta Gris Bresson neurologo alemaniarrak, Mulheimen (Alemania) eta Londresen (Erresuma Batua) neurologian adituak, azaldu digu haurren eta nerabeen garapenean oxigenoa behar dela, eta horiek osasunean ez izateak zer ondorio dituen:

• Haur eta nerabeek, berez, immunologia-sistema aktiboa eta moldagarria dute, eta lurreko mikrobiomarekin (mikrobio-komunitateen multzoa, bakterioak, arkeak, birusak, onddoak eta protistak, horien geneak eta metabolitoak barne) etengabe borrokatu behar dute.
• Hipokanpoan badira oxigenorik gabe 3 minutu baino gehiago irauten ez duten zelulak, oxigeno faltaren alerta-seinaleak buruko mina, logura, kontzentratzeko zailtasuna, zorabioak, erreakzio motelagoak, hau da, funtzionamendu kognitiboaren murrizketak dira. Oxigenoaren urritasun kronikoak “ohitzea” eragiten du, eta sintomak desagertzea eragiten du, baina errendimenduan eta eraginkortasunean eragin kaltegarria izaten jarraitzen du.
• Oxigeno-eskasiak eragindako gabezia neurodegeneratiboak 20 edo 30 urteren buruan agertzen dira.
• Zatitzen ez diren edo ia zatitu ez diren zelulak ez dira berreskuratzen.
• Haurrek helduek baino hiru aldiz oxigeno gehiago kontsumitzen dute; beraz, oxigeno faltak garunaren garapena eragozteaz gain, garuneko kalte itzulezinak eragiten ditu, helduei gertatzen zaien bezala. Kalte larri hori aski ezaguna da, beraz, haur edo nerabe baten burmuinari oxigenoa lapurtzea kaltegarria izateaz gain, kausa kriminala ere izan daiteke.
• Italiako eta Alemaniako auzitegiko medikuek egindako autopsien ostean, Covid-19a arnas gaixotasun bat ez dela egiaztatu ahal izan dute, inflamatorioa baizik, eta, beraz, oso zalantzazkoa da kutsatzea arnasbideetatik egin izana.
• Birus batek 0,08 mikrometroko tamaina du, eta maskara arrunten poroek 500 eta 800 mikrometroko tamaina dute, garbitzen diren bakoitzean handitzen den tamaina. Beraz, ez dago frogapen zientifikorik maskarek birusetatik babesten gaituztela bermatzen duenik.
• OMEk eta hainbat adituk adierazi dutenez, adingabeek maskara erabiltzeak ez soilik ez du ezertarako balio birusen aurka babesteko; baizik eta oso kaltegarriak dira haien garunentzat, helduentzat bezalaxe.

 4) Erantzunkizun penala

172. Artikulua. Derrigortze-delitua.

Norbaitek, legez baimenduta egon gabe, beste bati indarkeria erabiliz eragozten badio legeak debekatzen ez duena egitea, edo nahi ez duena egitera behartzen badu, hori bidezkoa edo bidegabea izan, orduan, horri sei hilabetetik hiru urte arteko espetxealdi-zigorra edo 12 hilabetetik 24 hilabete arteko isuna ezarriko zaio, bortxaketaren edo erabilitako bitartekoen larritasunaren arabera.

Artikulu horren arabera, delitu penal larria da beste bat behartzea bere borondatearen aurka zerbait egitera.

173. artikulua. Tortura-delitua.

Norbaitek beste bati tratu iraingarria egiten badio, bere osotasun moralari kalte larria eginez, orduan, pertsona horri sei hilabetetik bi urte arteko espetxealdi-zigorra ezarriko zaio.

Ikastetxeetako agintariek edo irakasleek bekokian tenperatura hartzen badute, tenperatura hori adingabeen edo gurasoen borondatearen aurka hartzen badute, maskara ez eramateagatik edo sudurretik behera eramateagatik ikaslea seinalatzen badute, haren osotasun morala kaltetuko lukete, tratu iraingarriaren ondoriozko sufrimendua eragingo lukete eta, beraz, tortura-delitua egin lezakete.

195. Artikulua. Sorospen-eginbeharra ez betetzearen delitua.

Delitu hori egingo da babesgabe eta arrisku ageriko eta larrian dagoen pertsona bati laguntzarik ematen ez dionean, bere burua edo hirugarrenak arriskuan jarri gabe.

Irakasleen eta ikastetxeko zuzendaritzaren betebeharra ikasleen segurtasun fisikoa eta emozionala zaintzea denez, baldin eta adingabea maskara erabiltzeagatik sufritzen, botaka edo zorabiatzen ikusten badute eta hori eragozteko ezer egiten ez badute, sorospen-eginbeharra ez betetzearen delitua lepora dakieke, eta betebehar horiek ez betetzeagatik isuna, espetxealdia edota enplegu edo kargu publikorako ezgaikuntza bereziaz zigortu.

Arau horiek guztiek erakusten dute ikastetxeak ezin direla osasun-zentro bihurtu eta ez direla osasun-zentro bihurtu behar, eta irakasleek beren ikasleak ekintza mediko batzuetara behartzen dituztenean, nahiz eta gainetik ditugunek esan, egia da legeak ez gaituela babesten. Eta legea ez ezagutzeak legea betetzetik salbuesten ez duenez, edozein familiak gure aurka kereila jarriko balu, aukera gutxi izango genuke prozesu judizialetik onik ateratzeko.