Iruña Veleiako ostraken auzia ez da amaitu

Iruña-Veleiako ostraken auzia zoritxarrez ez da amaitu, eta Ana Del Val Arabako Kultur Diputatuak ondo asko daki. Izan ere, aurtengo maiatzean berarekin bilera bat izan genuen, bertan grafitoei hiru froga arkeometriko egitea eta ostrakak aurkitutako sondeo inguruan kata kontrolatuak egitea eskatu genion.

Froga arkeometriko hauen bitartez, grafito hauek benetazkoak edo faltsuak diren behin betikoz argi genezake.

1. Karbonato kaltzikoen analitika: ostraka batzuetan hainbat hizki karbonato kaltzikoz estaliak daude eta karbonatoa benetazkoa bada azpian idatzitakoa ere bai.
2. K-14 froga hizkiak dituzten hezurretan: hauen adina argituko digute.
3. Termoluminiszentzia froga: esaldi idatziak dituzten adreiluak noiz egosi ziren esango digu.

Froga horiek egiteari uko egin zion epaiketa bat egin dela argudiatuz. Saiatu ginen azaltzen epaiketa horretan faltsutzat jotzeko froga bakarra Instituto del Patrimonio de la Cultura de España-ko Navarro jaunak aurkeztutakoa izan zela. Froga mota hau ez da sekula grafito batzuk benetazkoak diren ala ez argitzeko erabili. Aurkeztu zuen frogaren arabera hainbat metal modernoen arrastoak topatzen ziren grafitoetan. Dena den, lekuko frogarik ez zuen egin; benetazkoak direla argitu den garaiko beste pieza batzuetan metal modernorik aurkitzen den ala ez eta ze kantitatetan. Izan ere, piezak garbitu eta manipulatzean arrastoak geratzen dira. Gainera, ez zuen kontraste frogarik egin; hau da, ez zuen agitu pieza bat gaur egun faltsutzean zenbat metal arrasto uzten dituen. Epaiketan Albisu peritoak agertu zuenez, gutxienez Navarro jaunak topatutakoa baino hamar bider metal moderno arrasto gehiago agertu ohi dira.

Beraz, ez dugu uste auzi hau argitua dagoenik, zientziaren bidez bederen. Horretaz gain, hilabeteko lehen igandero goizeko hamaiketan egiten dugun bisitan inskripzio berri bat aurkitu genuen martxoan: bertan, “ATA” irakurtzen da eta gurutze bat du gainean. Honen berri eman genion Ana Del Vali, babestu eta ikertu dezan eskatuz. Berak baietz erantzun zigun arren, gaur egun baserik gabe jarraitzen du oraindik eta, ziurrenik, ikertu gabe. Guk, gure aldetik, harlauza honen berri eman diogu epigrafista bati eta berau babesteko konpromezua hartzen dugu; inskripzio honek harremana eduki baitezake aztarnategian topatutako beste 12 “ATA” inskripzioekin, faltsutzat eman direnak.

IRUÑA-VELEIA MARTXAN