Eriko – Prunella vulgaris
Landare honi ez diot euskal izenik aurkitu, ezagutzen baldin baduzue eskergarria litzateke esatea.
Kimu, hosto berri zein loreak gordinik jan daitezke, baita zuku eta irabiakietan ere. Landare osoa irakin eta barazki modura jan daiteke.
Sustraiak ez beste guztia lehortu eta hauts bilakatu daiteke eta entsalada edo jaki beroen gehiagarri modura erabili. Hautsarekin infusioa egin daiteke eta, hotza, freskagarri zaporetsua bilakatzen da.
Flabonoide kopuru handia du; hauek antioxidatzaile indartsuak dira eta minbiziaren zein bihotzeko gaixotasunen aurkako prebentziorako onak.
Triterpeno pentaziklikoak ere baditu (azido betulinikoa, azido ursolokoa eta azido oleanolikoa), baita olio esentzialak ere, eta rutina, taninoak, proteinak, karbohidratoak, A bitamina, B1 eta B3 bitaminak, C eta K bitaminak eta manganesoa.
Kontinente guztietan panazea moduan ezagutu omen da mendeetan zehar. Gazteleraz esaten dutenez, “donde entra el érico, sale el médico”.
Landare honen gaztelerazko izena érico da, eta, inon aurkitzen ez dugun euskal izenaren bila gabiltzala, guk titare moduan ezagutzen dugunari euskaraz “eriko” ere esaten zaiola aurkitu dugu. Loreari erreparatuz, badu titare baten antzik, beraz, Eriko moduan izendatuko dugu inork ezer hobea azaldu arte.
Ez zaio eragin kaltegarririk ezagutzen.
Ez nago ziur baina nik uste zolda belar txikia dela. Ezagunagoa zaigu zolda belar handia permakulturan lurrak aberasteko oso erabilia. Azken hau hezurrak zoldatzeko erabili izan dela entzun izan dut, baina txikia?; auskalo!!
Bai,zolda belar txikia, gazteleraz,”consuelda menor”ere esaten jako. Dioscorides liburu mardulean, zauriak ixteko dela aipatzen da, baina ezer ez hezurretaz, agian horregatik zolda belar, nahiz eta handiaren oso desberdina izan.
Prunela vulgaris, zolda belarra dela uste dut euskaraz
Nik lore esentzia bezala ezagutzen dut eta gorputzak sendatzeko behar duena aurki dezan erabiltzen dut. Ingelesez self heal ( autocuracion erdaraz) esaten zaio.
Milesker ekarpenengatik. Hala ere zolda belarra izenak ez nau erabat asetzen, gazteleraz behintzat familia eta ezaugarri desberdinetako landare batzuei esaten zaiolako, beti ere “zoldatzeko” duten gaitasunagatik, batzuk hezurrak eta besteek zauriak.
Dena den interesgarria da, izenak berak landarearen senda ezaugarriak iradokitzen dituelako