Orain dela laurogeita bi urte fikzioa errealitate bilakatu zen, eta errealitatea fikzio. Urte hartako urriaren 30ean, Halloween egunez, Orson Welles zinegileak munduen arteko gerra deklaratu eta haren herrikideak erabat asaldatu zituen. H.G Wellsen eleberri sonatuan oinarrituta, lurrez kanpoko gizakien ailegaeraren kontakizun errealista bezain beldurgarria egin zuen aktore eta zuzendari amerikarrak CBS katean. Emanaldiaren aurretik eta ondoren hainbat bider dramatizazioa zela ohartarazi arren, miloika pertsonak kontakizuna irentsi eta beldurrak bahitu zituen. Kaosa nagusitu zen berehala herrialdean eta makina bat familiak euren etxeetatik ihes egitea erabaki zuten, ikara bizian. Gertaera hori pertsona askoren iruditegian geratu da betirako, eta nola ez, kazetaritza fakultateetan irakasten da mundu zabalean. Izan ere, bizi dugun errealitatea moldatzeko masa hedabideek duten ahalmen neurrigabearen erakusle argia da.
Azken horren adibide nabarmena da gaur egun pairatzen ari garen distopia. Komunikabideek jokatu duten paper protagonista zalantzan jarri ezinekoa da koronabirusaren auzian. Mass media guztiek, handi zein txiki, baina baita eskualdeko hedabideek xumeagoek ere bertsio bat, bakarra eta kuestionaezina helarazi digute, ia ñabardurarik gabekoa. Beldurrean eta apokalipsian oinarritutako kontakizuna izan da uneoro saldu digutena, duela bederatzi hilabetetik gaurdaino. Errealitate hori ezbaian jarri duen edonor seinalatua izan da ultraeskuindar, konspiranoiko edota magufo gisa. Beste edozein aferatan gezurti eta manipulatzailetzat genituen medioak azkenaldian egia galantak esaten ari zaizkigu.
Baina jakina da komunikabideak ez direla neutroak, ez independenteak ezta publikoak ere; interes ekonomikoak dituzte jomugan eta objetiboki informatzea ez da inoiz izaten euren asmoa. Iritzi publikoa sustatzea baino, iritzi publikatua eratzea da nekaezin bilatzen dutena. Koronabirusaren kasuan izan duten estrategia izua non-nahi hedatzearena izan da, herritarren kondukta beldurraren menpe askoz ere errazago maneiatu daitekeelako, eta lege eta neurri inpopularrak txintik esan gabe onartu eta normalizatzen direlako. Gizakiaren psikologiaren ezagutzan azken mendean eman diren aurrerakuntzak baliatuz, pertsonaren pentsamendu eta emozioei nahieran forma emateko aukera dute komunikabideek eta azken hauen jabetza duten monopolio mediatiko erraldoiek.
Esan bezala, kontakizun bakarra izan da ontzat eman dena eta hura zalantzan jartzea galarazi egin dute. Bertsio alternatiboak zentsuratu egin dira sarean, hilzorian zegoen adierazpen askatasunari beste ostikada bat emanez. Horren haritik, Espainiako estatuko Egiaren Ministerioaren ordezkari diren Newtral eta Malditak ebidentzia zientifiko ugari fake bihurtu dituzte, eta egia bakarraren zaindari amorratuaren papera ongi baino hobeto jokatu dute.
Ikararen estrategia erabili dute krisi honetan guztian zehar; terrorearen estrategia, alegia. Xedea lortzeko terrorea erabiltzen duena terrorista izendatu ohi da; horra hor zer diren hedabideak. Orson Wellsen herrikide Noam Chomskyk esan zuen behin: manipulazio mediatikoak bonba atomikoak baino kalte handiagoa eragiten du. Atera kontuak.
Orson Welles, 1938. urtean CBS Irratian / Wikimedia Commons
Mikel Aginagalde
Komunikazio-zientziak. Hernani
Nahi baduzu, Independenteak aurrera egin dezan lagundu dezakezu. Idatziz, itzuliz, janariz, irudigintzan, bideogintzan, bertsotan, diseinuan, informatikan, psikologia klinikoan, abokatutzan edo diruz ere bai. Ziberjazarpenari aurre! INDEPENDENTEA LAGUNDU >
Honen harira
«En Tolosa Iñauteriak.»
Koroa zirkoa
Bukatu da se acabó
the op betaurrekoak / cruikshank
INTELIGENTZIA POLITIKO ETA ESTRATEGIKOA
Euskal Herria. Informaziorik gabeko herrialdea
/ 📸 escif
BETIEREKO LARRIALDIA
Jakina! Ni bai ikaratuta nagoela gertaeren noraezaz, ez dakit noiz eta nola geldituko den erokeria kolektibo hau, oraindik kosta egiten zait hori gertatzen ari dela sinestea.
Eta orain “birusaren” mutazio apokaliptikoa dator erabat “kontrolik gabea” eta izugarrizko hondamendiak eragingo ditu.
Hau da, “Txertoa Operatiboa”ren beste fase aktibaten da, txertoen etorrearekin batera.
“Zuen segurtasunaren alde ari gara lanean, euskal herri osoaren segurtasunaren alde! Eskerrik asko…eskerrik asko…eskerrik asko…
Lotsagarria da (in)komunikabideena, eta, zoritxarrez, euskal irakurleok ere badugu zertaz kezkatu.
Duela urte batzuk, beste garai batean, Egin-en leloa “Lectores con criterio” izan zen. Tokitan gelditu da hori!
Pertsona normal batek Maldita-n irakurtzen duenean “hondartzatik bakarrik paseatzeak birusarekin kutsatzeko arriskurik ez dakarrenik ez da zientifikoki frogatu” eta antzeko perlak, nahikoa izan beharko luke alarma guztiak pizteko. Baina jende xehe masa ederki bezatua eta ohitua daukate, eta jende gehienak irentsi egiten du.
Arrazoi duzu, Odlok; orain dogmaren “mutazio anglikanoa”, gero 3. olatua, gero 7. olatua, gero covid21, 22 eta nahi dituzten guztiak… boteredunek gizartea birrintzen jarraituko dute guk uzten diegun artean!
Lotsagarria bai Maitane….neuk nere haragian bizi izan det, berrogei urteren bueltan eta ia bakar baten zentsura jaso gabe, abustutik honera bai GARAk BERRIAK, eta estatu mailako beste laukoteren batzuk denak nere idatziari tratu ber bera…zentsura.
“….nahikoa izan beharko luke alarma guztiak pizteko”…diozu. Ba bai neri honek pizten dizkit alarma guztiak.
Ondo izan lagun
https://kronika.eus/urumea/1601057318685-googleren-5000-dolarreko-dirulaguntza-jasoko-du-kronikak-tokiko-hedabideei-laguntzeko-funtsetik
Diozuenaren haritik, hain modu nabarian erakustea oligarkia korporatiboekiko duten morrontza, bai hain gureak ziren komunikabideek eta baita partidu politikoek ere, bada zerbaiten adierazle.
Badirudi munduan zehar azaleratzen ari diren bestelako korronteak; EEBBetan Trump outsider ak ordezkatzen duen korronte kontserbadorea non estatuak oligarkien gainetik jartzen dituen (Europan orohar ez bezala), edo herrialde emergenteen korrontea (Iran, Txina, Errusia..), guzti hau edo/eta ekonomia eredu honen ezinak, iraungitzeak, kolapsoak, dagoeneko eraman dituela hain modu nabarian gauzak egitera.
Zeren orain arte ere gauzak berdin funtzionatzen bazuten ere hemen, morrontza hori ez zen azaleratzen, ez zen hain ikusgarria gu guztiontzat.
Zerbait esan nahi du honek, eta zerbaiten abiapuntu izan ohi da gizartea bere egoeraz jabetzen hastean.
Hemen bide berri bat egiten hasi gara jada, ari gara bidea egiten pasoz pauso. Eta joango gara arloz arlo, oinarri berriak ezarri eta bidea egiten, etorkizun berri bat eraikitzen.
Iñigo Muguruzak Sagarroin abesten zuen moduan… Beldurra obedientziaren aita da.
Eta Noam Chomskyren izena entzun diNadanez eta urtetan bere ezkutuko jarraitzailea izan nauNanez (oraindik ere begikoa diNat Chomsky xaharra) esan Boterearen hedabideak (zein ez duNK?) irakurtzeak ondorenean boteretsuek eta beraien lege/arauek zein bide hartuko diNaten jarraitzeko balio diNala, baita ere beren ekintzen zergatiak zein dituNan suposatzen laguntzen ziguNK. Azken aste/hilabeteetan txertatzeez hitz egiten diNate jendartean itxaropena [esperanza] txertatu nahi diNatelako ziurrenera, benetan edozein opresiotatik `´`”desesperantzak´” [ezeren itxaroan ez egoteak] askatuko gaituenean Pedro Garcia Olivok zioen gizan, ondorenean 2. zepa edo mutazio batetaz hitz egiten ziguteNK eta horren kontra zer sentitzen diNagu? Txertoaren etorreraren itxaropenean bizitzea, zer besterik? eta horrela ad infinitum… Beldurra obedientziaren aita ez zakiNan duNan baina bai obedientziaren jaun eta jabea (jainko eta nagusia). Urteak dituNK egunkariak ia irakurri ere egiten ez dizkiNadala, berehalakotasunak (inmediatismoak) ez diNK laguntzen pentsatzen, are gutxiago aske izaten. Boterearen hedabideen aurrean edo Boterearen aurkako mezurik gabekoen aurrean galdutako denborak itxaropenaren barruan galtzera garamatza, eraikitzen ez diNagun bide edo etxea ez bait duNK esistitzera iritsiko.
Hedabideak “irakurtze soila” (ez baduNK beren mezua aztertzeko) ez al duNK obedientzia hutsa?? Beldurtuta bizitzeko exkuxa exkaxa??