Gure kaleratzearen 30. urteurrena, UPVtik

Apirilaren 1ean bete dira Universidad Pública Vascatik despeditu gintuztenetik 30 urte borobil. Bete da beraz, lan kontratu bitarteko irakasle propioaren aldeko borrokaren atal bat gehiago, eta ez edozelakoa. Borroka luze horren parte handi bat bi liburutan jasota dago: “Historia de una pancarta” (Arabera Kultur Taldea) eta “Diálogos sobre el profesorado propio y la Universidad” (DDT edizioak), beraz ez gara oraingoan atal horretan sartuko. Bakarrik aipatuko dugu, bide batez, gure erreibindikazioa 2007an errealitate bihurtu zela: gaur egun indarrean segitzen duen “Iztueta” legearen bilakaerarekin sortu diren lan kontratodun irakasle propioak. Harro gaude lorpen horretaz zeren prozesuan horrenbeste borrokatu duen “Irakasle despedituen” kolektiboaren parte bati behintzat, lorpen historiko horren zati bat doi-doi baitagokio. Tamalez, kolektibo horretako hiru partaideri ez zitzaigun eskaini negoziazioaren aukera, eta, ondorioz, “Pankarta” ezagunari eutsiz segitu behar izan dugu Leioako campuseko atarian, gure egoeraren soluzio duin eta behin betikoa eskatuz. Konponbide horren zain gaudela, saiatzen gara gure borroka luzeak adierazi zuen guztia ahaztu ez dadin, memoria unibertsitarioaren barruan txertatzeko ahaleginean.

Urteurren honetan, hortaz, 2007tik hona agintari unibertsitarioen aurrean gure egoerari irtenbidea aurkitzeko burutu ditugun ahaleginak laburki azaltzera mugatuko gara.

2009 urtean, orduan errektore zen Iñaki Goirizelaiak ordezkari bat bidali zigun gatazkari amaiera ipintzeko elkarrizketak prestatzeko asmoarekin. Halere, kontaktu batzuk izan ostean, bertan behera geratu zen iniziatiba hura, inongo azalpenik eman ez zitzaigularik. Hori dela eta, irakasle multzo batek, tartean errektore izandako Goiriena de Gandarias zela, kontaktuak berriro martxan jartzea eskatu zion Goirizelaiari, baina alferrik, arazo legalak omen ziren aurrera segitzeko ezintasunaren aitzakia. Gauza bertsua erantzun zuen Patxi López lehendakari izendatu berriak, kazetari batek gai horretaz galdetu zionean. Ez Gizarte eta Komunikazio zientzien Fakultateko 60 irakaslek sinatutako zentzu bereko eskaerak eta ez Fakultate eta Eskola batzuetako zuzendaritza batzordeek, ia aho batez despedituekin akordio batera heltzeko eskatzen zutenek, ez zuten inolako erantzunik jaso.  

Goirizelaiaren bigarren agintaldian, UPVko aldezlea zen Itziar Etxebarriarekin jarri ginen kontaktuan, ea berak errektore jaunaren erantzun positiborik lortzen zuen. Aldezle andereari bidezko eta arrazoizkoak iruditu zitzaizkion gure eskariak eta ondorioz errektoreari helarazi zizkion. Baina, berak ere, ez zuen erantzunik jaso.

2018an, orduko errektorea zen Nekane Balluerkak negoziazio prozesu ofizial bat martxan jartzea erabaki zuen. Horretan parte hartu genuenok: Iñigo Urrutia aldezle berria, Inma Gerrikagoitia errektoreordea, UPVko irakasle bat begirale modura eta behean sinatzen dugunok. Bi urtetan zehar hainbat bilera eta kontaktu izan ziren, eta, gauza bideratuta zegoela zirudienean, unibertsitateko agintariek arazoa konpontzeko dirurik ez zegoela argudiatu zuten. Beraz, ordura arte traba eta arazo legalak zirenak oraingoan arazo ekonomiko bihurtu dira. Egia esateko, gure ustez, ez dira ez batzuk ez besteak; beti pentsatu izan dugu benetako oztopoa politiko-ideologikoa izan dela, eta, horren arrazoiak aitorrezinak direnez, inork ez dizkigu oraino azaldu.

2021. urtean, Eva Ferreira errektoretzara heldu zenean, irakasle talde batek sinatutako eskaria bidali zitzaion, Balluerkarekin izandako elkarrizketak berriro martxan jar zitzan eskatuz. Oraingo honetan ez da inongo erantzunik jaso, ez Ferreiraren ez aldezlearen aldetik. Gauzak horrela, Arartekoarengana jo, eta horren erantzuna ezintasunarena izan da: zeren eta gure erreklamazioa, legearen arabera, urtebetekoa baita, eta arazoa 2007koa denez, legez epez kanpo omen dago.

Ezin dugu ukatu bide instituzionalei jarraituz egin ditugun ahalegin guztiek kale egin dutela, eta hemen laburpen xume bat baino ez dugu aurkeztu. Agintari unibertsitarioen portaerak, aldakorrak izanik ere, beti izan dira negatiboak. Hala eta guztiz ere, irtenbide justu eta adostutako baten alde borrokan segituko dugu. Eta hori, justizia eta duintasunagatik egiten dugu batik bat, bere garaian bultzatu gintuen mugimenduak izan zuen dimentsioagatik eta prozesu horretan, baldintza zailetan ere, parte hartu eta lagundu diguten pertsona guztiengatik.

Antton Azkargorta eta José Luis Herrero

UPVtik kaleratutako irakasleak