Jatorria: Hordago-El Salto https://www.elsaltodiario.com/ocupacion-israeli/upvehu-recibira-42-millones-colaborar-nueve-proyectos-europeos-instituciones-israelies
2003an, Madrilgo Laukotea deiturikoak —el Cuarteto de Madrid—, Estatu Batuek, Europar Batasunak, Errusiak eta Nazio Batuek osatua, Bakerako Bide Orri bat aurkeztu zuen, Palestinako Estatu independente eta subirano bat sortzeko asmoz. Garai hartan, Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU) Israelgo unibertsitateekin lankidetzan hasi zen Europako proiektuetan. Izan ere, erakunde publikoa 35 proiektutan lan egiten hasi zen Israelgo beste erakunde eta enpresa batzuekin. Gaur egun, UPV/EHUk gutxienez Europako 9 proiektutan lagunduko du, eta horietan Israelgo erakunde publiko eta pribatuek ere parte hartzen dute.
Aldizkari honek aurreratu zuen euskal erakunde publikoak 2024an hasitako bi proiektutan laguntzen duela: proiektu europarra, QUENCH, erresonantzia magnetiko nuklearrari lotua, Technion Research and Development Foundation Ltd-ekin batera, eta Israel Institute of Technologyrekin batera (herrialdeko konplexu militar-industrialeko funtsezko ikerketa-zentroa, Palestinako etxeak eraisteko bulldozerrak garatzeko erabilia). Horri esker, 410.000 euro eskuratu ahal izango ditu Europako funts publikoetatik.
Era berean, aurten IRISCC izeneko “klima-aldaketaren” inguruko proiektua sinatu da. Bertan, UPV/EHUk (Europako funtsak finantzatzeko 31.300 euro) eta Ben-Gurion University of the Negev-ek (30.250 euro) parte hartzen dute. Israelgo unibertsitate-zentro horrek lotura estuak ditu Israelgo korporazio militarrekin (ELBIT Systems), eta, aldi berean, Espainiako Defentsa Ministerioari “borrokan testatutako” armak, droneak eta mortero-sistemak saltzen dizkio, besteak beste.
UPV/EHUko taldeen eta Israelgo erakundeen arteko lankidetza
Lehenik eta behin, UPV/EHUk TheraTools proiektua gidatzen du, “onkologia-ikerketarako tresna zientifikoen garapen teknologikorako prestakuntza eta ikerketa-sarea”, non Technion israeldarrak parte hartzen duen. Proiektuaren hasiera 2023ko urtarrilekoa da, eta 2026ko abenduan amaitzea aurreikusten da. Proiektuaren buru izateagatik, UPV/EHUk 755.913 euro lortuko ditu Europako funtsetatik, eta beste 452.388 euro Technion zentro teknologikora joango dira.
Technion gobernu-zentroak, era berean, Israelgo Armadaren Estatu Nagusiaren “Alfa” programan parte hartzen du. Programa horretan, militarrak diziplina zientifikoetan trebatzen dira, inteligentzia, teknologia eta gerra elektroniko eta zibernetikoko unitateetan aplikatzeko. Halaber, Israelgo Defentsa Ministerioko Ingeniaritza eta Eraikuntza Departamentuko kide da “8×8 Eitan” ibilgailu blindatuan, Gazako zerrendaren barruan egiten ari diren lurreko erasoan soldaduak garraiatzeaz arduratzen dena.
2024 baino lehenago hasi eta gaur egun indarrean dirauten zazpi proiektu daude Israelekin. EHUrekiko lankidetza-aliantza horiei esker, erakunde publikoak 4.293.842 euro jasoko ditu europar funtsetatik
Izan ere, bi erakundeak bazkide dira 2023 eta 2026 urteen artean “gene mitokondrialen adierazpen-sistemaren kalitate-kontrolerako” garatutako Mitgest proiektuan. Europako ekimen honek Minovia Therapeutics israeldarraren partaidetza ere badu. Fase klinikoan dagoen ikerketa bioteknologikoko nazioarteko enpresa da, eta gaixotasun mitokondrialetarako tratamenduen berrikuntzan oinarritzen da.
Donostia International Physics Centerrek, “fisikan eta antzeko diziplinetan abangoardiako ikerketa egitea eta gizarteari kultura zientifikoa helaraztea helburu duen ikerketa-zentroak”, “sentsibilitate handiko sentsore” baten garapena gidatuko du, UPV/EHUrekin eta Ben Gurion University of the Negev-ekin batera. Bold izeneko proiektu horren buru izateagatik, Donostiako erakundeak 3.324.375 euro sartuko ditu 2021 eta 2027 urteen artean; UPV/EHUk, berriz, 2.424.212 euro jasoko ditu, eta Ben Gurion University of the Negev-ek, berriz, beste 300.000 euro. Donostia International Physics Centerren patronatuan UPV/EHUk, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF Beasain) enpresak parte hartzen dute, azken horrek interes ekonomiko handiak dituena Israelen.
Bere aldetik, Ben Gurion University of the Negev-ek Armadak Gazako Zerrendan egindako ekintzei babesa eman die, eta Israelgo Armadako Komunikazio eta Gerra Zibernetikoko Departamentuaren adar bat duen HI-Tech Park bat du. Ingeniariak eta Armadarako matematikariak prestatzen ere aritzen da, baita karrera amaitu ondoren Armadan zerbitzatzen duten esparru zientifiko guztietako koadroak ere.
Gipuzkoako Foru Aldundia bera eta UPV/EHU elkarlanean ari dira 2021az geroztik Tel Aviv Universityrekin eta Kishon Drainage and River Authority Israelgo gobernu-erakundearekin Merlin proiektuan, 2025ean amaituko den “ur gezako ekosistemak lehengoratzeko” ekimenean. Horretarako, foru erakundeak 798.750 euro jasoko ditu, UPV/EHUk 228.750, Tel Aviv Universityk 128.250 eta Kishon Drainage and River Authorityk 851.625.
Uraren sektorea beste negozio bat da Israelen, non euskal enpresek ere parte hartzen duten, aldizkari honek jakinarazi zuen bezala. Fluytec, Produktu Plastiko Antikorrosiboak eta LKS bezalako enpresek funtsezko baliabide hori monopolizatzen lagundu dute, lurralde okupatuan gatzgabetzeko planta handiak eraikiz.
Halaber, aipatutako Tel Aviv University Israelgo Informazio Teknologiako Ganberako kidea da, eta bertan Defentsa Ministerioak garapen teknologikoko proiektuak koordinatu eta finantzatzen ditu. Proiektuek armagintzako enpresa israeldarren laguntza dute, hala nola Elbit Systems. Aireko Armadarekin lankidetzan, ikerketa aeroespazialeko “Elrom” zentroa ere sortu zuen.
“Adinekoentzako osasun-arreta pertsonalizatua” du ardatz Europako Smart Bear ekimenak. 2019an hasi eta 2024ko abuztuaren 31n amaituko da, eta UPV/EHUk, Policlínica Gipuzkoak (Grupo Quirón) eta IBM Israelek parte hartu dute. Erraldoi informatiko estatubatuarra ez da Israelgo enpresa bat, baina Who Profits Research Center ikerketa-zentroak rol garrantzitsua eman dio “Israelen okupazioaren ekonomian”. Horrela, proiektu honetan parte hartzeagatik UPV/EHUk 160.937 euro jasoko ditu, Poliklinika Gipuzkoak 42.185 inguru eta IBM Israelek beste 433.912.
Israelgo Armadak Palestinako ospitaleak bonbardatu eta erasotzen dituen bitartean, Europako Parc ekimenak, arrisku kimikoetan oinarritua eta 2022 eta 2029 urteen artean garatzekoa, 39.569 euro emango dizkio UPV/EHUri eta beste 130.181 euro Israelgo Osasun Ministerioari
Israelgo Armadak Palestinako ospitaleak bonbardatu eta erasotzen dituen bitartean, Europako beste ekimen batek, Parc-ek, arrisku kimikoetan oinarritua eta 2022 eta 2029 urteen artean garatua, 39.569 euro emango dizkio UPV/EHUri eta beste 130.181 euro Israelgo Osasun Ministerioari.
Era berean, 2022tik 2026ra bitartean, “medikuntza birsortzaileko” Nanoremedi proiektua garatuko da, UPV/EHU bazkide dela eta The Hebrew University of Jerusalem erakundeak parte hartzen duela.
Israelgo azken unibertsitate horrek, UPV/EHUrekin batera, Tecnaliak eta Basque Center for Applied Mathematics-ek (UPV/EHUk eta Eusko Jaurlaritzak sortua) ere parte hartzen dute OpenSuperQPlus100 proiektuan, 2023 eta 2026 urteen artean garatutakoan. “Txip kuantikoentzako plataforma” bat da, eta 404.098 euro emango dizkio UPV/EHUri, 189.000 euro Basque Center for Applied Mathematicsi, 43.747 euro Tecnaliari eta 529.375 euro The Hebrew University of Jerusalem-i.
Israelen ofizialki onartutako 58 goi-mailako hezkuntza-erakunde daude, eta guztiek dute gutxienez hitzarmen bat Gazako erasoaldia zuzentzen duen Defentsa Ministerioarekin
The Hebrew University of Jerusalem aipatzen da honako txostenean: “Espainia-Israel: arlo militarreko, armamentistako eta segurtasuneko harremanak”, Alejandro Pozo J.M. Delàs Bakerako Ikasketa Zentroko ikertzaileak egina. Zehazki, txostenaren aipamena da zuzenean UPV/EHUrekin eta Ingeniería de Sistemas para la Defensa de España erakundearekin batera duten elkalanari buruzkoa, terrorismoaren eta krimen antolatuaren aurkako Europako segurtasunarekin lotuta, eta 2008 eta 2012 artean garatu den Eusecon izeneko europar proiektuan parte hartu izanari buruzkoa da aipamena.
Israelgo unibertsitate horrek Armadari babesa adierazi zion Gazako Zerrendaren aurkako erasoan. Defentsa Ministerioko Inteligentzia Kidegorako koadroak osatzeaz ere arduratzen da, eta horretarako kanpusaren barruan base militar bat du.
Israelen ofizialki aitortutako 58 goi-mailako hezkuntza erakunde daude, eta guztiek dute gutxienez hitzarmen bat Gazako erasoaldia zuzentzen duen Defentsa Ministerioarekin, Mussa ‘ab Bashir Estatu espainiarrean bizi den kazetari palestinarrak Arainfon argitaratutako artikulu batean azaldu duenez.
