Adolf Eichmann ofizial naziaren gizateriaren aurkako krimenak jasotzen dituen “Eichmann in Jerusalem” liburuan jasoa dagoenez, galdetzean zergatik burutu zituzten hainbat ekintza, erantzuna beti “egin beharra zutelako” da, eta galdetzean zergatik egin behar zuten erantzuna “goiko aginduak ziren”, “orduko politika zen” edo “legea zen”, eta horrela egiten zien izkin bere ardurei.
Historiak erakusten du gizateriaren aurka eman diren krimenik handienak itsu-itsuan obeditzen duten pertsonek burutu izan dituztela. Georges Bernanos kazetari frantziarrak horrela zion: “Betidanik pentsatu izan dut gizakia Lurretik desagerrarazten bada, ez dela krudelkeriagatik izango, ezta ere krudelkeriak sortzen duen haserregatik, ez mendekuagatik eta ezta zigorrengatik ere; baizik eta bere otzantasunagatik, gizaki modernoaren arduragabekeriagatik, indarrean diren arauen onarpen soil eta itsuagatik. Ikusten ari garen izugarrikeriek ez bai dute adierazten desobeditzaile, errebelde edo intsumiso kopurua gora doanik, baizik eta alderantziz, etenik gabe gora doan kopurua esaneko gizaki otzan eta obeditzaile itsuena da.”
Eta ‘Nori egin behar diogu kasu?’ galdetzen zidan behin lagun batek, zeren eta kontra esaten diren informazioak non nahi topa daitezke egun hauetan. ‘Nori? bada’ –erantzun nion– ‘norbere bihotzari’.
Norbere buruarekin, norbere bihotzarekin, bat egin eta sentitzen, ongi sentiarazten nauen hori egitea uste dut dela harremanetarako estrategiarik eraginkorrena, norbere zoriontasunerako. Ingurukoen ongizatea norbere behar oinarrizkoenetakoa izanik.
Oso interesgarria. Norbere ardura hartu eta baita horren erantzunkizuna. “Goitik” datozen betebehar horien aurrean, planto egin bihotzak beste zerbait dionean.
Norbera da bere ekintzen arduraduna eta ekintza horien ondorioen erantzule.
Ados. Baina kontuz: Hitlerrek bihotzari egin zion kasu, legea urratzeko beldurrik gabe, eta bere ekintzen arduradun eta ondorioen erantzue izan zen. 36ko gerra goberuaren aurkako altxamendu errebeldea izan zen… eta abar eta abar.
Herri batek bere burua antolatzeko gaitasunik ez badu bere boterea ezerezera mugatzen da. Herri bat bere boterearen arabera existitzen da edo ez. Herri bat ez da definitzen bere hizkuntza edo kulturagatik, ez bere erlijioagatik, ez bere ohitura, historia edo lurraldeagatik.
Ez dira existitzen faktore objetiboak herri bat definitzen dituztenik.
Faktore subjetiboak ere okerreko bidea dira. Ez da gatazka intelektual bat, frogagarria. Mundu honetan arrazoimena izateak gutxi balio du.
“Argumentum ad baculum” bat, makila eskatzen duen argumentu batek argumentu baten errealitateari eustea dakar, indarra edo indarraren erabilearen mehatxua oinarri hartuta.
Herri bat existitzen bada harekin topo egin behar dugu, oztopo bat aurkituko dugu: bere boterea.
Gutxi batzuen totalitarismoaren aurrean askoren demokrazia (auzokrazia) imposatu behar dugu.
Auzokrazia (komunki demokrazia deitua) funtsean harreman indar bat da, goren mailan eta etengabe, “behekoen” eta “goikoen” artean azken hauek alai eta zigorrik gabe herria harrapatzen jarrai ez dezaten.
Komeniko litzaiguke beraz gaur egun sakabanatuta dauden indar horiek biltzen hastea eta erresistentzia-mugimendu bat eratzea lehenengo geldiarazteko eta gero bizitzen ari garen basakeria honen konplize eta egile guztiei gainezko egitea gaitasuna izango duena.
Auzokraziaren erabateko garaipena egungo botere-mekanismoak ordezkatzea litzateke. Beste era batera esanda, sistema bertikal batetik horizontalera pasatzea.
Orduan bai tiroa kulatatik aterako zitzaien.
Juan Luis Zabala… Hitlerrek bihotzari egin ziola kasu…???! Irakur ezazu Alice Millerrek egiten duen Hitlerren analisia eta gero hitz egingo dugu. Aitor Unanuek essn duena Hitlerren motibazioekin nahastea aberrazio handi samarra da.
Dena den, bihotzak dioena ETA ZUZENA DENA da egin beharrekoa. Justizia eta injustizia zer diren ahaztu al zaigu, bada? Horregatik uste dut arazo sanitario baten aurrean baino gehiago gaudela arazo moral baten aurrean.
Herritarrok, beldurtuta batzuek, noraezean pentsamenduak eta sentimenduak oso manipulagarriak izan gaitezke. “Shock doctrine” baten pean errazagoa da dena, obeditzea askorentzat erosoagoa, aurka egin ezkero koakzioa eta osasuna zer arraio ote den ere ideia zipitzik izan gabe gehientsuenok.Hitz potoloegiak erabiltzeak ez dakit mesederik egiten digun. Ur nahasi hauetatik etekina atera nahirik zenbaitzu eta desobedientziaren eskubidea nola gauzatu beste asko. Politika egiteko erak aldatu egingo dira baina ze aldera egingo du botereak?
Apuntatuta, Maitane Jaunarena. Baina ez du oso ondo ulertzen. Esaten duzu “bihotzak dioena ETA ZUZENA DENA da egin beharrekoa”. Eta bihotzak ZUZENA EZ DELA esaten baldin badio pertsona bati (asko dira historian, Hitler horien artean kokatuko nuke baina irakuri beharko da Alice Millerek zer dioen)? Zer egin behar du pertsona horrek? Nola daki bihotzak dioena ez dela zuzena? Bihotzari uko egin behar dio bihotzak dioena zuzena dela uste baldin badu?
Gizaki otzaneta obeditzaile itsua nondik sortu da? Zerk eraman du jarrera horretara?
Materialismo hutsa ote da gizakia bide arduragabekotik daramana?
Bihotzez egiteari buruz
Bihotzez egitean, gure erabakien arduradun izan ohi gara. Morroi izateari uzten diogu eta burujabetzen hasten garela esango nuke. Hasera da.
Bihotza diogun horrek, sinismenei loturik erantzuten du. Gure sentipena, sinismen eta Biziaren eraketaren erantzun zuzena dugu. Bizia bera erantzunez ari zaigu. Eta gogo bereizketa egin behar da. Hemen dago bakoitzon lana. Ongi sentitzea da helburua. Ongi eginaren emaitza da.
Ongi sentitzen dena ari da guztioi laguntzen. Horregatik diogu: Bihotz onez!!
Paradigma aldaketarako lagungarri izan daitekelakoan. Heldu goiari!
Nori egin behar diogu kasu? galdera bera nahiko traizioneroa delakoan nagoNK (idazle eta irakurleoi idazten zieNat). Ez zegoNK inori kasu egin beharrik kasu egite hori berak egiten-esaten diNana derrigorrean jarraitzea baduNK behintzat. Kasu nori ez egitea komeni zaigun galdetuta agian… bada bildurra sartu nahi digunari, erreprimitzen gaituenari, sekta desinformatzaileari, bandera edo errege bat sartu nahi digunari (azken hitz hauek ez zioaztiNK dohainean, alegia kritika egileen nondik norako ideologiko-politiko-ekonomiko-kulturaletaz informatzea zegoNK askotan esaten diNatena ondo entzunda), ez elikatu “you”z hasten den eta “ube”z amaitzen den bideoen gune kapitalista horrekin,…
Gai honekin, beste guztiekin bezala ONAK ez dizkiNagu aurkituko zihurrenera, bai ordea ONDOAN benetan izango dizkiNagunak. Kontua ez duNK IRABAZTEA, hori boterezaleen nahia delakoan nagoNK, kontua ERRESISTITZEA duNK, gure gainetik jarri nahi den pertsona-kolektibo orori ERRESISTITZEA hil artean eta lur azpian gaudenean ere ahal badiNagu MUGITU, zombie baten moduan edo, kar kar. Animoak osasun eta askatasunaz blaitutako bihotzdunontzat!! (bazakiNat “arautxintxoek” ere bihotza zaukaNatela)
Niri batzuetan bihotzak eskatu ohi dit min egin didan pertsona batekiko barkamenik ez eta mendekuari eusteko. Nola jakin dezaket nire bihotzak zuzena dena adierazten didala?
“Bihotzez egitean, gure erabakien arduradun izan ohi gara. Morroi izateari uzten diogu eta burujabetzen hasten garela esango nuke”. .. Berdin ikusten detenez Pako, gardentasunez bereiztea, bihotz bihotzetik dela, izaten da zailena, batipat eta gehinetan, buruak ez ditulako kontuan izaten bihotzak ditun Senti-Bizi arrazoiak. Hori da, sortu behar ditugun paradigma berrietarako, gure erronka nagusia.
“Paradigma aldaketarako lagungarri izan daitekelakoan”….. hau bai ona …horretan gero eta gehiagok gaudelakoan…. Heldu goiari!…hik ere Pako.
Batzuk bihotzari kasu egiten arau absurdoak goitik behera errespetatzen dabiltza.
Arazoetako bat nire ustez: txikitatik jasotako adoktrinamenduan eraginez eta sortu duten gizarte indibidualista, berekoi eta arazoei aurre egin nahi ez izateak hona ekarri gaitu. Jendea ondo bizi da eta ez du buruhausteak nahi. Konponduko dute… bitartean bizi!! Zertarako arduratu, bizi!! lelo hori!!
Eutsi!! Horrelako egoeretatik gauza politak ere irten daitezke. Independentea jaio da adibidez, proiektu berriak sortuko dira, zalantza barik. Euskerak eta euskal kulturak ere eskertuko dute
Iruzkinik egin ez duen beste lagun batek esan zidan:” Jerusalem-en Adolf Eichmann Nazia epaitu zutenak orain Palestinar herriaren kontrako genozidioa burutzen dute. Gizartearen aurkako gerra kriminalak bilakatu dira. Konturatuko ginateke garaiz, horrelako gizaki otzan eta obeditzaileak bihurtu aurretik? “
Gaitzesten ditut Palestinar herriaren kontrako genozidioa eta Judutarren kontrako holokaustoa, baina baita Eichamnn en aurkako epaiketa eta zigorra ere. Adolf Hitler, Adolf Eichmann, Ana Frank edo Etty Hillesum, harremanetarako estrategia beraren biktima izan bai ziren nire iritziz. Bortizkeria edo biolentziaren biktima, gure burua bihotzetik urruntzen denean soilik leku hartzen duen harremanetarako estrategia horren biktima.
Ana Frank eta Etty Hillesum, holokaustoaren bi biktima izan ziren. Biek euren azken egunak deskribatuz egunerokoak utzi zizkiguten idatzirik, Ana Frankena euskaratua dago eta bere Amsterdameko etxean erosi al da gure hizkuntzan. Etty alemaniarren kontzentrazio esparruan zela idatzi zuen egunerokoaren zati bat honela itzuli al da euskarara: “Ez naiz erraz beldurtzen. Ez ausarta naizelako, baizik eta gizakiekin harremanetan nagoela dakidalako eta beraien ekintzak ulertzen saiatu behar naizelako. Gaur goizeko gertaeretan benetan garrantzia duena ez da Gestapoko ofizial gazte batek, asaldaturik, niri deiadarka errieta egin izana, baizik eta horren ondorioz, ni ez naizela haserretu , benetan bera ulertzen saiatu naizela, eta galdetu nahi izan diodala; “Haurtzaroan ez al zinen zoriontsu izan? Bikoteak huts egin al dizu?”. Bai, gazteak beldurtua zirudien, biktima itxura zuen, triste zegoen, ahul zirudien. Nik unean bertan laguntzen hasi nahi izan dut, badakit eta gazteak zorigaiztokoak sentitzen direnean ingurukoentzat oso arriskutsu bilakatzen direla.”
Besarkada bana bihotzez; E. Egiguren Ezkerro, Juan Luis Zabala “Pipi”, Odlok, Maitane Jaunarena, Gorka Setien, Mari Berrizbeitia, Pako Iriarte, Osasuna.EUS, Ane Goia, Iulen Lizaso Aldalur eta Kote Camacho.
Nola da jokabide zuzena? Izango litzateke galdera, agian? Galdera ezaguna da gogo sakontze lanetan. Dharma, hitzaz ere ezaguna da. Labur esanda. Gogoz eta besterik gabe eta neure buruaren ospe nahirik gabeko joeran egiten dudanak, emaitza hoberena dakar. Bainan balditzaturik izan ohi gara (Karma). Garbitze eta gardentze lanen bidez aska gintezke. Lan honetan ari gara. Burujabetzea, hauxe dela esango nuke.
Eichmannen Jerusalengo epaiketa hartan bertan (1961) euskaldun bat kazetari lanetan izan zen, Iñaki Azpiazu: Aitzol en ikasle izana eta falangisten atzaparretatik ihes egitea lortu zuen apaiz gazte Azpeitiarra. Irakurtzekoak dira bere “7 meses y 7 semanas en la España de Franco” eta “El caso de los católicos Vasco”. Hainbat hizkuntzetara itzuliak izan diren liburuak, baina oraindik euskarara inork ekarri gabeak.