Ama diren emakumeen emaitzaren bidegabeko jabetzearen mito justifikatzaile gisa Shuar herritarren arteko elezahar bat omen dabil, eta hala irakurri dut. Zera dio:
Antzina, gizonezkoek emakumeei sabela irekitzen zieten umeak ateratzeko. Emakumeak hil egiten ziren eta gizonek umeak bere esnearekin hazten zituzten, garai hartan gizonezkoek titiak baitzeuzkaten.
Behin batean, sagu eme batzuk haurdun zegoen emakume bat aurkitu zuten negar eta negar ari zela bere senarrak arratsalde horretan zesarea egingo ziola iragarri ostean. Sagu emeek era honetan egin zioten errieta: “Nolatan zu, hain handikote izanik, ezin zara bakarrik erditu, guk, hain txikiak izanik, zailtasunik gabe egiten badugu?”
“Begira nola egiten dugun” esan eta erdi zedin lagundu zioten.
Emakumea ume jaio berriarekin etxera heldu zen eta senarrak, gogaiturik, ez zion kasurik ere egin; egurra mozten jarraitu zuen. Emakumeak gizona presatu zuen umetxoa edoskiarazi nahirik, baina orduan gizonak titiak erauzi eta emakumeari jaurti zizkion berak egin zezan. Ordudanik emakume guztiek dakite nola erditu eta umeak nola hazi.
Honaino istorioa. Ez dut kontakizun horren testuingururik ezagutzen, baina zenbait gauza iradokitzen dizkit, eta bide batez bi autore garrantzitsuren hitzak datozkit burura:
Askozaz errazagoa da ama arbuiatzea eta nabarmenki gorrotatzea, harengan eragiten duten indarrak ikustea baino.
Adrienne Rich
Humanitatearen sekretua amaren aurkako krimena da.
Victoria Sau
Agian, bi esaldi irmo hauek gure bizitza itogarri egiten dituen burdinazko besarkada kontzentrikoen agerpen bat besterik ez dira. Apurtzen da emakumeen bere gorputzekiko erabakimena, apurtzen da ama-umearen lotura fisiko eta sexuala eta horratx patriarkatuaren sekretu suntsitzailea: bizitza besteren esku, eta gu, zer gertatzen zaigun asmatu ezinik. Abian da denon espazio eta denboraren sekuentziazioa.
Gure sentimenduak (biografia) ordenatzen hasi, gero ordena sinbolikoa arautzeko; morala, arkitektura mota jakin bat eta ekonomiaren plangintza zehatzaren ezarpenak datoz jarraian. Horretarako, desirak frustratu ondoren, erlijioak erabiltzen dira, linguistika manipulatzailea eta gugan ongi ezarritako ideiarekin batera: antolakuntza etxetiarra eta ondareak direla nagusi eta handitu beharrekoa, horretarako hurkoa azpiratu eta umiliatu behar badugu ere.
Ez gaitezen kapitalismoak planteatzen dizkigun kalapita engainakorretan eror, bizitzak bizitza besterik ez du behar, ahalik eta atsegin eta plazer handienaz. Bila ditzagun arrakalak eta kontuz ibil gaitezen ordena polizialarekin.
Jakintsuak, elkartutak eta antolatuak, beldurrak bandoa aldatzen du.
Hunkituta ta eskertua hain ongi ta polit esaten duzunaz, Gorka.
Medikuntza kimiko unibertsitario arrak hain engainatuta gauzka non gure indar eta gaitasunen gutxiengoa ezagutzera iristen ez garen. Bizitza bera ortopedia batean sartu dugu, imitazio jolas bukaezinean artifizialtasunaren bezero bihurtu, eta gu artifizio ekoizle indar, Lan ta Lan makina bezala, saldu ta saldu ta menderatzen gaituztenei gure indarrak saldu. Eta gauden iruzur pandemia honetan, botika pozoi baten truke gure Askatasuna, duhintasuna, eta arima bera ematea nahi dute.
Esker anitz. Gorka.
Eskerrik asko.
Hauxe da gaitz guztien sorburua. Bizitzeko jaioak garela, ahazturik dugu. Eta era guztietako “txerto” beharrean garelakoan bizi gara…. Biziarengandik babezteko?
Biharamunik gabeko, ondorenik gabeko gozamenez konpontzen ote dira okerrak?
BIZIAk hartuak ote gaitu beti?
BIZITIK kanpo, ba ote da ezer?
Besarkada bat, danoi.