19 urte dira hil zinenetik Egoitz, eta oraindik ere bitxia egiten zait hemen ez zaudela sinestea. 22 urteko kanpainan, Orereta irudikatzean, Arkaitza taberna gogoratzen zitzaidan, Jone barraren atzean, haren ama sukaldean bere patata tortilla potolo haiek prestatzen, baratxuria ere usaindu nezakeen, lurra zerrautsez eta oliba hezurrez betea, zakurra mahai azpian gordea. Eta mahaian gu, gure “egin” irakurtzen, ordaintzea ahaztuko genuen kafetxoarekin.
Badira zuk eta biok bizi izan ditugun uneak, altxor preziatu gisa gordetzen ditudanak, behin eta berriz gogoratzen zaizkidanak. Mattin, zu eta hirurok, mahaian sagardo botila, papera eta axota, “Desio baten ekaitza”-ren hitzak idazten, ez dakit zergatik, baina barrez.
Zure barre politta, erdi ironikoa beti, buruan hurrengo txantxa ibiliko bazenu bezala.
Edo beste gau hura, Intsausti-eneako gure gaztetxe zaharreko leihoan, Silvio Rodriguezen “Y nada más” entzuten, eta zuri nola iruditzen zitzaizun abesti hark hildako militante baten hileta gogoratzen zuela, beharbada, ordurako, gerta zekigukeenaz hausnartzen.
… ez diogu inoiz askatasunari uko egingo, askatasunari uko egiten dionak bere izatea bera galtzen baitu
Edo Bilboko zuen ikasle-pisuan, Telesforo Monzonen hitzaldiak entzuten, biok flipatuta gizon haren elokuentziarekin, gure bihotz matxinoak hunkituta, gure odol gaztea eta gorria borborka.
Zu eta biok oso desberdinak ginen, Egoitz, baina inork ez zigun azaldu behar “gu” hitzaren esanahia. Bazirudien gure genoman idatzita generamala. Eta ez genuen gure burua sakrifikatzeko irrika berezirik, bizi nahi genuen, garbi eta puru, baina ez zitzaigun inoiz eman hautatzera purutasunaren eta biolentziaren artean, bi biolentzien artean baizik, zapalkuntzarena eta askapen borrokarena.
Errebisionismo garaikideak zernahi diola, ez al da egia hilezkorra herri zapaldu ororen bidezko helburu bakarra askatasuna dela? Zeregin zailena eustea dela badakigulako, ez diogu inoiz askatasunari uko egingo, askatasunari uko egiten dionak bere izatea bera galtzen baitu.
Askatasuna hitz erabiliena izanen dugu gizakiek edonola eta bakoitzak bere esanahia emanen dio; beti ere, duen hutsune edo gabeziari begira, falta duenari begira edo hori oztopatzen dionari. Baina garai hauek giza eskubideak, hizkuntz eskubideak edo herri eskubideak aldarrikatzearekin ez gara orain arte iritsi garen baino urrunago iritsiko. Dugun munduaren eta bizitzaren ikuspegia okerra eta funtsik gabea delako erabat eta hortik abiatuta ez dago askatasunik; menpekotasuna gezurrean oinarritzen da eta erligioak zein ideologiek hortik jaten dute; askatasuna egiaren bilaketa etengabea da, norberetik hasi behar duena inoiz taldekoa izateko…..
Polita eta emozioz betea, burkidetasunaren handitasuna ezin hobe azaltzen duena baina barkatu, ez dut berezko arazorik batek izandakoari fideltasuna galtzearekin, zorte on ibilbide berrian, alta askapen mugimendua izan zen eta denaren motibazio politiko nagusia askatasuna dirau. Beste arrazoiren bat asmatu beharko duzu zure kokapen berria justifikatzeko.