Newroz

Joan den larunbatean, hilaren 16an, Atharratzera hurbildu ginen, Newroz, Urteberria, ospatzera hango kurduen komunitateak gonbidaturik. Ospakizuna Herriko Etxeak eta Action Rojava taldeak antolatu zuten elgarrekin. Hitzordua merkatu estalian emana zen eta pareta ospakizun honen argazkiekin hornitua zen goizean goizetik.

Besteak beste gure eta haien dantzekin goxatu genuen; Daraçiyé taldeko eta Mixel Etxekoparren kantu eta musikaz blaitu ginen; André eta Hebaren sukaldea dastatu genuen, haien seme eta alabek euskaraz abestu ziguten… Giro zinez bikaina izan zen!

Baina zer da Newroz?

Newroz aspaldiko tradizio kurdu bat da. Suak piztuz, Dehak tiranoaren amaiera ospatzen dute. Kondairak dioenez, duela milurtekoak, Udaberriko ekinokzioan, Kawa errementaria Dehak Asiako errege krudelaren aurkako matxinadaren buru izan zen.

“Ahriman espiritu demoniakoak Asiako erresuma nahi zuen menperatu, horretarako Dehak krudelaren botere gosea baliatuz. Dehak erregearen sorbaldak bi sugerekin apaindu zituen Ahrimanek, oinaze izugarriak eraginez. Mina arintzeko, sugeak umeen garunekin elikatu behar zituen Dehakek eta, egunero, bi haurren garunak ekarrarazten zituen sugeei eskaintzeko. Izialdura hedatu zen herritarren artean !

Erregearen gazteluaren azpian errementari bat bizi zen, Kawa. Kawak Mesopotamiako zaldi basati ospetsuentzako ferrak egiten zituen, eta baita eltzeak eta zartaginak ere herritarrentzat. Bera eta emaztea bihozminez bizi ziren, 17 seme-alabatik 16 izan baitziren sakrifikatuak dagoeneko.

Egun batean, Kawak azken alabaren garuna eraman zezala agindu zuen Dehakek. Errementariak esna eman zuen gau osoa etxeko sabaian, izar distiratsuen eta ilargi betearen errainuen azpian, alaba gazteena Dehaken sugeetatik nola salbatuko zuen hausnartuz. Izar iheskor batek gaueko zerua zeharkatzen zuen bitartean, ideia bat izan zuen.

Biharamun goizean alaba sakrifikatu ordez, ardi bat hil eta haren garuna gazteluko ate handietatik kanpo zegoen egurrezko pegarrean utzi zuen. Inor ez zen konturatu.

Laster, denek jakin zuten, eta Dehakek umeen garunak eskatzen zituenean, gauza bera egin zuten. Ehunka haur salbatu ziren eta mendirik urrunen eta altuenetan ezkutaturik, libre hazi eta beren kabuz bizirauten ikasi zuten: zaldi basatiak zamalkatzen, ehizatzen, arrantzatzen, kantatzen eta dantzatzen. Eta Kawak borrokan erakutsi zien.

Newroz egun batean, Kawa eta bere armada gaztelura abiatu ziren. Gaztelura hurbiltzean, Dehaken milaka soldadu ikusi zituzten. Harkaitz baten gainean zutik, errementari-larruzko mantala soinean, Kawak gazteluko ateetarantz jaso zuen mailua eta aurrera egin zuten: gerlari hegaldunen itxura zuten gazteluko ateak eraitsi eta Dehaken armada menderatu zuten.

Kawak Dehak bilatu, mailuarekin hil eta burua moztu zion. Suge biak zimeldu egin ziren. Gero gazteluaren gaineko mendi-tontorrera igo zen eta su handi bat piztu zuen Mesopotamiako jende guztiari libreak zirela esateko. Laster, ehunka su piztu ziren albistearen berri emateko. Sugarrak gaueko zerurantz altxatu ziren. Iluntasuna amaitu zen. Egunsentian, hodei ilunen atzetik eguzkia atera zen, lurra berotu zuen berriro. Loreak loratzen hasi ziren. Pikorren kimuak zabaldu egin ziren.”

Eta gaur egun ?

Gizarte-zientzietako ikertzaile, idazle, kazetari eta Aksiyon Rojavako ekintzaile den Ercan Jan Aktasek azaldu zigunez, Newroz ospakizun politiko bilakatu da, erresistentziaren eta askatasunaren sinonimoa da kurduentzako. Suaren inguruan dantza eta salto eginez, askatasunaren garaipena tiraniaren aurka ospatzen dute mundu osoan, Iranek, Siriak, Irakek eta Turkiak debekatu arren.

Martxoaren 21a borroka eguna da herri kurduarentzat, manifestari askok euren bizitza sakrifikatu baitzuten askatasunaren izenean; esaterako Mazlum Dogan, 1982ko martxoaren 21ean, presondegian bere buruari su emanez Newroz ospatu zuena; edo Zekiye Alkan, 1990eko martxoaren 21ean ere, Diyarbakr gotorlekuko horma historikoak eskalatu eta bere buruari su eman ziona ere.

Newroz ospakizunetako suteekin bizitza sakrifikatu zuten erresistenteak oroitzen eta omentzen ditu Herri Kurduak.

Gaur egun, askatasun-zuzi hori itxaropen ikurra da mundu osoko gizadiarentzat. Eta Euskal Herrian gaur piztuko dugun sua, herrien askatasunaren eta elkartasunaren lekuko izango da.

Gure bizitza askeak, genero askapenaren ikuspegitik eraikitzen ditugu, eta estatuen zapalkuntzaren, indarkeriaren eta sistema kapitalistaren aurka.

“BİJİ NEWROZ, NEWROZ PİROZ BE!” (gora Newroz) eta “JİN, JİYAN, AZADİ” (emakumea, bizitza, askatasuna) esloganekin amaitu zuen aurkezpena Ercan Jan Aktasek. Jin Jiyan Azadî gaur egun mundu osoan zehar hedatu den emakume kurduen erresistentziaren eslogan bat da. Askatasuna emakumeen borrokarekin eta iraultza sozialarekin lortzen da.

Nire aldetik, Ercan, Heba, André, Merdo, Maite Pitrau, Aitzina, Rana … Daraçyjê taldea, Mixel Etxekopar eta han ziren lagun orori eskertu nahi diet, elgarrekin igaro dugun elkartasunezko egun ederragatik.

Ercan Jan Aktas komunikatua irakurtzen

Newroz Atharratzen