Karta-gaztelua

(Honen jarraipena da).

Dorrea goia jotzen ari da, ortzi mugatik bezain urruti darrai zerutik, baina lurretik gehiegi aldendu da. Gure solairuko leihoak pantailak dira, kaskoak ditugu belarrietan eta teklak mingainaren ordez. Garun artifizialak ordezkatzen du geurea eta komunikazioa geroz eta burrunba ulertezinagoa bilakatzen ari da. Goregi igo gara jada mundua ikusi ahal izateko.

Antolakuntza piramidal korapilatsuegiak hornitzen gaitu, inguruan dugunaz bizitzeko erabat desgaituta.  Zenbat eta gorago eboluzio teknologikoan, orduan eta urrutiago gaude lurretik, baita geure bizitza gobernatzeko gaitasunetik ere. Ariketa soil bat eginez jabetu gintezke gure ahultasun honetaz:

Ireki hozkailua, ea zer dugun barruan, ea jangarrien konposaketa, jatorria, ekoizpen eredua eta egin duen bidea aurkitzeko gai garen, erakundeek ekoizleak behartu arren trazabilitate txostengintza mardula eramatera; papera.

Ziur aski neurri planetarioko ekoizpena biltzen da hozkailu bakoitzean, bai edukian, bai edukiontzian

Ziur aski neurri planetarioko ekoizpena biltzen da hozkailu bakoitzean, bai edukian, bai edukiontzian. Jatekoaren jatorriaz gain, kontuan hartu ekoizteko, eraldatzeko eta merkaturatzeko erabili diren makineria, ongarri, pestizida, plastiko, paper, egur, itsasontzi, furgoneta, erregai, denda, elektrizitatea… Hau guztia industriak bahitutako kalitate exkaxeko jangarri pozoitua ekoizteko, oro har.

Orain, zabal dezagun ariketa hau oinarrizko beste produktuetara: jantzia, etxea, sendagarriak, harremanak…; eta oinarrizkoak ez diren baina sozialki ezinbesteko bilakatu diren aparatu eta abarretara. Harrapatuta gaituen amaraun erraldoi ikusgaitz hau askotariko markez kamuflatutako munduko bospasei korporaziok gobernatzen du.

Beharrak asetzeko bitartekorik gabe ezinezkoa da burujabe izatea, ez indibidualki, ez herri bezala, ezta estatu mailan ere. Horren kudeaketan parte hartu nahi duenak sare planetarioaren hariak mugitzen dituztenen esanetara makurtu beharra du halabeharrez.

une historiko gehiegitxoren biharamonak daramatzagu bizkarrean

Hau ikusita, erakundeei eta boteredunei zuzendutako aldarrikapenekiko fedea galtzen ari gara egunetik egunera. Ukaezina da jendearekin manifa edo ekimen batean biltzeak sortzen duen zirrara eta berotasuna, baina une historiko gehiegitxoren biharamonak daramatzagu bizkarrean. Ikusi dugu alferrikakoak direla larunbateko prozesiyuak, aste guztian etsaiari salduta bizi garen artean; lana dela, kontsumoa, alokairua edo hipoteka direla. Ez dago Dorrea modu justuan gobernatzerik, egiturak ez duelako horretarako lekurik uzten. Agintari zintzoenak ere bi aukera ditu: etsi ala utzi.

Dorretik jaisten hasteko ordua da. Karta gaztelu baten modura erortzeko zantzu larriak ditu, eta, motxila ahalik eta arinena hartuta, lagunartean elkarri helduz eskaileretan behera hasi beharko genuke. Baina ba al dugu eskailerarik jada? Geroz eta aparatu sofistikatuagoaren menpe bizi garen arren, honaino ekarri gaituzten makina, lanabes zein trebeziak galdu ditugu bidean, eskailerak igo ahala atzean utzitakoak erretzen ditugulako. Honela ezingo dugu modu mailakatu batean egin behera.

Teknologiak, garatu ahala, kalitate exkaxagoa du, ez da iraunkorra, ezin da iraunarazi, erabili eta botatzeko egina dago. Beraz, eskaileraren bidegurutzeren batean atzera egin beharrean aurkitzen garenean, atzean amildegi erraldoi bat izango dugu, ez ditugulako honaino igo gaituzten tarteko teknologiak eskura izango.

Gure gaitasunak espezializatuegiak dira, lanik txikiena burutzeko ere munduko lau ertzetako horniduren menpeko bihurtu gaituzte. Dorrearen piezatxo ezdeusak gara. Sistemak huts eginez gero, bigarren eskuko kinkila postu baten koherentzia duen jende multzoa bilakatuko da gizartea. Eta sistemak huts egiteko baldintza asko ari dira pilatzen: baliabideen agortzea, endekapen ekologiko kateatuak eta egoera geopolitiko larria, besteak beste.

Sistemak huts eginez gero, bigarren eskuko kinkila postu baten koherentzia duen jende multzoa bilakatuko da gizartea

Neure bizitzako oparirik handienetakoa beste kultura batzuekin bizi izana da. Hortik ateratako ikasgairik sakonena desikastea izan da, nire buruaren egiturekiko distantzia hartzea, bestela ezinezkoa zitzaidalako ikusten nuenaren apurrik  ere onartzea. Kolonoaren begirada kolonizatuaz libratzea oso sakoneko ariketa da, aberasgarria bezain askatzailea, ariketa amaiezina. Horrek gure Formazioa desegituratzea eskatzen du, ez delako nahikoa bertakoak errespetatzeko nahi hutsa, ezta elkartasun gogoa ere. Mundua begiratzeko eta ulertzeko era berritu behar da. Hori izango da Dorrea uzten hasteko lehen urratsa.

Ezagutu ditudan sustraidun kulturetan ikusi ahal izan dudan altxorretako bat Dorretik jaitsi ahal izateko eskailera da. Mexikon edo Marokon, adibidez, gizarte modernoenaren ezaugarriak bistan badira ere, oraindik inguruan duenarekin moldatzen dakien jendea bizi da. Esan nahi dudana da deseskalada kultural baterako bide bizia aurki daitekeela oraindik. Paradoxikoki, altxor kutural hauek txirotzat eta atzeratutzat hartzen diren landa komunitate batzuetan aurkitzen dira, baita gentrifikatu gabeko alde zahar hiritarretan ere; guztiak ere galzorian.

bizitza dago jokoan, baina hiltzea baino tristeagoa ez al da bizitza galtzea?

Hemen, aldiz, ez, ez dugu jada horrelako biderik, kultura falta zaigulako, ezagutza, tresneria, gaitasuna eta jendartea falta zaizkigu. Eta hemen gaude, akain kuadrilla bat baikinan, hildako astoari helduta berpizte ariketak egiten edo egiteko plantak egiten. Hala ere, ez gaitezen ezkorrak izan, alfer-alferrekoa baita. Badugu zer eginik. Ultratrailik xtremena baino zirraragarriagoa izan daiteken erronka arriskutsua dugu parez pare. Bizitza dago jokoan, baina hiltzea baino tristeagoa ez al da bizitza galtzea?

(Jarraitzen du).