(FOTOAK BEHEAN)
(Ane eta gainerakook, kaixo. Eskerrik asko gai eternal hau berriz ekartzearren. Idazten hasi eta askotxo atera zait, bulego-zulo honetako bizimodua argituz, arean. Zirimolatua dakart pentsamendua. Zerbait baliagarri izango zaizuela espero dot).
Galdetuko balidate:
A-Espainia estatuaren menpeko,
B-Estatu Baskoaren menpeko izatea
B aukera hartuko nuke, beharbada. Inertziaz, historiaz eta inguruz holan dagokit.
Orduan bozkatuko nukeen estatu horren alde lerratuko litzateke nire inertzia. Batek daki, izan zitekeen komenigarriago euskaraz bizitzeko, estatuaren aurka argi bizi ahal izatea? Estatu Basko eta hipokrita baten menpe bizita, gero eta euskara gutxiago eta ilunagora egin geneezake ere, ala? Batek jakin!
Hamaika hipotesi asma ditzakegu, eta ezin asmatua da, zorionez, eszenario bakoitzean zer gertatuko liitzaigukeen euskaldun gisa.
Bitxialdian Frantziako estatuaren eraginpean bizi ziren euskaldunekin estutu egin genituen harremanak (beti maite dugulako harakoa eta han orduko aldi batzuetan lasaiago ibiltzen ahal ginelako maskararik gabe-eta.), Espainiako estatuaren eragineko euskaldun askok. Bitxialdiko alderik ederrenetako bat hori izan da niretzat.
Menorkara barik, Hendaiara joan ginen arnas-oporretan 2020ko abuztuan. 2020ko abenduaren 28an Sarako Kitarbandistek sekulako egin zuten hantxe plazan, euripeko egun hotz alimalekoan. Plazaz Plazako Atharratzekoan Independentea babesteko hitzaldia genuela baliatuz 2021eko uztailaren 17an Mauleko bestetan itzel polito pasa gendun (eta Zinkan Katalunyako laguna ezagutu be, Garazi aldean artzain zebilen euskaldun petoa! Hemengoaldean ohiko herrietako festak debekuan zirela, hor Maulen iji eta aja polito, bape maskara barik, bata bestearen ganean, osasun distantzian ), orduantxe Errobiko Festibalean mardul, hilabetegarrenean barriz be Hendaia aldera rastreadoreengandik ihesi (zer zen erokeria hura, “rastreadoreak”!) eta Irungo besta (esker mila, Bizitza!), eta urrian be “Bizikitarrak 2021” espedizio epikoan,…
Euskal Herria malgu eta bizi-bizi, bi estatu hizkutzalper disimulatzaile burokratiko zurrunen eraginpean. Eta munduan zehar ere euskal herri energia eder bat, internet sarealdeko plazan topatzen ahal duguna, euskarak-bost egiten dien ehundaka estaturen eraginpean. (Bide batez, Independentean bilgune polita horiekiko).
Inoiz bururatu zitzaidan 2010 bueltan, “egin dezagun online euskal herri independente bat, ze kontxo!”
Eta beharbada, hauxe da, dugun hauxe, Independentea!
Berau indartzea, zabaltzea eta gozatzea, ze askatzailea zaigun, jarduneko independentistok!
Gaur egun, gizartean euskara pizteko eta normaltzeko ardura hartzen ei duen Bizkaiko Foru Aldundian (estatua, Estatu Basko hipotetiko horren aitzindari, Estatua, BFA ere), esaterako, euskarari buruzko lege eta araudiak lege-araudi, honela bizi dot egoera hizkuntza kontuetan:
a) espainolez lan egin nahi duen langileak (oposizioan euskara derrigorrezkoa ala puntuagarri izan zaion, berdin dio), bere eskubidea bermatua dauka, eta arazo barik ari da sartu eta amaitu arte gaztelera hutsean, egunero, eta hierarkian gora, soldatak eta abar
b) Euskaraz lan egin nahi duen langilea gazteleraz egitera derrigortua dago. Bai ala bai. Eta “gorakakoa” oso zailduta, jakina. (Nik argi daukat, hemen behe-behean eta alboraka eta kanporaka bizitzea da osasungarriena. Zerutik gertu ez da ondo egoten: https://www.youtube.com/watch?v=nZIm9bkxtIc ;-)!
(Kuriosoa da, lepoa emango nuke, funtzionario izateko oposizioa egiten dutenen artean, 3. hizkuntza eskakizuna daukatenen artean ere, %1era ez da iristen, oposizioa euskaraz egitea aukeratzen duen jende kopurua. Behin holan egiten bakarra izateak kalte egin zion nabarmen ezagutzen dudan bati: http://funtziona.blogspot.com/2011/11/2011n-antolketa-teknikariak-aukeratzeko.html)
Edo ez? b) ataleko euskaldunak beste irtenbide bat badauka, beharbada. Euskal herritar independente eta erresistente gisa euskaraz funtzionariotarako sinatu eta bertan lanean hasi.
Eta behin barruan, euskarazko jardun erradikalari eman, arestian aipatutako a) ereduko espainolaren moldean: jefeari (hemen beti dago jeferen bat gertu, pentsa 80 lankide inguru artean, 6-7 hierarkia maila ;-)! esan argi, 1. egunean: “euskaraz egingo dut lan, soilik. Espainolez deus ez edo trakets baneki bezala. Neure euskara hobetu behar eta gura dut. Areago, euskaraz egingo dut soilik, espainolez ez dudalako egin nahi. Kito. Adiós, gazteleraz zuzentzen didazun egiteko orori”.
Administrazioak bere langileei agindutako asko eta asko gaztelerara behartzen gaituena denez, eta uko egingo diogunez, euskarazko gizarteko jardunetan eragile eta laguntzaile izateko denbora liberatuko zaigu.
Ipar argi bat, eta aurrera beti!
Ze tentsio eratuko litzateke administrazio barruan eta gizartean honelako jokaeraz langile talde bat bagenbiltza? Bide batez, estatuaren absurdotasuna are argiago utziz, tapa-tapa beheraino egitura osoak lurrari musu emon arte?
Milaka euskal funtzionarioei horrela egitea proposatzen diet, independentziaren alde, espainolezko lanei intsumiso, eguneroko tentsio puntutxu batez. Hain da aspergarria barruko bizimodua, gatz eta piper apur bat, bai!
Independentzia ofizialaren alde egin nahi duenak euskara salbatzeko, zer egin behar luke?
EH-Bildu, EAJ-PNV, PSE-EE, Ahal Dugu/Podemos/Kima Dezagun ;-)… Alderdi politiko horietako baten sartu eta jo eta ke horren alde eman urteak, konbentzituei gogoraraziz eta urrunak konbertituz?
Nik neuk, kitarra praktikan gurago dot, euskal kantore kandi bilakatu arte, munduan euskaldun erreferente, Itziar Ituñoren lorratzetik!
Estaturik gabeko herri euskaldun bagarenez (txalo eta biba, itzelezko arrakasta, milaka urtetan!) nola hazi gaitezke hurrengo urte eta hamarkadetan? Bai (horren behean egonik, hori diote, inoiz baino okerrago euskaldunak,… -zurrumurru hutsa, beharbada-, gorantza, beharko ;-)!
Estatuekiko erresistentzia euskaldun, sormentsu, elkar-laguntzaile alegera? Horren alde bizi-bizi, hil arte, eta interdependente!
Ze hizkuntzatan egiten dugu amets?
Ze hizkuntzatan bidaliko dizkiegu bizidunei uhinak, izpirituan disolbatu eta mundu materialari agur egingo diogunean, ari-mehe horretatik?
Bizkaieraz jokatuko ote doguz bestaldera joandakoekazko mus partidak? Erronkariera berreskuratzen emongo ote doguz ordu mortuak?
Plazaz Plaza Baionan eta Atharratzen, Independenteari buruzko jardunaldian, 2021eko uztaila / 📸 Lander Gereka
Nahiena dut dantza, kopla eta kitarra, bulego ilun erdaldunen zerbitzuetara lan egitea bainoago
Bikaina eta gozagarria eskribitu duzun hau. Estimatzen ditut halakoak, eta asko gainera.
Ongi izan zure bizi-pozarekin.
Beste bide bat oso ederra eta irekia: Rojavako konfederalismo demokratikoa!
Oso testu interesgarria! Artikulu hau euskararen gutxitu “izaera” – k arlo guztietan eragina daukanaren adierazle garbia da.
Eta, lan munduan eta unibertsitatean ere, hala gertatzen da:
Ni harrituta geratu nintzen arabako kanpuseko euskal herriko unibertsitatean entzuten den hizkuntza gehienbat gaztelera delako eta euskaraz egitean inor gutxik ulertzen ninduelako.
Nire iritziz, arikulu honetan azaldu duzuna konpontzeko bideetako bat jarrera proaktiboa (lehen hitza euskaraz esaten saiatzea) hartzea litzateke, horrela hiztun erreaktiboengan eragina izan dezakeelako, euskararen erabilera indartuz. Baina agian konponbide hori ez da nahikoa eta, azaldu duzun moduan, oso garrantzitsua da euskararentzako arnasguneak bilatzea, baita mundu digitalean ere . Adibidez, Independientea: eukaraz eta euskararen alde sortua, pentsamendu kritikoa sustatuz, eta pentsamendu kritikoaren alde sortua ; askatasunez eta askatasunaren alde sortua. Gora zuek eta gora euskal Independente Independentea!
zer nahi dok, kanposantuan zortzi erregetara jolastia ? tira, tira, honek bizkaittarrok…
Belaunaldi berriari ezin zaio eskatu EMON EZIN DUENA.
Hezkuntza eta Hizkuntza programazioan, Bildarraitz and Comp., euskera ASIGNATURA gida dago programatuta: hizkera BILUZIA, ez historia, ez pentsaerarik bagekoa.
Beraz, ez eska gazteei eman ez diozuna
Ez eskatu euskerarekiko atxikimendu emozionala!
Tira, baina zergatik ez Dute beste era batera GURE hizkuntza programatzen?
Urregorrizko galdera.
Ez dakitelako horrela egiten?
Ala ez zaiolako interesatzen, PNV/PSOE bake erosoan bizi daitezen, “per saecula saecularum”