Enpresak 40.000 euro jaso zituen Gotzone Sagarduiren kontseilaritzari aholku emateko zerbitzu publikoaren antolaketa egitura berrian eta baliabideen banaketan. Hilabete batzuk lehenago, Maria Luz Marquesek, Jon Darpon Osasun kontseilari ohiaren emazteak, Barcenasen kasuan PPrekin lan egin duen aholkularitza-enpresaren sektore pribatuarekin aliantzak bultzatzeko txosten batean parte hartu zuen.
EAJk Osakidetzaren aurka egindako eraso neoliberalaren azken urratsak hautsak harrotu ditu. Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak, Miren Gotzone Sagardui Goikoetxeak, Legebiltzarraren aurrean beharrezko azalpenak emateko konpromisoa hartu duen arren, Euskal Osasun Zerbitzuan “kultura-aldaketa” baten inguruan egin dituen adierazpen polemikoek kritika ugari eragin dituzte. Oposizio politikoa, Medikuen Elkargoa eta sindikatuak pribatizazioaren neohizkuntzaren aurka agertu dira. Oro har, denek leporatzen diote Eusko Jaurlaritzari “Ayuso eredura” doan zerbitzu publikoa “desegitea”, PPko buru ohi Esperanza Agirrek Madrilen hasitako osasun-liberalizazioari erreferentzia eginez.
Hordago-El Saltok kontsultatutako Osakidetzako zenbait iturrik Sagarduiren hitz polemikoen atzean “Osakidetzako Lehen Mailako Arretaren arloko antolaketa egituraren eta gaur egungo baliabideen azterketa” egiteko 40.000 euroko kontratu bat dagoela uste dute. Kontratu hori Grant Thornton aholkularitza-enpresari eman zitzaion 2019aren amaieran, baina haren emaitzak izoztu egin ziren koronabirusaren pandemiaren hasiera zela eta. Komunikabide honek galdetuta, Osasun Sailak ez du lizitazioari buruzko adierazpenik egin nahi izan.
Hala ere, Sagarduiren adierazpenen arabera, Osakidetzako “kultura-aldaketaren” helburuetako bat da anbulatorioetako medikuak, erizain eta administrazio-langileek “taldean lan egitea”, eta etorkizunean “erizaintza-zerbitzuek artatutako kontsultategiak” izatea. Bestalde, hauxe esan zuen: “erizaintzako pertsonalaren prestakuntza eta kualifikazioarekin, bere profesional eta erizainak tradizioz fakultatiboaren esku zeuden eta orain bere eskumenen esparruan sartzen diren jarduera askoren protagonistak izango dira”.
Osakidetzak Grant Thornton enpresarekin duen akordioa justifikatzeko memoriaren arabera, kontratu honek “talde-lanaren eredu bat finkatzeko beharra adierazten du, non lanbide-profil bakoitzak bere gaitasunak zabaltzen baititu gainerako lanbide-profilak osatzeko”, Euskal Osasun Zerbitzuko “eraldatze-prozesu” baten esparruan. Era berean, Osakidetzako arduradunak teknika eta teknologietako berrikuntzak sustatutako “kultura-aldaketa” aipatzen bazuen, “kontsulta telematikoetara, triaje telematikoko tresnetara” joko dugula ohartaraziz, Grant Thorntonekin egindako kontratuan jasotzen denez, “aurrerapen teknologikoak eta informazioaren eta zerbitzuen kudeaketa digitala kudeaketa hobetzea ekarriko duten baldintzak dira”.
Azkenik, kontratu horrek atal bat du “Lehen Mailako Arretaren erakargarritasuna hobetzeko prestatu berri diren familia-medikuentzat”, “pediatria” espezialitatea barne. Gotzone Sagarduik ere gai hau aipatu zuen “Lehen Mailako Arretaren barruan Familia eta Komunitate Medikuntzako eta Pediatriako espezialisten eskasia arintzeaz” hitz egin zuenean, baina ondoren Euskadiko Medikuen Elkargoen Kontseiluak gezurtatu zituen baieztapen horiek.
Eusko Jaurlaritzak Grant Thornton beste batzuetan ere kontratatu du osasun-aholkularitzarekin zerikusia duten gaietan. Adibidez, joan den urtearen erdialdean “Osasun Zientzietako espezialisten eskaintza eta eskaera zenbatesteko etorkizuneko azterketa” egiteko agindu zion. Hordago-El Salton argitaratutako erreportaje batek jasotzen duenez, txosten hori enpresa-erakunde berriaren dogma izenekoen sarreraren parte da, zeinaren bidez zerbitzu publikoak enpresa pribatuak bezala partekatzen diren, eta hori pribatizazio-modu bati dagokio.
Sindikatuek dimisioak eskatzen dituzte
Sagardui Goikoetxeak egin duen pribatizatzeko saiakeraren aurka, ELA, LAB, CCOO, UGT, ESK eta Satse sindikatuek manifestazioa deitu dute ekainaren 26an Bilbon “Lehen Mailako Arretaren defentsaren alde”, eta Osasun sailburuaren dimisioa eskatu dute. Bestalde, Euskadiko Sindikatu Medikoak medikuen aurkako “ospea galarazteko kanpaina bat” salatu du, eta Satse erizaintza-sindikatuak Eusko Jaurlaritzaren goi-karguaren aurkako argudioari eutsi dio, Lehen Mailako Arretako prekarietatearen eta behin-behinekotasunaren aurkako osasun-lerro gisa.
| Lotuta: Eusko Jaurlaritzaren dimentsio zitala |
Azkenik, duela gutxi Bilboko Euskalduna Jauregian egin den Euskal Unibertsitate Publikoko Medikuntza, Erizaintza, Odontologia eta Fisioterapiako graduazio-zeremonian, Medikuntzako ikasleen ordezkariak osasun-sistema publiko bat aldarrikatu zuen, “itsasadarraren beste aldean eraikitzen ari direnaren aurka, gutxi batzuen interesak defendatzen baititu”, horrela aipamena eginez Zorrotzaurren unibertsitate pribatuak jartzeari eta IMQ-Igurco talde pribatu sanitarioaren egoitzari, zeinaren operazio- zuzendaria Iñaki Isasi burukide-ohia den.
Europako funtsen kontrola
Berriki jakin denez, Grant Thornton enpresak, “Osakidetzako Lehen Mailako Arretaren arloko antolaketa egituraren eta gaur egungo baliabideen azterketa” egiteko kontratuaren esleipendunak, bere gain hartu du Espainiako Gobernuaren aldetik Eskualde Garapeneko Europako Funtsaren (EGEF) eta Asilo, Migrazio eta Integrazio Funtsaren (AMIF) laguntzak kontrolatzeko zerbitzuen kanpora ateratzea. Bestalde, Eusko Jaurlaritzak Grant Thorntoni esleitu zizkion Europako Egitura eta Inbertsio Funtsen kontrola (EIE funtsak), Europako Gizarte Funtsa (EGF) eta Europako Itsas eta Arrantza Funtsa (FEMP), 2014/2020 aldirako. Nekazaritza Bermatzeko Europako Funtsaren eta Landa Garapenerako Europako Nekazaritza Funtsaren laguntzen kontrola ere esleitu zion 2011 eta 2018 bitartean.
Grant Thornton aholkularitza-enpresa albistea izan zen PPk peritu-txosten bat eskatu zionean Luis Barcenas diruzain ohiaren ordenagailuaren suntsiketa epaitegian justifikatzeko. Enpresak esan zuen Datuak Babesteko Legea betetzeko eta Barcenasen beraren intimitatea gordetzeko egin zela. Ez da hori aholkularitza-enpresak PPrekiko duen harreman bakarra. Bere bazkideen artean José Manuel Soria ministro ohia dago, karrera politikoa utzi zuena Panamako paperekin lotuta agertu ondoren.
Darponen emaztea aholkularitza-enpresarekin aritu zen elkarlanean
Osakidetzako eredu berriari buruzko adierazpenetan, Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburu Gotzone Sagarduik aurreratu zuen “kultura-aldaketak denbora eta lana eskatuko ditu, eta seguru asko gatazkak ere egongo dira”, Basurtuko Ospitaleko langileek bihotzeko kirurgia itxi eta Gurutzetako Ospitalera eramateko dauden planak direla-eta egin dituzten protestei buruz. María Luz Marqués, Gurutzetako Ospitaleko zuzendari kudeatzailea, Jon Darpon Eusko Jaurlaritzako Osasun kontseilari ohiaren emaztea da, orain Keralty osasun talde pribatuan zuzendari dena. Hain zuzen ere, Marquések Grant Thornton aholkularitza-enpresak egindako txosten batean parte hartu zuen, “Osakidetzako Lehen Mailako Arreta arloko antolamendu-egituraren eta egungo baliabideen azterketa” egiteko kontratuaren esleipendun izan baino hilabete batzuk lehenago. Txosten horretan 28 profesionalek lan egin zuten, eta bera izan zen osasun-zerbitzuek sektore pribatuarekin dituzten “aliantza estrategikoei” buruzko atalean aholkularitza-enpresak aukeratutako Osakidetzako ordezkari bakarra.
Grant Thornton enpresak Euskadiko osasungintzaren aurrerapenei buruzko ekitaldi bat babestu zuen 2018an eta Jon Darpon, orduko Osasun sailburua izan zen ekitaldiko protagonista. Executive Forumek antolatutako gosari informatiboa zen, eta Darponek “lehen mailako arreta indartzeko” beharra nabarmendu zuen “osasun-agente guztien arteko lankidetzarekin”. Gotzone Sagarduiren azken adierazpen polemikoak ere Executive Forumeko ekitaldi batean izan dira.
Keraltyk, Euskal Osasun Zerbitzuko LEP-eko irregulartasunen eskandaluaren ondoren Darpon eta Osakidetzako bi goi mailako kargudun ohi fitxatu zituen osasun-talde pribatuak, administrazio publikoarekin hainbat proiektutan laguntzen jarraitzen du. Mizar-ek ere bai, Keralty Taldearen firma bat denak, Osasunberrirekin lan egiten duena industria pribatuko berrikuntza eta inbertsio publikoaren lankidetza-ekimenean.
Azkenik, Keraltyk, Jon Azua lehendakariorde ohiak zuzentzen duen taldeak, jaso dituen laguntza publikoak argitara atera diren arren, Eusko Jaurlaritzak diru gehiago eman dio talde pribatu horri diru-kutxa publikoetatik. Iker Rioja kazetariak jakinarazi duenez, Keralty taldearekin zerikusia duten enpresen sareak 2.113.443 euro jaso ditu 2016 eta 2019 artean. Harrezkero, Keralty taldeak 166.000 euroko dirulaguntzak baino gehiago jaso ditu hainbat programatan. Hordago-El Salto programak jakin ahal izan duenez eta besteak beste, 49.222 euro (Esan programa), 46.551 (Resist), 41.941 (Supreme), 19.444 (Imacerfa) eta 9.000 (Osasukat).
Amparo Lasheras kazetariaren hitzetan, iragarritako murrizketak hurrengo pausoa besterik ez dira osasun publikoa pribatuaren alde desegiteko estrategia kalkulatuan. Halakoa da “EAJren koherentzia neoliberal eztabaidaezina”, “enpresa handien eta kapitalaren interesak asetzen saiatzen da beti”.
El Saltotik ekarria [CC-BY-SA] ekainak 14 2022 argitaratua estreinakoz
