Duela egun batzuk, DemoSATH, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) itsasoko ekoizpen eolikoko proiektuaren aurkezpen-ekitaldiaren esparruan, Armintzako kostaldearen aurrean, Lehendakariak adierazpen batzuk egin zituen; “B planetarik ez dugulako”, trantsizio “bideragarri” baten bidez EAEk energia berriztagarrien alde egindako apustu “argi eta irmoari” buruz mintzatu zen.
Aitzitik, Lehendakariak aurreikusten duen bideragarritasun bakarra aipatutakoaren gisako megaproiektuek Oligopolioko enpresa handiei ematen dieten gainbalio izugarriena da, Urkulluk eta bere gobernuak hain ondo defendatzen eta txalotzen duten trantsizio berriztagarriaren aitzakiarekin. Gainera, energiarekiko mendekotasuna “erabatekoa” dela gogorarazten digu, bizitzeko beharrezkoa delako, eta, horregatik, gogoeta egitera bultzatzen gaitu: nola eskuratuko dugun, eta energia sortzeko “bide egokiena” zein den.
Eskerrak eman nahi dizkiogu %100 berriztagarria izango den eredu baterako trantsizio energetikoaren bidea argiztatu digulako. Era berean, “bideragarri” bezala saldu nahi digun eta trantsizio energetikoaren esparruan energia elektrikoa sortzeko sistemen garapenaren eta hedapenaren eta eredu “Berriztagarri Elektriko Industriala”ren inguruko bere hitz jarioari erantzun nahi diogu. Urkulluk bideragarri bezala saldu/inposatu nahi digun eredua, ez-eraginkor, bideraezina eta desegokia da.
EAEn energia berriztagarrien aldeko apustu “argi eta irmoa” aipatzen duenean, gogorarazi behar diogu hogei urte badirela batzuk gizartea deskarbonizatzeko eta aldaketa klimatikoaren aurka borrokatzeko metodo gisa, %100ean berriztagarria izango den eredu baterako trantsizio energetikoa egin beharraz hitz egiten ari garela. Aldiz, EAEn energia berriztagarrien alde egindako apustu “argi eta irmoa” lurralde-plan baten estaldura juridikorik gabeko megaproiektuen (fotovoltaikoa eta eolikoa, batez ere) hedapen masibo bat besterik ez da. Energia Berriztagarrien Plan Sektorialak EAEn dauden lurralde eta ingurumen-mugen araberakoa behar du izan, hau da, ingurumen-eskakizunak betetzen dituena eta kultura-ondarea, ingurune sozio-ekonomikoa, segurtasuna eta osasuna errespetatzen eta bermatzen dituena.
Megaproiektu hauek Europar Batasunaren NextGeneration programako laguntza handiak eskuratzea dute helburu, gizartearen deskarbonizazioa lortu eta klima-aldaketaren aurka borroka egin baino. Funts horiek, ez dezagun ahaztu, %50 dirulaguntza eta beste %50 egunen batean itzuli beharko den kreditua dira.
%100 berriztagarria den eredu baterako trantsizio energetikoa ahalbidetzen duen energia sortzeko “biderik egokiena” zein izan behar den hausnartzeko ere eskatu digu Urkullu jaunak. A zer paradoxa! Izan ere, energia sortzeko modurik egokienaz hausnartu ez duena bere gobernua da eta, beraz, Urkullu jauna bera, bere ordezkari nagusi den heinean. Berak eta bere gobernuak inposatu nahi diguten trantsizio-eredu berriztagarria, Energia Berriztagarrien LAP baten ezinbesteko legezko estaldura ez duen eredua da, eta bai, aldiz, gaitzespen politiko-sozial zabala duena. “Berriztagarri Elektriko Industriala” deiturikoaz ari gara; energia berriztagarrietatik elektrizitatea sortzeko instalazio handiak, erabilera masifikatzea eta industrializatzea; eredu hori posible eta desiragarri den bakarra balitz bezala aurkeztuz, ez denean bakarra, eta are gutxiago desiragarria. Eta eredu honetan auto kontsumoa baztertzen ez bada ere, “EAEk behar duen energia” ekoizteko, aerosorgailuen eta plaka fotovoltaikoen makroinstalazioak instalatu behar direla argudiatzen digute beti.
Hau da azken batean eredu “lampedusarra” (dena aldatzea, ezer alda ez dadin). Eredu honek egungo sistema ekonomiko-sozialari eutsi nahi dio, gure ustez beharrezkoak diren aldaketak egin gabe, planeta leku bizigaitza bihur ez dadin beharrezkoak diren aldaketak (energia aurreztea, neurrigabeko kontsumoa saihestea, garraio publikoaren aldeko apustu irmoa, distantzia guztietan, gure ingurune naturalaren eta biodibertsitatearen benetako babesa, gure nekazaritza-ondarearen babesa, etab.)
Urkullu, eredu desegokia eta ez-eraginkorra inposatzeko nahian, gezurretan ari da. Ekoizpen-zentro handietan (industria-eremu edo eskualdetan) eta kontsumo-gune handietan (hiri handiak) oinarritua dagoen gaur egungo sistema sozioekonomikoa mantentzeko eredua, energia berriztagarri kantitate handiak metatuz mantendu nahi dena. Beste era batera esanda, energia berriztagarria, definizioz sakabanatua eta banatua, energia kontzentratu bihurtzea. Kontsumo-zentro handiek behar duten segurtasun energetikoa bermatzeko eredu bat inposatu nahi digute, nahitaez, erabat ez-eraginkorra dena.
Desegokia eta ez-eraginkorra izateaz gain, eredu hau bideraezina da argi eta garbi; materialik ez dagoelako, ez aerosorgailuak eta plaka fotovoltaikoak fabrikatzeko bakarrik, ezta bateriak, motor elektrikoak eta abar fabrikatzeko ere, trantsizio-eredu berriztagarri honen funtsezko elementuak direnak. Zaragozako Unibertsitateko Alicia eta Antonio Valeroren lanek eta Energiaren Nazioarteko Agentziaren material kritikoen 2021eko maiatzeko txostenak horrela adierazten dute. Bideraezintasun hori agerian geratzen da jakinik elektrizitatea azken energiaren %23 baino ez dela (kontsumitua izateko prest dagoen energia).
Beraz, energia-kontsumoaren %70 baino gehiago ez da elektrikoa, eta, gainera, zaila da -askotan ezinezkoa- elektrifikatzea. Hori dela eta, eredu horretan oinarritutako trantsizio berriztagarria egin nahi izatea falazia bat da, gaur egun ez ditugun eta behar bada inoiz izango ez ditugun teknologiek salbatuko gaituztela pentsatzea da.
Eta gezurretan ari zaizkigu, halaber, ezkutatzen digutelako energia berriztagarriak hedatzeko egungo planek ez dutela zentzurik finantzen ikuspegitik, beraien errentagarritasun ekonomikoa zalantzan dagoelako, izan ere herrialde industrializatu gehienetan eta horien artean EAEn elektrizitatearen kontsumoa gelditu egin baita. Errentagarritasun finantzariorik eza, materialen krisiarekin batera, aerosorgailuen eraikuntza konpainia askok sorgailu bakoitzeko dirua galtzea eragiten ari dena eta, horren ondorioz, Vestas, Nordex edo Gamesa bezalako konpainiek lantegiak itxi dituzte, mundu osoan eta, bereziki, Espainiako estatuan. Beraz, Berriztagarri Elektriko Industrialen hedapen masiboa finantzatzen ari gara, aprobetxatu ezin dugun eta gure energia-krisia konponduko ez duen energia ekoizteko, kapital hori erresilienteagoak, premiazkoagoak eta beharrezkoagoak diren beste azpiegitura batzuetan inbertitu beharrean.
Beraz, aurrekoa ikusita, galdera hauek egin nahi dizkizugu, Urkullu jauna:
- Zergatik tematzen zarete energia elektriko berriztagarria ekoizteko mega-azpiegituren garapenean, aprobetxatu ezin badugu eta gure energia krisia konponduko ez badute?
- Zergatik tematzen zarete aipatutako proiektuekin natura-ondarea suntsitzen, horrek dakarren biodibertsitatearen galera konponezinarekin?
- Zergatik ez da inbertitzen NextGeneration programako laguntzen kapitala erresilienteagoak, premiazkoagoak eta beharrezkoagoak diren beste azpiegitura mota batzuetan?
- Milioi askoko mozkinak sortzen dituzten, tokiko komunitateentzat itzulera oso txikia duten, lurraldean ingurumen-kalte itzulezinak eragiten dituzten eta berezko jabeei lurrak kentzen dizkieten megaproiektu hauen “Interes Orokorra” non dago?
- Zergatik, Urkullu jauna, ez duzu benetako ONURA PUBLIKOA zure “Interes Orokorraren” gainetik jartzen, eta ez diozu uko egiten ez bidezkoa, ez soziala, ez legezkoa, ez iraunkorra, ez ekologikoa, eta beraz, DESEGOKIA, EZ-ERAGINKORRA ETA BIDERAEZINA den zure transizio energetiko eredu honi?
arabako mendiak aske
2023/10/04
Hori,
Ez naizela enteratu zergatik deitzen zaion “eredu LAMPEDUSTARRA”