Derrigorrezko pentsamoldeari pasea

Txertoa ez da derrigorrezkoa. Inor ez dago txertatzera behartuta eta horrela izan behar du, norbere gorputzean norberak agintzen baitu. Feministok esaten dugun bezala, “norbere gorputza, norbere erabakia”. Orduan, zergatik da derrigorrezkoa, gure eskubide zibilak izateko, txertatuta zaudela egiaztatzen duen pasea? Azken finean, arriskutsua dena zure pentsamoldea delako. Zure pentsamoldeak txertatzeko beharrik ez sentitzera eramaten bazaitu, zigortu egiten zaituzte. Txertoa ez da derrigorra, inork ez zaitu behartzen, baina ez bazara behartuta sentitzen, bada, zigortu egiten zaituzte. Jose Luis Quintas osasun-sailburuordeak ere azaldu digu pasea ez dela osasun-neurria, neurri zibikoa baizik. Nolabait, txertatzeari dagokionez, ezin da inolaz ere norberarentzat onena ez txertatzea dela pentsatu.

QR pasea estreinatzen duen gure garaiak teknologia disruptiboen bidea du merkatuaren ikusmira. Teknologia disruptiboak aurreko teknologiak zaharkituta uzten dituzten teknologia berriak dira. Teknologia berrien garai honi Laugarren Iraultza Industriala deritzote eta enpresek interesa dute berrikuntza eta lorpen teknologiko berri hauetan.

Iberdrolak ere teknologia disruptiboen garai berriari bide eman nahi dio, bere web-orrialdean azaltzen duenaren arabera. Bere zerbitzuen hobekuntzarako teknologia berriek garapen iraunkorra, eraginkortasuna eta lehiakortasunaren bidea bermatuko dutelakoan, I+G inbertsioak urtean 400 milioira artekoak izango omen dira 2025etik aurrera. Asko dira, benetan ere, orrian aurkezten dituzten gaiak: androideak, metaversoa, bioinformatika, sare inteligenteak,… Mundu guztiz berri bat erakusten digu; oraindik ezezaguna zaigun mundua. 

Mundu hau eta berau osatuko duen teknologia nolakoak diren azaltzeko “Newsletter” edo albistegi bat du Iberdrolak, eta arreta handia eman dit neuroteknologiari dagokion atalak. Bertan, giza garunaren sekretuak ezagutarazten dituen teknologia hemen dugula aditzera ematen da. Neuroteknologia teknologia kognitiboekin erlazionatuta dagoela azaltzen da, eta honen ekarpenak  norabide posible bi izango dituela. 

Batetik, giza garunaren bidez lortutako datuen bilketak inteligentzia artifizialaren (IA) aberastasunerako erabiliko dira. Honela, IA-k ikasketa automatikoa, ikasketa sakona, ikusmen artifiziala, hizkuntza naturalaren prozesamendua eta prozesuen automatizazio robotikoa bereganatuko ditu.

Bestalde, IA-ren bidez, gizakiak gaitasun areagotuak lortuko ditu, norbere zentzuak eta gaitasun mentalak gehitzeko posibilitatea izango duelarik. Artikuluaren arabehera, ia superheroiak bezalakoak izango gara. Eta ez da izango dugun onura bakarra; interface baten ezarpenaren bidez,  garun bat beste garun batekin konektatzeko ahalmena izango dugu, pentsamenduak, emozioak zein bulkadak beste pertsona bati transmititzeko gaitasuna lortuko dugularik seinale digitalen bitartez; hots, telepatia digital moduko bat geureganatuko dugu. Noski, neuroteknologiaren proiektu honen atzean ez dago edonor: Elon Musk-en Tesla eta Space X, Kernel, Google eta Facebook konpainiak  aipatzen dizkigu albistegiak. 

Honek guztiak nolabaiteko muga etiko batzuk beharko lituzkeela ere adierazten da, teknologia honen bitartez pertsonen pentsamenduak eta emozioak irakurri eta kontrolatu baitaitezke eta garunaren funtzioetan esku hartu bailiteke. Enpresa pribatuek dispositibo neurologikoek biltzen dituzten datu kopuru izugarrietara sarbidea izango dute. Horren  aurrean, informazio pertsonalaren babeserako eskubideak martxan jartzen hasiak dira jada. Hauen artean, goiko infografian agertzen zaizkigun bost eskubideak  dauzkagu.

Gure pentsamendua giltzapean izateak ez gaitu gaixotu besterik egingo, ez baitago gizarte osasuntsuagorik gizarte askea baino. 

Mundu berri honetan, Tesla eta Facebook bezalako enpresek gure burmuinarengan eragina eta datu-bilketa zuzena izango dutela espero dute, eta kontutan hartzekoa da garai berri honetarako bidea QR pasearen ezarpenarekin hasi dugula. Onartu beharra daukagu pase hau pentsamoldearen pasea dela. Ezin dugu osasunaren beste ideia bat eduki haiek agintzen digutenetik at. Ezin dugu pentsatu etengabeko medikalizazioa ez dela beharrezkoa osasuntsu egoteko. Ezin dugu pentsatu badaudela beste aukera batzuk farmazia-industriarenez gain.

Hortaz, gure pentsamendu guztiak ezagutzeko teknologia martxan dela jakinda, pentsamendu egokiaren QR paseen azken helburua txertoak direla pentsatuta, lasai gelditu ahal garela uste al dugu? Gure pentsamendu guztiak kontrolpean izateko ahalmena baldin badute, ez al digute QR-a jarriko egokiak diren pentsamenduen pase moduan? 

Gure pentsamendua kontrolpean izatea lortzen badute neuroteknologiaren bitartez, eta pase hau orain eta hemen gelditzen ez badugu, badirudi honek guztiak oraindik joko gehiago emango duela, tamalez.

Badakit neuroeskubideak aurreikusi dituztela hori gertatu ez dadin, baina gaur egun gertatzen ari zaigunarekin ere, Giza Eskubideen aldarrikapenean aurreikusi zen arren, eskubide guztiak urratu dizkigute “guztion ongia” deritzoten gaitz horretan. “Guztion ongia” deitzen dioten hori ez da inongo guztion ongia. Errealitatea okerragotu ez dadin hartutako neurriak ez dira inoren ongia, gaitz baten ordez beste bat jartzea baino. Kalte txikiena lortzearen alde lan egiten dugunean ez gara ongiaz ari, zenbat kalte jasoko dugunaz baizik, eta hori ere, azken finean, kaltea da, eta zenbateko kaltea izateraino helduko den ikusi beharra dago. Izan ere, gure pentsamendua giltzapean izateak ez gaitu gaixotu besterik egingo, ez baitago gizarte osasuntsuagorik gizarte askea baino. Hemendik aurreikusten dudanez, gure pentsamendua kontrolpean izatea lortzen badute neuroteknologiaren bitartez, eta pase hau orain eta hemen gelditzen ez badugu, badirudi honek guztiak oraindik joko gehiago eman lezakeela.