Azeri dantza

Duela urtebete hain justu, konfina-isolamendu tamalgarri hura amaitzean, EAJko “neoliberalek” beren bekatuetatik (Adinekoen Egoitzetako tragedia, pribatizazioen katastrofea, bitarteko txantxuiloak…) eskuan garbitzen ari ziren. Ezker antolatukoek, berriz, euren absentziaren nagiak ateratzen eta, errudunei mozio-zentsura jarri beharrean, paginapasatzeko prest.

Kaiola barruan geunden bitartean, denbora ere bai eta, halako filosofo bati irakurri nion: “oraingoan argi ikusi da Estatuaren garrantzia Merkatuaren protagonismoari aurre egiteko”; eta beste bati: “Estatuak gainditu eta nazioarteko (estatu-arteko) erakunde bati eman behar zaio bide”. Filosofo horietako bata nahiz bestea Estatu-nazioaz mintzo zen, noski, eta ez zuten buruan “Herri-nazioa”.  Ezta sumatu ere honek izan dezakeen berebiziko garrantzia salbuespen egoeretan. Izango dira filosofo ospetsu euren etxeetan, baina haien tesiek ez dute balio Euskal Herrirako. Hemen badugulako nahikoa eskarmentu.

Liburuez gain, Aurelio Artetaren koadro bat nuen begien bistan eta hari begira, tarteka, orduak eman nituen. Artetak korru-dantza edo “Artolateko” deritzana irudikatu zuen: neska-mutilak korru ederrean dantzan. Eskuineko zokondoan, baina lehen planoan, agure bat dago jesarrita, eskuan ardo edo garagardo pitxerkada duela, haluzinatzen; bere emaztea haren atzean zain edo, eta beste morrosko bat erdi-txispatuta. Korru-dantza horri “Azeri Dantza” deitzen zaio.

Azaltzera noa orain Azeri Dantzaren “misterioa”. Inauterietako dantza dugu. Korrua eskuinerantz doa lasai asko txistu eta danbolinaren doinura… Baina adi! korruaren erdigunean nobedadea dago: gona gorrizko neska batek oina ezkerrerantz abiatu eta tinko inkatu du zoruan; eta tiraka, talde guztia ezkerrera bidean jartzeko zorian jarri du. Eta lortu ere egin du “artolateko” korrua ezkerrerantz biraraztea! Hasi da Azeri Dantza.

Covid-19ra itzulita, dantza horretan baten batzuek orkatila trokatu dute. Urkullu, Tapia…, hobe duzue garagardotara, zeren argi utzi baituzue Confebasken menpe jardun duzuela etengabe, nahiz eta aho txikiarekin osasuna erdigunean jarri behar dela esan. Ohituta gaude, zoritxarrez, osasuna lan “produktiboaren” aldarean sakrifikatzera; baina horrela izan behar al du beti? Oraingo hauxe da aukera, diot nik, baten batzuek oina zoruan tinko jarri eta ezkerrerantz tiraka hasteko.

Une hartan, adostasun eta bake-mezuak ere entzun ziren ezkerrerantz zihoan taldeko batzuen aldetik, egoera “hau dela eta”. Kondena eternalik ez korru-dantzan orkatila trokatu zaienentzat, beti gelditzen baita damurako atea. Baina kondena eternala, bai, kapitalismo basatiaren eta haren disko gogorraren eledunentzat (Confebaskak, Petronorrak, munduko plutokrata guztiahaldunak eta Estatu-Oligarkia jaio berria). Izan ere, tokiko industriak suntsitu (reset-eatu)  eta Feudal Nagusien eskuetara igaroarazteko asmo bizia baitute. 

Bada, egoera honen aurrean, Azeri Dantza gogoratu dut. Oraintxe dugu aukera, pentsatu dut, haien kontrako kondena gogorki plazaratzeko, erdibide edo epelkeriarik gabe. Haien kondena eternala ala geure buruen akabua, horixe daukagu. Zeren oraingo “krisian” argi eta garbi gelditu da hainbat pribatizaziok eta des-lokalizaziok izan duen (eta izango duen!) eragin makurra Plandemiaren garapenean. Arlo guztietan pribatizazioa eta deslokalizazioa, hots, hurrenez hurren, negozioa eta murrizketa besoz beso (debraziatuta). Ba al dago zer edo zer egiterik  jarduera horien kontrola exijitzeko, erantzukizunak barne? Herri-kontrolik ezean, halako egintzen kanoi-bazka izaten jarraituko dugu. Ondorioak eta kostuak ordaintzen dituzten paganoak, behin eta berriro.

Kontrola aipatu dudanez, gogoratu  Edward Snowden, orain Errusiaren babespean bizi den CIAko agente-ohiak azaldu duena bere liburuan: AEBetako gobernuak, terroristen kontra zela-eta, milioika dolarren aurrekontua bere herritarrak kontrolatzeko erabiltzen zuela.

Bada, “plandemia hau dela eta”, kontrol-sistema areagotu egin da, eta are gehiago egingo dena, atzera bueltarik gabe. Zaila da gero kontrolatzaileak eskua laxatzea. Eguneroko bizitzako bijilantzia eta perimetralak gutxi bailiran, mugikor, ordenagailu eta abarren bidez geo-lokalizatuta dauzkate gure ibilbideak, zaletasunak, bizitza “pribatua” oro. Hori bai pribatua publiko bihurtzea! Nire ustez, belaunaldi berria ez da jabetzen fenomeno honen garrantziaz; eta gu, eskuin nahiz ezker izan, ez gara jabetzen gure Estatuek eta horien atzean dagoen “Estatu Sakonak” gure gain duen botereaz. George Orwellek ere ez zuen asmatuko Anaia Nagusiaren halako kontrol absoluturik.

Hemen, oraingoan ere, “autonomien” kontrolaz jabetzea izan da lehen urratsa “hau” dela eta. Eta militarismo nabarmena. Pandemia baten “inbasioa” dela aditzean (betiko etsai masoiek Espainia Banaezina “inbaditzea” nonbait), militarrak kalera atera ziren (sic) ezpatarekin erasora; halere, kalean ez zutenez aurkitu zeini egurra eman, beren kuarteletara erretiratzeko deliberoa hartu zuten.

Eta inozo honek zera galdetzen dio bere buruari: ikusirik zein metodo gaiztoa darabilten sistema pandemiko hori aurre egiteko, zergatik ez (“hau dela eta”)  alderantzizko esperimentua egin behingoz? Hots, nazioen, komunitateen eta auzoen esku uztea ekimena? Baina hori ez litzateke bertokoen gustukoa ere. “Hau” bukatzean, zein izango da berrantolaketaren gidari? Seguru PNV izango dugula hemen gidari, oraingoan argiegi erakutsi baitu muturra.

Eta hasi naizen bezala, Azeri Dantzarekin bukatuko dut. Nire ustez, horrexek ematen dio zentzua gure bizitzari, eta serio diot. Izan ere, plaza jakin batetara gatoz mundura; eta plaza horretan aukera batzuk besterik ez ditugu. Aukera horiez, hots, Azeri Dantzaren unean uneko momentuez baliatu behar, mundu hobe bat eraiki nahi badugu. Covid-19 delakoa da oraingo momentua, latza baina aldatzeko aukera ematen diguna: stop pribatizazio, murrizketa, kontrol neurrigabeko eta kolonizazioari. Eta gure balio tradizionaltzat ditugun auzotasunaz eta naziotasunaz baliatu, defentsarako nahiz kontra-erasorako.

Ondoren, Covid-19ak damaigun Azeri Dantzaren gune honetan gure ahalegina eginda, Etse Goienera lasai itzultzeko moduan gaude.