Senatu italiarrean: «Covid ziurtagiria izugarrikeria juridikoa da»

Italiako gobernuak Covid ziurtagiria (Green-pass delakoa) zabaltzeko erabakiak (2021eko urriaren 15etik aurrera nahitaezkoa da Italiako sektore publiko eta pribatuko langileentzat) polemika eta liskar handiak sortu ditu. Eztabaida, Italiako Senatura ere iritsi zen, eta, urriaren 7an Legebiltzarreko Konstituzio Aferen Batzordeak entzun zuen Giorgio Agamben, beste zenbait adituren artean. Hona bere hitzaldiaren itzulpena:

[Interbentzioa bideoan: https://www.youtube.com/watch?v=T2Pei9gMxCQ]

Dekretua lege bihurtzeari buruzko botoa eman beharko dutenez, gustatuko litzaidake Legebiltzarreko kideen arreta bi puntu soiletara erakartzea.

Lehena, agerikoa, —eta nabarmendu nahi dut ageriko hitza— dekretu horren kontraesankortasuna da. Ongi dakizuenez, gobernuak lege-dekretu berezi batekin –2021eko 44. artikulua, «ezkutu penala» izenekoa, orain lege bihurtua–, txertoak eragindako kalteengatiko erantzukizunetik salbuestsi da. Kalte horiek larriak izan daitezke, izan ere, dekretuaren 3. artikuluak esplizituki aipatzen ditu Zigor Kodearen 589. eta 590. artikuluak, hilketa errudunari eta lesio errudunei buruzkoak. Legelari akreditatuak adierazi dutenez, horrek esan nahi du Estatua ez dela gai probaldia amaitu ez duen txerto baten erantzukizuna bere gain hartzeko, eta, aldi berean, herritarrak edozein bidetatik txertatzera behartzen saiatzen dela, gizarte-bizitzatik baztertuz, eta orain –bozkatzeko prest dauden dekretu berriarekin–, lan egiteko aukerarik gabe utziz.

Imajina daiteke egoera juridiko eta moral anormalagorik? Nola egotzi ahal die Estatuak arduragabekeriaz txertoa ez hartzea erabakitzen dutenei, txertoak izan ditzakeen ondorio larriengatik —gogoan izan 589. eta 590. artikuluak (heriotza eta lesioak)— erantzukizun oro formalki uko egiten duen lehena Estatua bera denean? Gustatuko litzaidake parlamentuko kideek kontraesan horretaz gogoeta egitea, nire ustez benetako izugarrikeria juridikoa baita.

Atentzioa eman nahiko nukeen bigarren puntuak ez du zerikusirik txertoaren arazo medikoarekin, pase sanitarioaren arazo politikoarekin baizik, ez baita lehenengoarekin nahastu behar. Txerto asko izan ditugu, baina horrek ez digu behartzen egiten dugun mugimendu bakoitzeko ziurtagiri bat erakustera. Zientzialariek eta medikuek esan dute covid ziurtagiriak ez duela berez esanahi medikorik, jendea txertatzera behartzeko balio duela. Nik uste dut, ordea, kontrakoa esan daitekeela eta esan behar dela, hau da, txertoa jendea covid ziurtagiri bat izatera behartzeko bitartekoa dela, hau da, bere mugimenduak aurrekaririk gabeko puntu bateraino kontrolatzeko eta arakatzeko aukera ematen duen gailua.

Politologoek aspalditik dakite gure jendarteak diziplina-jendarteak izeneko eredutik kontrol-jendarteen eredura igaro direla; izan ere, jendarte horiek banakako portaeren kontrol digital ia mugagabean oinarritzen dira, eta, hala, algoritmo bihurtzen dira. Orain kontrol-mota horretara ohitzen ari gara, baina horra nire galdera: zenbateraino gaude prest kontrol horren zabaltzea onartzeko? Posible al da ustez demokratikoa den gizarte bateko herritarrak Stalinen garaietan Sobietar Batasuneko herritarrak baino egoera okerragoan egotea? Jakingo duzue, agian, sobietarrek propiska bat, pasaporte bat, alegia, erakutsi behar zutela herri batetik bestera joateko. Baina gu covid ziurtagiri bat erakustera behartuta gaude, baita jatetxe batera joateko ere, baita museo batera joateko ere, baita zinemara joateko ere, eta orain –are larriagoa lege bihurtu nahi den dekretuarekin–, baita lan egin behar den bakoitzean ere.

Bestalde, nola onar daiteke Italiaren historian ez-arioei buruzko 1938ko lege faxisten ondoren lehen aldiz, bigarren mailako hiritarrak sortzea –bistan denez, bi fenomenoek ez dute zerikusirik, analogia juridikoaz baizik ez naiz ari–. Ikuspegi juridiko hutsetik begiratuta, orduko ez-arioek zituzten mugen pean, haiek ezin zuten jatetxe batean lan egin, baina bai batetik bestera ibili eta baita jatetxean sartu ere.

Horrek guztiak adierazten du ezartzen ari diren lege-dekretuak, pertsona bakar batek emango balitu bezala bata bestearen ondoren, egungo jendartearen erakundeak eta gobernu-paradigmak eraldatzeko prozesu batean sartu behar dituztela. Eraldaketa hori are eta maltzurragoa da; izan ere, faxismoaren kasuan bezala, Konstituzioaren testuan aldaketarik gabe, azpikeriaz gertatzen da. Horrela higatuta eta ezeztatuta geratzen den eredua demokrazia parlamentarioarena da, beren eskubide eta berme konstituzionalekin, eta horren ordez, gobernu-paradigma bat ezartzen da, non, biosegurtasunaren eta kontrolaren izenean, askatasun indibidualak gero eta muga handiagoak jasateko bideratuta baitaude.

Kutsadura kasuetan eta osasunean arreta esklusiboki kontzentratzeak, hain zuzen, eremu politikoan gertatzen ari den Eraldaketa Handi horren esanahia ulertzea eragozten duela iruditzen zait; izan ere, konturatzea –gobernuak berak behin eta berriz gogorarazten digutenez– segurtasuna eta larrialdia ez direla gertaera iragankorrak, baizik eta gobernu-modu berria finkatzen dutela. Ikuspegi horretatik, uste dut inoiz baino premiazkoagoa dela parlamentuko kideek egiten ari den aldaketa politikoa arretaz aztertzea, osasun kontuetan soilik finkatu gabe.

Gainerakoan, gauzatzen ari den aldaketa politikoa da, eta, epe luzera, parlamentuari bere botereak hustu behar dizkio, eta, egun gertatzen ari den bezala, berarekin zerikusi gutxi duten erakunde eta pertsonetatik datozen dekretuak onartu baino ez ditu egiten Parlamentuak.

Eskerrik asko.