Buruntzako proiektu eolikoa bertan behera: INFORMAZIOA
Kaixo! Buruntzako proiektu eolikoa bertan behera utzi dutela-eta, egitasmo horren inguruan azken hilotan bildutako zenbait dokumenturekin osaturiko ohar informatibo bat da hau.
Aipagarria da Jaurlaritzak 2024ko abenduaren 10eko Euskal Herriko Boletin Ofizialean argitaratu zuela Buruntzako proiektu eolikoaren “lehia eskaera”ri dagokion iragarkia (hau da, inguru berdintsuan beste enpresa batek beste proiektu eoliko bat egiteko asmoa balu, “lehia eskaera” egiteko); baina iragarki hura argitaratu eta 4 hilabete pasa zirenean inongo berririk ez zegoela ikusita, proiektuaren tramitazioa zertan zegoen ikusteko informazioa eskatu zuen pertsona batek Gipuzkoako Industria Ordezkaritzan. Eta hala hasi ahal izan zen atxikitako lehenengo ARTXIBOAN DOAN DOKUMENTAZIOA eskuratzen:
1) Informe en relación con la solicitud de autorización administrativa previa del parque eólico Buruntza. 23 de enero 2025, Gobierno Vasco:
Proiektuan planteatutako aerosorgailuak Buruntzako harrobiaren esplotazio eremuaren gaineko ertzean kokatzen dira justu. Horrek harrobiaren esplotazio asmoei eragiten dienez, harrobiaren jabe “Sociedad Financiera y Minera S.A.” enpresak erreklamazioa egin zuen. Ondorioz, Jaurlaritzak urtarrilaren 23ko dokumentu horretan eskatzen du areosorgailuak kokatu behar direla harrobiaren esplotazio eremuko edozein tokitatik gutxienez “a una distancia de vez y media su altura total”. Aerosorgailuen altuera osoa 189’5 metrokoa denez (ikus Plano nº 5.1. “Aerogenerador”), harrobiaren edozein esplotazio gunetatik gutxienez 284 metroko distantziara jartzea eskatzen du horrek. Honi dagokionean, Jaurlaritzaren txostenak dio: “ (…) CONCLUSIONES: (…) Así mismo y a fin de salvaguardar la seguridad de las personas y los bienes, debe establecerse una distancia de seguridad mínima desde los aerogeneradores a cualquier superficie contemplada en los proyectos de explotación mineros aprobados vigentes de vez y media su altura total (incluyendo buje + aspas)”.
2025eko urtarrilaren 24an, berriz, Jaurlaritzak Buruntzan zentral eoliko bat eraikitzeko Mendiko Haizie enpresaren aurreproiektua hautatzeko ebazpena onartu zuen, “betiere behin betiko proiektuan aurretik ezarritako” baldintza horiek “kontuan hartzen badira” (dokumentu hori ere atxikitako lehenengo artxiboan doa).
Proiektu eolikoaren planoetan, ordea, aerosorgailuen kokapenak ez zuen baldintza hori betetzen.
2) Buruntzako Herrixka Gotortuaren babes-eremua:
Gainera, proiektu eolikoaren aerosorgailuak harrobiaren esplotazio eremutik aldentzeko Jaurlaritzak jarritako baldintza bideraezina izan zitekeen, Buruntzako Herrixka Gotortuaren gune arkeologikoaren babes eremua dagoela kontuan hartuta. Hau da, aerosorgailuen kokapena harrobitik 284 metroko distantziara (mendian gorago) lekualdatzea ezinezkoa izan zitekeen, Buruntzako Herrixka Gotortuaren Gune Arkeologikoaren babes eremuak mendiaren gainaldeko magalaren parte handi batean halako azpiegitura handiak jartzea debekatzen baitu.
Buruntzako herrixka gotortuaren gune arkeologikoaren babes eremuari eta araudiari dagokionez, ikus: “DECRETO 38/2010, de 2 de febrero de 2010, por el que se califica como Bien Cultural, con la categoría de Conjunto Monumental, la Zona Arqueológica del Poblado fortificado de Buruntza, sita en Andoain (Gipuzkoa)”. Bereziki, ANEXO III, RÉGIMEN DE PROTECCIÓN:
- Artículo 3 – Zonificación: “(…) Zona 2: Aquella más amplia, que definimos como entorno necesario para poner en valor el yacimiento y evitar cualquier futuro riesgo para el mismo. Su delimitación viene dada por la curva de nivel a 400 metros de altura en todo su entorno excepto al este, donde el límite queda establecido por una línea (…)“ (Dekretuak lerro horren koordenadak eta babes-eremua mugatzen duen plano bat ekartzen ditu).
- Artículo 8 – Usos y actividades en la Zona 2: “(…) Se permiten todos los usos y actividades propios de la explotación agropecuaria tradicional de un entorno como este. Quedan sin embargo expresamente prohibidos los usos de carácter extractivo, de repoblación forestal así como la colocación en el área de infraestructuras e instalaciones eléctricas y de telecomunicación de gran calibre, dado que pueden poner en serio riesgo la conservación del yacimiento, así como por atentar contra la imagen del entorno que se pretende preservar a través de este expediente. Todas estas actividades señaladas suponen una importante y drástica modificación de la fisonomía del área dentro de la que se localiza el poblado fortificado y el desarrollar estos usos podría suponer la absoluta distorsión del entorno necesario para su correcta interpretación”.
Esandakoak gune arkeologikoaren babes eremu osoan debekatu egiten du aerogeneradore handiak bezalako azpiegiturak jartzea.
Harrobiaren goiko muga 350 metroko altueran dago, eta Buruntzako herrixka gotortuaren gune arkeologikoaren babes eremuak 400 metroko kotatik gora dagoen eremua hartzen du. Plano batean ikusita, harrobiaren mugatik babes eremura dagoen distantzia 200 metro ingurukoa da. Hortaz, 284 metroko distantziaren baldintza hori bete ezina litzateke, gutxienez San Roke ermita aldetik hasi eta harrobiaren frontearen gainean dauden mendi magalen eremuan (proiektu eolikoak hor kokatzen ditu aerosorgailuak). Soilik Buruntza mendiaren bigarren gailurraren inguruan (planoetan 441 metroko altuera duen bigarren gailurra, Azkorte aldera dagoena) eta horren azpian dauden magaletan jar liteke agian (ozta-ozta) aerosorgailu bat, mendiaren alde hori Buruntzako herrixka gotortuaren gune arkeologikoaren babes eremutik kanpo baitago. Baina kasu hortan, Urnieta aldeko San Jose harrobiaren (Aizkibel) mugak ere oso altu daude, eta Aizkibel enpresak ere erreklamazioa aurkeztu zuen Jaurlaritzan. Hortaz, segurtasun distantziaren baldintza betetzea ezinezkoa izan daiteke Buruntza osoan.
3) Buruntzako harrobiaren zabalpenaren inguruan dagoen informazioa izugarria da:
Harrobiaren zabalpenaren ingurumen inpaktuaren deklarazioan ohartarazten denez: “El proyecto de ampliación de la cantera mantiene el ritmo de explotación actual, estimado en 500.000 t/año de caliza (208.333 m3/año), lo que implica que la vida de la explotación se prolongará hasta el año 2053”. Eta beste honako hau ere badio Oria ibaiaren eta N-1 autobidearen bestaldean dagoen Azpikolako harrobiari buruz (aspaldi geldirik dagoena): “En las cercanías de esta explotación, se sitúa la concesión «Ampliación Buruntza n.º 4729», con un proyecto de explotación igualmente promovido por Sociedad Financiera y Minera S.A. y que cuenta con declaración de impacto ambiental favorable, emitida mediante Resolución de 30 de enero de 2020, del Director de Administración Ambiental. La actividad de ambas explotaciones nunca sería simultánea ya que, según se establece en la documentación aportada, la explotación del proyecto denominado «Ampliación Buruntza n.º 4729» se realizaría tras agotar los recursos de explotación autorizados de la concesión «Buruntza n.º 4642».
Txantxetakoa dirudi, gero, proiektu eolikoak nola erabat talka egiten duen harrobiaren zabalpenaren ingurumen inpaktuaren deklarazioan aurrikusten diren ustezko neurri “bikain” batzurekin: “De acuerdo a lo previsto en el estudio de impacto ambiental, en el tercio superior de los bancos de la cantera situados a mayor cota se instalarán cajas-nido para murciélagos”; edota “se favorecerá la irregularidad en el acabado de los taludes de explotación, manteniendo las grietas y oquedades de las paredes en su situación final, de manera que sean útiles como refugios para los quirópteros”… Saguzarrentzat aterpeak baino, tranpa hilgarriak suerta litezke horiek, aerosorgailuak justu gainean izanik.
Buruntzako harrobiaren zabalpen proiektuaren orrialde batzuk eskaneatuta doaz atxikitako hirugarren artxiboan. Informazioa sarean eskuragarri dago, bilatzailean honako izenburuak jarrita:
- “Proyecto de explotación de la ampliación de la concesión directa de explotación Buruntza, nº 4.642” (2019)
- “Resolución de 27 de septiembre de 2022, por la que se formula la declaración de impacto ambiental del proyecto de explotación de la ampliación de la concesión Buruntza nº 4.642”
ONDORIOA:
Lurraldean era bateko eta besteko proiektu eta jarduera txikitzaileak gainjartzearen ondorio izan dela esan daiteke Buruntzako proiektu eolikoa bertan behera uztera behartu dituena (zentral eolikoa, Buruntzako harrobia zabaltzeko proiektua, e.a.). Esan gabe doa harrobiaren zabalpenak eta proiektu eolikoa gauzatzeak era guztietako inpaktuak biderkatuko lituzkeela (sarbide berriak, erauzketak, paisaiaren erabateko desitxuraketa, e.a.). Horrekin batera, energia berriztagarrien aferan jokoan diren espekulazioa eta arazo “estrukturalagoak” ere soma daitezke: nabarmenki, Espainia osoan joan den apirilean gertatutako “itzalaldi handiaz” geroztik, nabaria da EAEn eta Nafarroan hainbat proiektu eoliko bertan behera uzten ari direla, gertakari hark makroberriztagarrien hedapen itzelak argindar-banaketa sare orokorrean eragindako desegonkortze-arazoak agerian jarri eta gero…
Honaino, Buruntzako proiektu eolikoaren inguruan hemen apuntaturiko gauzak. Gogoan izan, eduki ditzakezuen bestelako informazioak eta iritziak trukatuz osatzeko.
Agur!
Hauek dira ATXIKITAKO DOKUMENTUAK:
Mikel (Donostiatik, tlfnoa: 695715510)
